________________
स्वरान्ताः स्त्रीलिङ्गाः
अथ स्वरान्ताः स्त्रीलिङ्गा उच्यन्ते अकारान्त स्त्रीलिङ्गोऽप्रसिद्धः । आकारान्तः स्त्रीलिङ्गी रम्भाशब्दः । सौ ।
आ श्रद्धा ॥ २०९ ॥
आकारान्तः स्त्र्याख्यः श्रद्धासंज्ञो भवति ।
श्रद्धायाः सिर्लोपम् ।। २१० ॥
श्रद्धायाः परः सिर्लोएमा :
औरिम् ॥ २११ ॥
श्रद्धायाः पर औरिमापद्यते । रम्भे । रम्भाः । सम्बुद्धौ च ॥ २९२ ॥
श्रद्धाया एत्वं भवति सम्बुद्धौ परे । हे रम्भे । हे रम्भे । हे रम्भाः । रम्भां रम्भे । रम्भाः । टौसोरे ॥ २१३ ।।
श्रद्धाया एत्वं भवति टौसोः परतः । रम्भया । रम्भाभ्याम् । रम्भाभिः । ङवत्सु । डयन्ति यैयास्यास्याम् ||२९४ ।।
अथ स्वरांत स्त्रीलिंग प्रकरण
अब स्वरांत स्त्रीलिंग प्रकरण कहा जाता है ।
अकारांत स्त्रीलिंग अप्रसिद्ध है। आकारांत स्त्रीलिंग 'रम्भा' शब्द है । रम्भा + सिं
आकारांत स्त्रीलिंग शब्दों की श्रद्धा संज्ञा हो जाती है ॥ २०९ ॥ श्रद्धा संज्ञक से परे सि का लोप हो जाता है ॥२१० ॥
अतः रम्भा बनी |
रम्भा + आँ
श्रद्धा संज्ञक से परे औ विभक्ति को 'इ' आदेश हो जाता है | २११ ॥ रम्भा + इ 'अवर्णे इवर्णे ए' से संधि होकर रम्भे बना । जस् में रम्भाः बना । संबोधन मेंरम्भा + सि
संबुद्धिसंज्ञक सि के आने पर श्रद्धा संज्ञक आ को 'ए' हो जाता है ॥ २१२ ॥ और 'श्रद्धायाः सिर्लोपम्' से सि का लोप होकर हे रम्भे ! बना हे रम्भे ! हे रम्भाः !
रम्भा +टा
टा और ओस के परे श्रद्धा संज्ञक को 'ए' हो जाता है ॥२१३ ॥ रम्भे + आ 'ए अय' से संधि होकर रम्भया बना । रम्भाभ्याम्, रम्भाभि:
५९
रम्भा + डे, रम्भा + ङसि रम्भा + ङस् रम्भा + डि
श्रद्धा संज्ञक से ङवंति अर्थात् डे, डसि, डस्, डि के आने पर क्रम से यै, यास, बास्, याम् आदेश हो जाता है ॥२१४ ॥
