________________
२०४ खामिकार्तिकेयानुप्रेक्षा
[गा०२८४कर्मराशि क्षपित्वा तस्यै लोकस्य शिखामणिः शिरोरल चूडामणिः सिद्धपर्यायो भवति । अन्बेक्यशिखरे तनुवासोऽस्ति तन्मध्ये सम्यक्त्वायष्टगुणविराजमानः सिद्धखरूपो भवतीत्यर्थः ॥ २८३ ॥
ख्यातः श्रीसकलादिकीर्तिमुनिपः श्रीमूलसंवेऽप्रणीः, तत्सडे भुवनादिकीर्तिगुणमृत् श्रीशानभूषस्ततः । तत्प? विजयादिकीर्तिरभवत् श्रीमच्छुभेन्दुस्ततः, तेनाकारि परामहात् सुमतिमत्कीर्तेः मुटीकेया॥१॥ कार्शिकेप्रमुखाजाताऽनुप्रेक्षा क्षिप्तकिस्विषा । सल्लोकभावनाटीका तत्र जीयाश्चिरे शुभा ॥२॥
सुशुभचन्द्रकता समभिग्रहात/सुमतिकीर्तियतेवरयोगिनः । जयतु वै घरवृत्तिरिय सदा त्रिभुवनस्य सुभावनमाविता ॥३॥ इति पढापाकविचक्रवर्तित्रषिञ्चविधेश्वरमहारकबीचमचन्द्रदेवधिचि. . तापां लोकानुप्रेक्षाटीकायां लोकानुमेशाप्रतिपादको
दशमोऽधिकारः समासः ॥ १०॥
११. बोधिदुर्लभानुप्रेक्षा बोधेन दुर्लभत्वं यो व्यनकि विशदो जनान् । तं सुबोध सदा नौमि जिन निर्जितकिल्बिषम् ।। मथ बोधिदुर्लभ खामिश्रीकार्तिकेयः वक्तुकामः जीवानामनन्तकालं निगोदवासित्वमाचष्टे
जीवो अर्णत-कालं वसइ णिगोएसु आइ-परिहीणो।
तसो णिस्सरिदूणं पुढवी-कायादिओ' होदि ॥ २८४ ॥ [छाया-जीवः अनन्तकाल वसति निगोंदेषु आदिपरिहीनः । ततः निःसृत्य पृथ्वीकायादिकः भवति । वसति तत् तत् निगोदपर्यायेण तिष्ठति। कः । जीवः संसारी आत्मा का निगोदेषु नि नियतां गामनन्तसंख्याविच्छिमाना जीवाना गोत्रं वदातीति निमोदम् । निगोद शरीरं येषां ते निगोदाः । निकोता वा साधारणजीवाः । उर्फ च । “साहारणमाहारो - साहारणमाणपाणगणं च । साहारणजीवाणं सादारणलक्षणं एवं ॥१॥गूढतिरसंधिपर्व समर्भगमहील्ह च छिनरहे। साहारण सरीरं तबिवरीयं च पत्तेय ॥२॥ कंदै सूले सीपबालसालदलकुसुमफलबीए । समभेगे तदर्णता विसमे सवि होति
• अनुप्रेक्षाओंमेंसे लोकानुप्रेक्षाका कथन करते हुए जो लोकका खभाव बतलाया है, जो पुरुष साम्य
भाव रखकर उसका चिन्तन करता रहता है, वह मनुष्य क्रमशः सब कोको. मष्ट करके लोकके शिखरपर स्थित सिद्धस्थानमें जाकर विराजमान हो जाता है, यानी उसे सिद्धपर्याय प्राप्त हो जाती है ॥ २८३ ॥ इति लोकानुप्रेक्षा ।। १० ॥
अब खामी कार्तिकेय बोधिदुर्लभ अनुप्रेक्षाफो कहते हुए, जीवोंका अनन्त कालतक निगोदमें वास बतलाते हैं। अर्थ-यह जीव अनादिकालसे लेकर अनन्तकालतक तो निगोदमें रहता है। वहाँस निकलकर पृथिवीकाय आदिमें जन्म लेता है । भावार्थ-अंगुलके असंख्यातवें भाग क्षेत्रमें जो अनन्तजीवोंको स्थान देता है उसे निगोद कहते हैं । निगोदिया जीवोंको साधारण जीव मी कहते हैं, क्यों कि एक निगोदिया शरीरमें वसनेवाले अनन्त जीवोंका आहार, श्वासोच्छास वगैरह साधारण होता है । अर्थात् उन सब जीवोंका एक शरीर होता है, एक साथ सब आहार ग्रहण करते हैं, एक साथ सब श्वास लेते हैं । और एक साथही मरते और जन्म लेते हैं। निगोदके दो भेद हैं-नित्यनिगोद
१ प-प्रती आ इति कोमलालापे अतिशयेन वा इति पत्रान्ते लिखितम् । २ ल म स ग णी सरिऊणं पुढवी कायापियो।