Shaktayanacharya Vyakaranam

SR No.: 090412
Original Sutra Author: Shaktayanacharya
Author: Shambhunath Tripathi
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Publication Year: 1971
Total Pages: 487
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Grammar
File Size: 14 MB

Page 33

૩૨ शाकटायनध्याकरणम्
अ. 1 पा. २ सू. २-३ खलीनसमान द्विपिन चन्दा नमानशयनानि । सौनापिजानयोवानिधत निमानीदनवितानाः ॥५६॥ घागमानपकुलपविटा दानापद्वीपाः । विन्न जम्म सहमदाडिमगुल्मानमर्शमाः ।।५७॥
नागोयाम न हिमकुसुमाहिमकर्ममामलोमा हिमम् ।
गोमयकपायमल्याध्ययवलयहिरण्यश्च पिलयानि ।।५।। मध्यारण्यो शल्य चिहार पुरचधतोमराणारा हीराधकारशेखरशिखरोशी रातिसरः ।।५।। प्रतिसर ससहस्त्रराष्ट्र वत्समरतिमिर पारपाराः । कान्तारजठरकन्धरशरीर केदारदरयखम् ॥६॥ सूत्र पद पनयनरत्राणि मननेअमलाः । मण्डहत मूलघरकलमृणालनसमुखलपलबालाः ।। ६५।।
लपलालचपालोपलगण्डलहलशकलफलमुकुलाः । नीलप्रवालकुण्डलसालकमलशीटमूलानि ।।१२।। सगल निगलकपालाहरलविशाळपाश्चपत्रिीवाः । रावशराबी सैन्धवपूर्वप्रमीनगाडीचाः ॥६३|| काशाकाशकशाशकोशकर शपदविषयूपाः 1 विषमापकरीशरसाबरीपकापासनिर्यासे ||६|| कसचमसकासमासोपवासदिवसा नृफसगृह पटवाः । देहोऽसुशहपशी तो द्विधतेऽर्थतः केचिन् ॥६५॥
। इति उभयलिङ्गन्.] विपुलवल्लुवर चिपागहरीतकबिभीतकामककाः । भल्लातकतरपायाः परलिम' द्वन्द्व तत्पुरुषे ।।६।। अतिवर्तन्ते स्वार्थे प्रत्ययकाः प्रकृति लिङ्गवचनानि । प्रकृति निवासादिषु दरीतकीत्यादिका व्यकिम् ॥६७॥ घचनं तु खलनिकादिविषयोतरपदं समासे नुः । साम्याद्गुणरचमानामाध्यतालिमवचनानि ।।६।।
[तिनिलिभम् स्त्रीपुनपा सहोतो बरं नदति युष्मरस्मद संख्या । सिने सुरु धारयव्ययवाक्यमवचनं च बहुलमिदम् ॥६६
पञ्चतोऽने कतरस्यान्यादेर्दक स्वमोः ॥१२॥२॥ नपुंराकानिधायिग गयादीनां मादित्य तिताना पञ्चानां सन्दरूपाणां तत्सम्यधिनी: सु अन इत्येतयोः मागमा नवति वातरमन्द बजरिवा। अन्यसिष्ठति । अन्यतरत् । इसरत् । तरतिष्ठति । इतरत्यति । यतरत् । तारत् । कृतमत्तिष्ठति। बदमत्तस्यति । गतमद् । 'एकतमा । "पञ्चत इति किम् ? ने राष्टति । नेम पदय । अभ्यतरस्यति 'किम् ? " एकतर लिष्ठति । एकात एदय | मतकास्येति किम् ? अन्य पुरुषः । तत्सम्बन्धिगोः स्वमोनहणादिह न भवति- प्रियान्यम् । अत्यन्यम् कुलम् । इह तु भवति--"परमान्धतष्ठति । परमान्यत्पश्यति ।
अलुग्वा ११२।३|| बलायो 'न दान्तु [३१२८१२४] इति लुचोऽभावः प्रतिध उत्रतः स नगरस्य वा भवति । हे चर्मन्, हे सम । हे दन्'ि , हे दण्डिफुलम् ।
अतोऽम् ।।२।४ मारान्तस्य नागस्य शम्बन्धिनोः गोरमित्ययमादशो भवति । इलु घोसमावः । बुर सिष्टति । त्रु गम । मनं तिः।। . TEN । अत इति किम् ? यदि एटम । तिन पाते लाघवार्थः । अंविधाने त्यम्-असिज गुलं शिडांत ।
एलकः ||२१५:: नमस्य गानोः स्वमोः दलमा कारविशिष्टो लोभवति । दधि तिष्ठति । दधिक्ष्य । मय। उपवियः । नार: सायशाः शकुनाति नाश्चि । सलमा । गरमालग। ----- ----- --- -
1. -५ बतियानि म | -यश्च दियानि 01२. रचित्रापि म । ३. तमालक०, म । ४. पृल क०, म । ५. योत्री १०,०। ६. मिप क०म० । ७. -ठति, अन्य पश्य, अन्य -क०म० । ८, पश्यसि २० म० । १. पश्यति क०, म । १०. मद्, ततभद्, एकत-क०, ११, मत्, हे एकतमत्, पत्रफ, भ०। १२. अनेकतर-20, म०। १३. कादेशि दतरमायया म०, टि० । १५, भियोऽन्यो यस्य सत् म०, दि१५. परमं च तदभ्यरच इति परमव्यत् म०, टि। १६ ब्रह्मादतोऽनेकाच इति मत्वर्थ, ४ म०, टि०।१७. दधि तिति, दधि पक्ष्य, म०, हि०१%, उदश्विनथितं सक्षम, सा, दि. 1