SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 143
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ व्यञ्जनान्तेष्वलिङ्गाः तुभ्यं युवाभ्यां युष्मभ्यं । त्वत् युवाभ्यां युष्मत् । तव युवयो: युष्माकं । त्वयि युवयो: युष्मासु ।। अहं आवा वयं । मां आवां अस्मान् । मया आवाभ्यां अस्माभिः । मह्यं आवाभ्यां अस्मभ्यं । मत् आवाभ्यां अस्मत् । मम आवयोः अस्माकं । मयि आवयो: अस्मासु । ग्रामो युष्माकं । ग्रामोऽस्माकं । स प्रामो युष्मभ्यं दीयते । ग्रामोऽस्मभ्यं दीयते । ग्रामो युष्मान् रक्षति । ग्रामोऽस्मान् रक्षति । इति स्थिते युष्मदस्मदोः पदं पदात्षष्ठीचतुर्थीद्वितीयासु वसनसौ ॥३६० ॥ पदात्परं यष्मदस्मदो: पदं षष्ठीचतींद्वितीयास बहत्वे निष्पन्नं वस्नसावापद्यते यथासंख्यं । ग्रामो व स्वं । ग्रामो नः स्वं । ग्रामो वो रक्षति । ग्रामोनो रक्षति । इति सिद्ध। ग्रामो यवयोः स्वं । ग्राम आवयोः यवाभ्यां दीयते । ग्राम आवाभ्यां दीयते । ग्रामो यवां रक्षति 1 ग्राम आवां रक्षति । इति स्थिते स्वं युवाभ्याम् त्वम् त्वाम् त्वया तुभ्यम युदयोः युष्मद्-तुम यूयम त्वत् युष्मान् तव युष्माभिः त्वयि युष्मभ्यम् युवाम् युवा युवाभ्याम् युवाभ्याम् युष्मत् युष्माकम् युष्मासु युवयोः माम् अहं आवाम् वयम् । मत् आवाभ्याम् अस्मत् आवाम् अस्मान् । मम आवयोः अस्माकम मया आवाभ्याम् अस्माभिः । मयि आवयोः अस्मासु मा आवाभ्याम् अस्मभ्यम् इन युष्मद, अस्मद् शब्दों की षष्ठी, चतुर्थों और द्वितीया के बहुवचन में वाक्य बनाते समय लघु आदेश भी हो जाते हैं। उन्हें यहाँ बताते हैं। ग्रामो युष्माकं तुम्हारा गाँव। ग्रामोऽस्माकम् हमारा गाँव । स ग्रामो युष्मभ्यम् दीयते—वह गाँव तुम लोगों के लिये दिया जाता है। ग्रामोऽस्मभ्यं दीयते—ग्राम हम लोगों को दिया जाता है। ग्रामो युष्मान् रक्षति— गाँव तुम सबकी रक्षा करता है। ग्रामोऽस्मान् रक्षति—ग्राम हम लोगों की रक्षा करता है। उदाहरण के लिये ये वाक्य दिये गये हैं षष्ठी-युष्माकम् चतुर्थी—युष्मभ्यं द्वितीया–युष्मान् षष्ठी-अस्माकम् चतुर्थी—अस्मभ्यं द्वितीया-अस्मान् पद से परे षष्ठी, चतुर्थी और द्वितीया के बहुवचन में बने हुए युष्मद् अस्मद् पद को क्रम से 'वस्, नस्' आदेश हो जाता है ॥३६० ॥ अर्थात् युष्मद् को वस् और अस्मद् को नस् आदेश हो जाता है। अत: वस, नस् के स् को विसर्ग होकर “व. न' बना । उपर्युक्त वाक्यों में युष्माकम् अस्माकम् आदि के स्थान में इन 'वन;' का प्रयोग कीजिये। यथा-ग्रामो वः स्वं— गाँव तुम लोगों का धन है। 'ग्रामो न: स्वं-गाँव हम लोगों का धन है। ग्रामो वो दीयते--गाँव तुम सबको दिया जाता है । ग्रामो नो दीयते-गाँव हम लोगों को दिया जाता है। ग्रामो वो रक्षति— गाँव तुम लोगों की रक्षा करता है। ग्रामो नो रक्षति---गाँव हम लोगों की रक्षा करता है।
SR No.090251
Book TitleKatantra Roopmala
Original Sutra AuthorSharvavarma Acharya
AuthorGyanmati Mataji
PublisherDigambar Jain Trilok Shodh Sansthan
Publication Year1992
Total Pages420
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari & Grammar
File Size10 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy