Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
उपचारक
[ ७५ ]
५. धूपदीपादीनि पूजांगानि (न. व . ) ६. चाटू- उपद्रवी, वि. ( सं विन् ) दे. 'उत्पाती' | क्तिः (स्त्री.) ७. उत्कोचः । उपधा, सं. स्त्री. (सं.) कपटम् २ उपान्त्याउपचारक, वि. ( सं . ) चिकित्सक २. सेवक क्षरम् ३. उपाधिः । ३. विधायक । उपधान, सं. पुं. ( सं. न. ) शिरोधानम्, उपवर्हः २. अवलंबनम् ।
उपनयन, सं. पुं. (सं. न. ) यज्ञोपवीत संस्कारः २. समीपे नयनम् ३. शिष्यस्य गुरुनिकटे नयनम् ।
उपजना, क्रि. अ. (सं. उपजननम् > ) उपजन् (दि. आ. से. ), उत्पड ( दि. आ. अ. ), प्ररुह (भ्वा. प. अ. ) २. मनसि स्फुर् ( तु. प.से.) ।
उपनाम, सं. पुं. (सं. - मन् न. ) प्रचलित अन्यउपाधि - नामन् (न.) २. उपाधिः, मानपदम्, पदवी ।
उपजाऊ, वि. (हिं. उपज ) उर्वर, शरयप्रद, उपनिधि, सं. स्त्री. (सं.) न्यासः, उपन्यस्तं बहुफलप्रद ।
वस्तु (न.) ।
उपजाना, क्रि. स. (हि. उपजना ) उपजन्उत्पद-प्ररुह ( प्रे. ) ।
उपजीवी, वि. (सं. विन्) पराश्रित, अनुजीविन् पराधीनवृत्ति ।
उपनिवेश, सं. पुं. (सं.) अधिनिवेशः, वासितः प्रदेशः । उपनिषद्, सं. स्त्री. ( सं . ) ब्रह्मविद्या निरूपकाः ग्रंथाः २. ( गुरोः ) समीपे उपवेशनम् । उपनीत, वि. ( सं . ) कृतोपनयन २ आसन्न,
उपताप, सं. पुं. (सं.) रोगः, व्याधिः २. त्वरा, संभ्रमः ३. उत्तापः, उष्मन् (पुं) ४. पीड़ा ५. दौर्भाग्यम् ।
उपज, सं. पुं. (हिं. उपजना ) उत्पन्नं फलं शस्यं वा २. उद्भावना, नवकल्पना ३. कल्पितबार्ता ।
उपदेश, सं. पुं. (सं.) अनुशासनं, बोधनं, शिक्षा २. दीक्षा, गुरुमंत्रः ३. धर्मव्याख्यानम् । - देना, क्रि. स. उपदिश ( तु. प. अ. ) अनुशास् ( अ. प. से. ), शिक्ष-बुध-ज्ञा ( प्रे. ),
उपप्लव
उपागत
उपनेता, सं. पुं. (सं.-तृ ) उपनयनसंस्कारकर्तृ, आचार्यः, गुरुः २. निकटे प्रापकः । उपन्यास, सं. पुं. (सं.) कल्पित, कथा, कथाप्रबन्धः, प्रबन्धकल्पना २. वाक्योपक्रमः ३. निक्षेपः, न्यासः ।
उपपति, सं. पुं. ( सं . ) जार:, दे. 'यार' |
उपत्यका, सं. स्त्री. ( सं . ) पर्वतनिकटभूमिः (स्त्री.) अचलासन्ना भूः (स्त्री.) । उपदंश, सं. पुं. ( सं . ) मेदूरोगभेदः । उपदर्शक, सं. पुं. ( सं . ) पथ-मार्ग, दर्शक २. द्वारपाल: ३. साक्षिन् ।
उपदर्शन, सं. पुं. (सं. न. ) टीका, टिप्पणी-नी । उपपत्ति, सं. स्त्री. (सं.) हेतुना वस्तुस्थितिउपदा, सं. स्त्री. ( सं . ) उपायनं, दे. 'भेंट' | उपदिशा, सं. स्त्री. (सं.) उप, आशा काष्ठाककुभ् ( सब स्त्री. ) [ टि. चार उपदिशाएँ ये है- पेशानी, आग्नेयी, नैऋती, वायवी ] । उपदिष्ट, वि. (सं.) शिक्षित, अध्यापित,
निश्चयः २. सिद्धि: (स्त्री.), प्रतिपादनम् ३. संगतिः (स्त्री.) ४. युक्ति: (स्त्री.), हेतुः । उपपत्ती, सं. स्त्री. (सं.) उप-भार्या-जायाकलत्रम् |
२. निर्देशित ३. दीक्षित ।
उपपद, सं. पुं. ( सं. न. ) पूवोक्त-पूर्वलिखित - पद-शब्दः २. समास्यस्य पूर्वशब्दः ३. उपाधिः ( पुं.), पदवी ।
उपपन्न, वि. (सं.) प्राप्त, उपागत ३, शरणागत ४. लब्ध, अधिगत ५. युक्त ६. उपयुक्त । उपपादन, सं. पुं. (सं. न.) साधनं, प्रतिपादनं युक्तिभि: समर्थनम् २. संपादनं, निष्पादनम् ।
. दीक्षू (भ्वा. आ. से. ) ।
उपदेशक, सं. पुं. (सं.) उपदेष्टृ, धर्मप्रचारकः, उपपुराण, सं. पुं. (सं. न. ) लघुपुराण (ये प्रवक्तृ । अठारह हैं ) ।
उपद्रव, सं. पुं. ( सं . ) दे. 'उत्पात' ( १-३ ) उपप्लव, सं. पुं. (सं.) जल, विप्लवः-प्रलयः ४. रोगेऽवान्तरविकारः । २. उत्पातः ३. भूकंपादिघटना ४ भयम् ५. विघ्नः ६. राहुः ७. झंझावातः ।
-करना, क्रि. स., उत्पातम् उत्था ( प्रे.) ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |