Adi Puran Part 2

SR No.: 090011
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: Pannalal Jain
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Publication Year: 2011
Total Pages: 566
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari, Mythology, & Story
File Size: 21 MB

Page 80

एकोनत्रिंशत्तमं पर्व
-
अथ चक्रधरो जैनों कृत्वेज्यामिष्टसाधनीम् । प्रतस्थे दक्षिणामाशां जिगीषुरनुतोयधि ॥१॥ 'यतोऽस्य पदढक्कानां ध्वनिरामन्द्रमुच्चरन् । मूर्छितः काहलारावैरब्धिध्वानं तिरोदधे ॥२॥ प्रयाणभेरीनिःस्वानः सम्मूर्छन् गजबृहितैः। दिमखान्यनयत् क्षोभ हृदयानि च विद्विषाम् ॥३॥ विवभुः पवनोद्धृता जिगीषोर्जयकेतनाः । वारिधेरिव कल्लोलानुवैलानाजुहूषवः ॥४॥ एकतो लवणाम्भोधिरन्यतोऽप्युपसागरः । तन्मध्ये यान्बलौघोऽस्य तृतीयोऽब्धिरिवाबभौ ॥५॥ हस्त्यश्वरथपादातं देवाश्च सनभश्चराः । षडङ्ग बलमस्येति पप्रथे व्याप्य रोदसी ॥६॥ पुरः प्रतस्थे दण्डेन चक्रेण तदनन्तरम् । ताभ्यां विशोधिते मार्गे तबलं प्रययौ सुखम् ॥७॥ तच्चक्रमरिचक्रस्य केवलं क्रकचायितम्"। दण्डोऽपि दण्डपक्षस्य कालदण्ड इवापरः ॥८॥ प्रययौ निकषाम्भोधि समया तटवेदिकाम् । अनुवेलावनं सम्राट् सैन्यैः संश्रावयन्" दिशः॥६॥ अनुवाधितटं कर्षन्नलयां स्वामनीकिनीम् । आज्ञालतां नृपाद्रीणां मूनि रोपयति स्म सः ॥१०॥ चलिते चलितं पूर्व निर्याते निःसृतं पुरः। प्रयाते यातमेवास्मिन् सेनानीभिरिवारिभिः ॥११॥
अथानन्तर - चक्रवर्ती भरत समस्त इष्ट वस्तुओंको सिद्ध करनेवाली जिनेन्द्रदेवकी पूजा कर दक्षिण दिशाको जीतनेकी इच्छा करते हुए समुद्र के किनारे-किनारे चले ॥ १॥ जिस समय चक्रवर्ती जा रहे थे उस समय तुरहीके शब्दोंसे मिली हुई पदरूपी नगाड़ोंकी गम्भीर ध्वनि समुद्र की गर्जनाको भी ढक रही थी ।।२।। हाथियोंकी चिग्घाड़ोंसे मिले हुए प्रस्थानके समय बजनेवाले नगाड़ोंके शब्द समस्त दिशाओं तथा शत्रुओंके हृदयोंको क्षोभ प्राप्त करा रहे थे ।। ३ ।। जीतनेकी इच्छा करनेवाले चक्रवर्तीकी वायुसे उड़ती हुई विजय-पताकाएँ ऐसी सुशोभित हो रही थीं मानो ज्वारसे उठी हुई समुद्रको लहरोंको ही बुला रही हों ॥ ४ ॥ उस सेनाके एक ओर (दक्षिणकी ओर ) तो लवण समद्र था और दूसरी ( उत्तरकी ) ओर उपसागर था उन दोनोंके बीच जाता हुआ वह सेनाका समूह ऐसा सुशोभित हो रहा था मानो तीसरा समुद्र ही हो ॥५॥ हाथी, घोड़े, रथ, पियादे, देव और विद्याधर यह छह प्रकारकी चक्रवर्तीकी सेना आकाश और पृथिवीके अन्तरालको व्याप्त कर सब ओर फैल गयी थी ॥ ६॥ सेनामें सबसे आगे दण्डरत्न और उसके पीछे चक्र रत्न चलता था तथा इन दोनोंके द्वारा साफ किये हुए मार्गमें सुखपूर्वक चक्रवर्तीकी सेना चलती थी । ७ ।। चक्रवर्तीका वह एक चक्र ही शत्रुओंके समूहको नष्ट करनेके लिए करोतके समान था तथा दण्ड ही दण्ड देने योग्य शत्रुओंके लिए दूसरे यमदण्डके समान था ॥ ८ ॥ सम्राट् भरत समुद्र के समीप-समीप किनारेकी वेदीके पास-पास किनारेके अनुसार अपनी सेनाके द्वारा दिशाओंको गुंजाते हुए - सचेत करते हुए चले ।। ९ ।। अपनी अलंघनीय सेनाको समद्रके किनारे-किनारे चलाते हए चक्रवर्ती भरत अपनी आज्ञारूपी लताको राजारूपी पर्वतोंके मस्तकपर चढ़ाते जाते थे ॥ १० ॥ महाराज भरतके शत्रु उनके सेनापतियोंके समान थे, क्योंकि जिस प्रकार महाराजके चलनेकी इच्छा होते ही सेनापति १ गच्छतः । २ पटु प०, इ०, द० । ३ मिश्रितः । ४ आच्छादयति स्म । ५ मिश्रीभवन् । ६ उज्जृम्भितान् । ७ स्पर्धा कर्तुमिच्छवः । ८ गच्छन् । ९ द्यावापृथिव्यौ । 'भूद्यावौ रोदस्यौ रोदसी च ते' इत्यमरः । १० दण्डरत्नेन । ११ करपत्रमिवाचरितम् । १२ यमस्य दण्डः। १३ अम्भोधेः समीपम् । 'निकषा त्वन्तिके मध्ये' । १४ तटवेदिकायाः समीपे । १५ साधयन् । १६ प्रापयन् । १७ भरते ।

Translation AI Generated

The Thirty-First Chapter

-

The Chakravartin, Bharat, having performed the worship of the Jina, the bestower of all desired objects, set out to conquer the southern region, following the seashore. [1]

As he journeyed, the sound of the drums, like thunder, mingled with the trumpets, drowning out even the roar of the ocean. [2]

The sound of the departure drums, mingled with the trumpeting of elephants, shook all directions and the hearts of the enemies. [3]

The victory flags, raised by the wind, fluttered in the air, as if beckoning the waves of the ocean, like the waves of victory. [4]

On one side (south) was the salt ocean, and on the other (north) was the inland sea. In between, the army of the Chakravartin marched, looking like a third ocean. [5]

Elephants, horses, chariots, foot soldiers, gods, and celestial beings - these six types of forces of the Chakravartin spread out, filling the space between heaven and earth. [6]

The Danda-ratna led the way, followed by the Chakra-ratna. The army marched comfortably on the path cleared by these two. [7]

The Chakra of the Chakravartin was like a thunderbolt, destroying the enemy forces. The Danda was like another Yama-danda, punishing those who deserved punishment. [8]

The Emperor Bharat, following the seashore, marched along the edge of the ocean, his army filling the directions with its presence. [9]

Dragging his invincible army along the seashore, the Chakravartin Bharat planted his command, like a creeper, on the heads of the mountains, like kings. [10]

The movement of the Chakravartin was like the movement of his generals, for as soon as he wished to move, his army moved. [11]