________________
(२२८) । समुद्यातमाटिप्पणं विजयनन्दमसारविरचितं ममुमानतत्वम द्वार तोऽन्ततम योग निरुधामस्तृप्तीयं शुक्लध्यानभेदं परिसमापयति, योगनिरोधस्वरूप व कस्तषप्रकाशे" अस्माभिः प्रपचितमिति नेह प्रतभ्यते । तषि काययोगनिरोधकालान्तरे वरमेऽन्तर्मुहले वेदनीयाविषयस्य प्रत्येक स्थितिः सर्षापवर्तनया अपवायोग्यवस्थासमामा क्रियते गुणणिकमविरचिनप्रदेशा, तद्यथा प्रयस्थिती लोकाः प्रदेशाः, द्वितीयस्यां स्थिती ततोऽसल्येयगुणाः, तृमीयस्यां ततोऽप्यसङ्गल्येय गुणाः, पवं तावाच्यं यावच्चरमा स्थितिः, एताः प्रथमतमयगृहीतलिकनिर्वतिताः गुणश्रेणयः, एवं प्रतिममगगृहीतलिकनिर्वतिताः कर्मयस्य प्रत्येकमसयेया द्रष्टव्याः, अन्तर्मुहत्तं समयानाममण्यातत्वात् आयुषस्तु स्थितियथावधावतिष्ठते मा च गुणथंणि कमविपरीतक्रम दलिकरचना योध्येति । ततः स्वात्मनेष काययोगमचियश्रीयंप्रभाषा नि. रुध्य समुच्छिम्नक्रियाऽभिवृसिसंझं चतुर्थशुक्लध्यानभेदं ध्यायतीत्यलम् ।
अथ वेदनादिसमुदूधातानां फिस्स्विरूपं लिख्यते-तत्र वेदनया-असद. नीयजमिनया पीडया हेतुभूतया समुद्धातो वैपनाममुपातः, वेदनाऽऽकुलितो घाकुलीभूतो जीवः स्त्रप्रदेशाननम्नानन्तकर्मस्कन्धष्टितान शरीगद् बहिरणि प्रक्षिपति, तंभ प्रदेशजठरमुखबाहादिशुषिराणि कर्णस्कन्धाधनगलानि चापू
यामतो विस्तारतम शरीरमा क्षेत्रमभिव्याप्यान्समुहस यातिष्ठनि, तस्मिमास्तमहसे प्रभूतासात घेवनीयकर्मयुद्गलशातं करोति, तसः समुदुघाताग्मि. श्य स्वरूपम्यो भवति ॥ कषायैः-क्रोधादिभिभूतः समुद्धातः कषायसमुदघाता, तीनकषायोदयाकुलितो हि प्राणी स्वप्रवेशानमन्मानन्सफर्मस्कन्वयेष्टितान बहिः प्रक्षिपनि, तेश्च भवेशैदरास्यकण्ठादिशुषिराणि कस्कन्धाधन्तरालानि च पूरयित्वा आयामविस्तराभ्यां दहमा क्षेत्रमभिव्याप्यान्तर्मुहूर्त यात्तिष्ठति, सत्र चान्तमुहले ममूतकषायमोहनीयकरपुदगलशानं विदधाति, समुदवानाप्रिवृस्य स्वरूपस्थो जायत इति ॥ मरणमेष प्राणिनामस्तकारित्वावरतो मरणास्त। तत्र भषो मारणालिका म चासो समुद्धात मारणान्तिकमा मुद्याता, मरणममयेऽन्तर्मुतिशेष स्थायुषि केंचिवसमतोऽमु कुर्वन्तीति मारणास्तिक उच्यते अयं चैन्य प्रष्टव्यस्तद्यथा-कशिजीयोऽन्तर्मुहर्त शेषे स्वायुषि स्त्रशरीरविरकम्मवाहरूयाग्वितमायामतनु जघन्यतोऽगुलामहमयेयभागमा उत्कृष्ट नमसड़ख्येयानि योजनानि शरीराबहिः स्त्रप्रदेशदण्ड मिमृजति, निमृश्य च यत्र स्थानेऽभेतनभये समुत्पत्स्यते तप स्थाने ते स्वदेशदण्डं प्रक्षिपति, नचात्पसिस्थान ऋजुगस्या पकेनैव समयेन प्रदेशदण्डः प्राप्नोति, विष हगन्या तृन्कृ
RO