Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
चढ़वाना
[ १९५ ]
प. से. ), उप-प्र-ची (कर्म) ४. आक्रम्, चतुर, वि. (सं.) निपुण, दक्ष, प्रवीण, कुशल,
विचक्षण, विशारद २. धीमत, बुद्धिमत्, प्रज्ञ, प्राज्ञ ३. कापटिक छाद्मिक [ की (स्त्री.)]. कितव, धूर्त ।
चतुरता, सं. स्त्री. (सं.) नैपुण्यं, दाक्ष्यं, कौशलं, प्रावीण्यं २. बुद्धिमत्त्वं, प्राज्ञता ३. कैतवं, कापट्यं ३० ।
अभिद्रु-अवस्कंद ( वा. प. अ. ५. उत्पत् (भ्वा. प. से. ), उड्डी (भ्वा. आ. से. ) ६. उपहारी- उपायनी, -कृ ( कर्म. ), उपहृ- निवप्( कर्म. ) ७. प्रवृत् (भ्वा. आ. से. ) । सं. पुं. उदयनं, उद्गमनं, अधिरोहणं उत्थानं, आक्रमणं, उड्डयनं इ. 1
चढ़ने योग्य, वि. उदेतव्य, आरोहणीय, चतुराई, सं. स्त्री. दे. 'चतुरता' ।
आक्रमणीय ।
चढ़ने वाला, सं. पुं. उदेतृ-अधिरोदृ-अभिद्रावक । चढ़ा हुआ, वि., उदित, उद्गत, अधिरूढ, आक्रांत ।
चतुरानन, सं. पुं. (सं.) चतुर्मुखः, ब्रह्मन् (पुं.) । चतुर्थ, वि. (सं.) तुर्य, तुरीय । चतुर्थी, वि. स्त्री. (सं.) तुर्या, तुरीया २ पक्षस्य तुरीया तिथि: ३. दे. 'चौथा' | चतुर्दिक, सं. पुं., दे. 'चतुर्दिश ' । चतुर्दिश, सं. पु. ( सं. न. ) दिक्चतुष्टयम्, चतुर्दिक्समूहः । क्रि. वि., चतुर्दिक्षु, सर्वतः, समंततः, विश्वतः, समंतात्, सर्वत्र ( सब अव्य.) । चतुर्भुज, वि. (सं.) चतुर्बाहु, चतुर्हस्त २. चतु ष्कोण, चतुरस्र । सं. पुं. (सं.) विष्णुः २. चतुष्कोणः, चतुरश्रः स्रः ३. चतुर्भुजं, वर्गः, सम, चतुर्भुजः- चतुरस्रः ।
चतुर्मुख, सं. पुं. (सं.) दे. 'चतुरानन' । क्रि.वि., सर्वतः परितः, समंतात् (सब अव्य.) । चतुर्युग, सं. पुं. (सं. न.) युग, चतुष्कं चतुष्टयम् ! चतुर्युगी, सं. स्त्री. (सं.) दे. 'चतुर्युग' । चतुर्वर्ग, सं. पुं. (सं.) धर्मार्थकाममोक्षाः । चतुर्वर्ण, सं. पुं. (सं.) ब्राह्मणक्षत्रियवैश्यशूद्राः, चातुर्वण्य, वर्ण, - चतुष्टयं चतुष्कम् । चतुष्कोण, वि. (सं.) चतुरस्र, चतुरश्र, चतुर्भुज २. सम, चतुर्भुज चतुरश्र । सं. पुं. ( सम - ) चतुर्भुजः चतुरश्रः ।
चतुष्टय, सं. पुं. (सं. न. ) चतु:संख्या, चतुष्कं, चतुर्वस्तुसमूहः, चतुष्कम् ।
चतुष्पथ, सं. पुं. (सं. पुं. न. ) दे. 'चौराहा' । चतुष्पद, सं. पुं. तथा वि. (सं.) दे. 'चौपाया ।
चतुःशाख, सं. पुं. (सं. न. ) शरीरं, देहः, चद्दर, सं. श्री. ( फ़ा. चादर ) शयनास्तरणं
चढ़वाना, क्रि. प्रे., ब. 'चढ़ना' के प्रे. रूप | चढ़ाई, सं. स्त्री. (हिं. चढ़ना) उद्गमनं आरोहणं २. उद्गमः, उदयः ३. आरोहः
|
४. आक्रमः, अवस्कंदः । चढ़ाउतरी, सं-स्त्री. (हिं. चढ़ना + उतरना ) असकृत् आरोहणावरोहणं णे ।
चढ़ाउपरी, सं. स्त्री. (हिं. चढ़ना + ऊपर ) प्रतिस्पर्द्धा, अहंपूर्विका ।
चढ़ा-चढ़ी, सं. स्त्री. (हिं. चढ़ना ) दे. 'चढ़ाउपरी' ।
चढ़ाना, क्रि. स. ब. 'चढ़ना' के प्रे. रूप । चढ़ाव, सं. पुं. (हिं. चढ़ना ) आरोह:, उद्गमः, उत्थानं २. वृद्धि: (स्त्री.), उपचयः । —–उतार, सं. पुं.. आरोहावरोहो, उद्गमावगमौ । चढ़ावा, सं. पुं. (हिं. चढ़ाना) उपहार, उपायनं, उत्सर्गः, बलि: (पुं.) २. दे. 'बढ़ावा' | चढ़त, सं. पुं. (हिं. चढ़ना ) आ-अधि.- रोहिन् रोक-रोढ़ |
चढ़ता, सं. पुं., (हिं. चढ़ना ) हय- अश्व-आरोह: आरोहिन्, सादिन्, तुरगिन् ।
चणक, सं. पुं. (सं.) दे. 'चना' ।
कायः, तनुः- नूः (स्त्री.)
चतुरंग, सं. पुं. (सं. न. ) अक्षक्रीडाभेदः २. चत्वारि सेनांगानि ( हस्त्यश्वरथपदातय ) इति ३. चतुरंगिणी सेना । वि., अंगचतुष्ट
यवत् ।
चतुरंगिणी, सं. श्री. (सं.) हस्त्यश्वरथपदातिरूपिणी सेना । वि. जी., अंगचतुष्टयवती ।
चना
शय्याच्छादनं, प्रच्छद, पट:- वस्त्रं, प्रच्छदः उत्तरच्छदः २. ( धातकी ) फलक :- कं, पत्रम् । चना, सं. पुं. ( सं. चणः ) हरि, -मंथ:-मंथकःमंथजः, सुगंधः, बालभोभ्यः, वाजिभक्ष्यः, कंचुकिन्, कृष्णचंचुकः । नाकों चने चबवाना, मु., अत्यंतं सं-परि-तप् (प्रे.) । लोहे का चना, मु., दुष्करं कर्मन् (न.) ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |