Shaktayanacharya Vyakaranam

SR No.: 090412
Original Sutra Author: Shaktayanacharya
Author: Shambhunath Tripathi
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Publication Year: 1971
Total Pages: 487
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Grammar
File Size: 14 MB

Page 34

mhr
भ. १ पा, २ सू. ६-११]
अमोधवृत्तिसहितम् जरसो या ।।१।२।२।। गररान्तस्य न रामस्य स्खमी: बालग भयति पा । अनिगरः' अतिजररो, पुल सिष्ठति । अतिजरः, अतिजरसं कुल पर५ ।
को लुक् ॥१२॥७॥ गन्तस्य नसनास्य सम्बन्धिनोः स्यमो एलुग् लुग्वया भति-गुरभवतीत्यर्थः । ई वारे', हे यारि । हे मपो, हे प्रा । हैं जतो, हे आनु । हे पत: । हे कर। नियतिर फुलं तिष्यति, प्रियत्रि पुल तिष्ठति । प्रियति कुलं पश्य, प्रियधि पुल परम । क इति किम् ? यत्कुलम्, ताकुलम् । श्लुचो लुम्वचनममः सायलोपार्थम् ।
न्यतोऽच्यापि ॥धाशमा अदिगन्त गम्यतो विषोप्यथशामरामार्थ यतते तपाँजादामापि दादो रागि परे पद्धति वा. नगरची न भवत इत्यर्थः । ग्रामण्या गदेन, ग्रामभिमा फुलेन । ग्रामण्ये कुलाय, सामणिने कुलाय । प्रामम्मः मुलात्, सामणिनः कुलाज । ग्रामण्य: गुलाम, ग्रामणिनः कुलस्य । ग्रामगो फ्लो:, पारसको तयोः ! It कुलाना, ग्रामगीन फुलानान् । शामण्यां कुले, ग्रामणिनि कुले । एव फी, कतगा। करें, करगे । कर्तुः, फतः । कर्ज., कणोः 1 पतार, काणि | धर्म, शुचिने । मृदय, नृदुने । शुचेः, शुचिना। मृदोः, मृदुनः । दाच्योः, शुचिनोः । मृोः, मृदुनोः ! शुचौ, शुचिनि । मृदो, मुनि 1 निनगवे, नियगुणे। अति राया, अतिरिणः। अतितावा, अतिनुवा । अहेयर्थ, अहंयुने । अन्यत इति किम् । अपुणे । णसुने । पीलुन, फलाय । अपोति किम् ? ग्रामगोपाम्, गामणीभिः फुलः । आपीति किम् ? ग्रामणिनी पुरले; शुचिनी फुले । निति किम् ? फीलालोन कुलेन । न वाउनुकपंगमुत्तरमाविकल्पार्धम् ।
दध्यस्थिसस्थ्यचगोऽनङ रा|| दि अस्थि रास्थि अक्षि इत्यनेनामित नपुंसकानामनझदेशो इजादावापि पर। दना दने । दमिन, दधनि । अस्थना: अस्टने । बरिन, अस्पनि । समथ्ना, सयध्ने । सविन, सपथनि । अणा अगे । अक्षिण अक्षणि। परमदधमा । परमास्थना। परमाक्ष्गा 1 अतिदघ्ना प्रियसवना । अतिसक्थना । प्रियाया पुरुपेण । ''अतिदधना स्त्रिया प्रियदना स्त्रिया प्रयतावपि नप्यस्यं योगस्योत्तरषानुवत्तेन म्याधन यानि भवति । अनीति किम् ? दधिभ्याम्, दधिभिः ! आपति किम् ? दधिनी, दधीनि । नमुस्कस्यति किम् ? ६धिना, दक्ष्ये । पचिनन फश्चिज्ञान लो वा ।
पे ||१२|१०|| इगन्तस्य गपुस्वास्य, अजादी सुपि परे नमागमो भवति । यारिणी । अपुगी। पात पी कुले । यारिमा । यारिणे 1 वारिणः । वारिणोः । वारीणाम् । वारिणि । भौति किग् ? सौम्बुर चूर्णम् । प्रत्ययः प्रकृत्यादेरितीह न गवति-बहुवारी, निर्धारो यूपी | अचौति फिम् ? हे सपो, हे गतो। इक इति किम् ? - काण्डयो, कुइये । नगवल्या किम् ? मुनी । साधू ।
शावचः ।।२।१२।। अजन्तस्य मासकस्य दाौ 'जरशसः शिः' [२।१।१६.] इत्येतस्मिन् पर नमागमो भवति ।"चनानि । पनानि । वरीपगि । मातापि बलानि रतिनि? गिलमीथि। जत्वारि । अहालि ममाहार उरारार्थः ।
... ----- -.
.
.
-
१. रामसितम्-[इति] समासे न्यगो स्यत इनि द्वस्वः अतिजर इति जाते । अतोऽमित्याम जराया हसिन्द्रस्यापि इति एस् , पुनलुक् म., टि५ । २. स्वधो लुचि धारेछु म, दि० । ३. मिया स्तिनो यस्य लत् लुचि सो स्थानिवद्भावात् त्रिचतुमिति तिलादेशः श्लुचि न भवन्ति । म०टिका प्रत्यये सुधिण:
इति यन म.टेक। ५. नस्य स्थानिवद्भाने सति अतिमृर इति वचनादेव एकहुव्यवधानेऽपि दी? .. भवति का.स. । ६. पीलोविकार हरयत्र विकार इत्यग । फले इति विकार प्रत्ययस्य लुक, म०, दि०।
७. भ्यां कुटाभ्याम् क०, मः। 5. शो नित्यं भवति तत्सम्बन्धिम्यन्यसम्बन्धिनि वाऽजादावापि परेक०म०) ६. स्नो नो हरनमात् म०, ठि० | १०. स्ना, परमलना, परमा-क०, म0 1११. अतिदकन्या स्त्रिया । प्रियदन्या क., म.। १२. बाथया क., म । ५३. -स्मिन् शौ परेक०, म । -न्यदिति दीर्घः म०, टि।