SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 219
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ तिङन्तः २०७ धातोरादावडागमो भवति ह्यस्तन्यद्यतनीक्रियातिपत्तिषु परतः । पदान्ते धुटां प्रथमः ॥ २५ ।।* पदान्ते वर्तमानानां धुटा अन्तरतमः प्रथमो भवति । अभवत् अभवतां अभवन् । अभवः अभवतं अभवत । अभवं अभवाव अभवाम । भावे-अभूयत । कर्मणि-अन्वभूयत अन्वभूयेतां अन्वभूयन्त । अड् धात्वादिसूत्रबाधनार्थमुत्तरयोगः।। स्वरादीनां वृद्धिरादेः ।।४८ ॥ स्वरादीनां धातूनां आदिस्वरस्य वृद्धिर्भवति हस्तन्याटिप परतः । ऐधत एंधेता ऐधन्त । ऐधथा ऐधेथां ऐधध्वं । ऐधे ऐधावहि ऐधामहि । भावे-ऐश्वत । कर्मणि—ऐध्यत ऐध्येतां । ऐध्यन्त । अपचत् अपचतां अपचन् । अपचत अपचेतां अपचन्त । भावे-अपच्यत। कर्मणि-अपच्यत अपच्येता । अपच्यन्त। पद के अंत में धुट को प्रथम अक्षर होता है ।।२५ ॥ 'अभवत्' बन गया। सि विभक्ति के इकार का अनुबंध होकर अभव: बना । च, म के आने पर पूर्व स्वर को दीर्घ होकर नवाब मा ६ जाने पर भी २६वें से अकार का लोप हुआ है। अभवत् अभवतां अभवन् । अभवः अभवतं अभवत । अभवम् अभवाव अभवाम। भाव अर्थ में-अभूयत । कर्म में अन्वभूयत अन्वभूयेता अन्वभूयन्त अन्वभूयथा: अन्वभूयेथा अन्वभूयध्वं अन्वभूये अन्वभूयावहिं अन्वभूयामहि यहाँ अट का आगम करने के बाद में यदि उपसर्ग का प्रयोग हो तो धातु के बाद में अट का आगम होता है। इसको बाधित करने के लिये आगे का सूत्र कहते हैं ए ध् + अ त है। कहने का मतलब यह है कि यदि व्यञ्जन से धातु का आरम्भ तो अट होता स्वर से वृद्धि हो उपसर्ग पूर्वक धातु का प्रयोग हो तो उपसर्ग के बाद धातु से पहले अट हो।। ह्यस्तनी आदि के आने पर स्वर है आदि में जिसके ऐसे धातु के आदि स्वर को वृद्धि हो जाती है ॥४८ ॥ भाव अर्थ में ऐध्यत। अत:-ऐधत ऐधेतां ऐधन्तां ऐधथा; ऐधेयां ऐधध्वं . ऐधे ऐधार्वाह ऐधामहि । अपचत् अपचतां अपचन् । अपच: अपचतं अपचत । अपचम् अपचाव अपचाम । आ०-अपचत अपचेतां अपचन्त । अपचथा: अपचेथा अपचध्वं । अपचे अपचार्वाह अपचामहि । भाव में-अपच्यत । कर्म में--अपच्यत अपच्येतां अपच्यन्त अपच्यथा; अपत्येथां अपच्यध्वं अपच्ये अपच्यावहि अपच्यामहि
SR No.090251
Book TitleKatantra Roopmala
Original Sutra AuthorSharvavarma Acharya
AuthorGyanmati Mataji
PublisherDigambar Jain Trilok Shodh Sansthan
Publication Year1992
Total Pages420
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari & Grammar
File Size10 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy