Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
खोपड़ी
[ १५५ ]
खिष्टान
खोपड़ी, सं. स्त्री. ( हिं. खोपड़ा) दे. | खोह, सं. स्त्री. ( सं. गोहः ) कंदरः-रा, गुहा, 'खोपड़ा' ( १, २)।
गहरं, दरी २. विवरःरं, बिलं, कुहरम् । अंधी या औंधी-का, मु. जड, अज्ञ, मंदमति । खीं, सं. स्त्री. (सं. खन् > ) गतः, अवटः, बिलम् -खाना या चाट जाना, मु., वाचालतया २. कुशूल:, धान्यकोष्ठः । उद्विज-संतप्-अद् (प्रे.)।
| खोंचा, सं. पुं. (सं. षट् + च ) सार्द्धघडभिः -गंजी करना, मु. अत्यधिकं तड् (प्रे.)।
गुणनतालिका। खोपा, सं. पुं. ( सं. खर्परः) नारिकेल, बीजं रखौंसडा, सं. पुं. ( पं० खुसना > ) जीर्ण, गर्भः २. तृणपटलकोणः ३. मार्गाभिमुखो गृह
ममुखा गृह उपानह् (स्त्री.)-पादत्रम् । कोणा: ४. ब्रह्मरंध्रस्थः त्रिकोणः केशविन्यासः ।।
खौफ, सं. पुं. (अ.) मयं, भीतिः (स्त्री.), त्रासः । ५. वेगी-कवरी-कच,-बंधः, जूट:-टकम् ।
-नाक, वि. (अ.+ फ़ा) भयंकर, भीतिजनक । खोया', सं. पुं. (सं. क्षोदः) घनी-श्यानी
खौर, सं. स्त्री. ( सं. क्षुर् लकीर डालना> ) सांद्री,-कृतं, दुग्धं, किलाटः २. इक्षु-शेषः-शेपं, |
अर्द्धचंद्राकारं चंदनादेस्तिलकं २. स्त्रीमस्तकहृतरसः इक्षुः ३. इष्ट कालेपः। खोया', वि. ( हिं. खोना ) नष्ट., भ्रष्ट, संभ्रांत ।
भूषणभेदः ।
खौरहा, वि. (हिं. खौरा ) ( पशु ) पामाखोर, वि. (सं.) पंगु, खंज, श्रोण, खोड,
सिध्म, पीडित, पामन । खोल। खोरा, सं. पु. ( सं. खोलकः या फा. आबखोरः) |
खौरा, ( पशुओं का खुजली रोग ) सं. पुं.
(सं. क्षौर या फ़ा. बालखोरः> ) पामन्चषकः क, पात्रम् । दे. 'कटोरा' ।
सिध्मन् (पुं.), पामा । वि. दे. 'खौरहा' । खोरी, सं. स्त्री., दे. 'कचा'। खोल, सं. पुं. (सं. खोलं > ) कोषः-शः, वेष्टनं,
खोरु, सं. पुं. (देश.) वृषभ, गर्जना निनादः
२. कलहः । आवरण २. कीटत्वच ( स्त्री. ) ३. पुटः
खोलना, क्रि. अ., दे. 'उबलना' २. बुद्बुदायते४. उत्तरीयं, चेलम् ।
फेनायते ( ना. धा.) ३. प्रकुम् ( दि. प. से.), खोलक, सं- पुं., (सं.) शिरस्त्राणम् २. कपाल:
सं-वि-क्षुभ ( भ्वा. आ. से.)। लं ३. क्रमुक-पूग-त्वच् (स्त्री.) ४. वल्मीक:कं५. सर्पविलम् ।
खौलाना, क्रि. प्रे., 'खौलना' के प्रे. रूप । खोलना, क्रि. स., ( सं. खुड् = भेदन >)
खौहा, वि. (हिं. खाना ) औदरिक, अमर, (द्वारादि ) उदघट (प्रे.), वि-अपा-वृ ( स्वा.
घस्मर, बहुभक्षिन् । उ.से.), निरर्गलीक । ( आँखें ) उन्मील, ख्यात, वि. (सं.) प्रसिद्ध, विश्रुत । उन्मिप-उत्फल ( प्रे.) । ( मुख ) व्यादा (ज. ख्याति, सं. स्त्री. (सं.) प्रसिद्धिः कीतिः (स्त्री.)। प. अ.), उत्-वि.। जंभ (प्रे.), ( रहस्यादि)
| ख्यापन, सं. पुं. ( सं. न. ) प्रकाशनं, घोषणं, आविप्-व्यक्ती-प्रकटी, कृ। २. शिथिल यति । (ना. धा.), मोक्ष (चु.), उन्मुच (प्र.) ख्याल, सं. पुं. (अ.) विचारः रणा. मतं, सं., ३. विस्त-विस्तु (प्रे.) ४. अपा-वि-वृ, उच्छिद्
मतिः (स्त्री.) २. सं.-स्मृतिः ( स्त्री.), स्मरणं, (प्रे.) ५. विवस्त्रं कृ ६. व्याकृ, व्याख्या धारणा ३. अनुमान, वितका, अ
धारणा ३. अनुमान, वितर्कः, अभ्यूहः-हनं (अ. प. अ. ) । सं. पुं., उद्घाटनं, विवरणं, ४. आदरः, संमानः ५. गीतिभेदः। उन्मीलनं, विकासः, स्फुटनं, विजंभणं, आवि- -से उतरना, मु., विस्मृ (कर्म.), स्मृतिपथात् करणं, उन्मोचनं इ.।
भ्रंश ( भ्वा. आ. से.)। खोलने योग्य, वि., उद्घाटनीय, उन्मीलितव्य, ख्याली, वि. ( अ. ख्याल ) काल्पनिक, कल्पित, उMभणीय ह.।
कल्पनात्मक, अवास्तविक, वितथ । खोवा, सं. पुं., दे. 'खोया' ।
-पुलाव पकाना, मु., गगनकुसुमानि-खपुखोशा, सं. पुं. (फ़ा.) गुच्छः, गुत्सः, स्तबकः । पाणि वा चि ( स्वा. उ. अ.) । खोसना, क्रि. स., दे. 'छीनना। | ख्रिष्टान, सं. पुं. (हिं. खीष्ट ) दे. 'ईसाई'।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |