Adi Puran Part 1

SR No.: 090010
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: Pannalal Jain
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Publication Year: 2004
Total Pages: 782
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari, Mythology, & Story
File Size: 27 MB

Page 543

विशं पर्व
४५३ विशुदिश्चाशनस्यति नवपुण्यानि दानिनाम् । स वानि कुशलो भेजे पूर्वसंस्कारचोदितः ॥८॥ इष्टश्चायं विशिष्टश्चेस्वसौ तुष्टिं परां श्रितः । ददे भगवते दानं प्रासुकाहारकल्पितम् ॥१८॥ संतोषो याचनापायो नैःसंग्यं स्वप्रभागता । इति मत्वा गुणान् पाणिपानेबाहारमिच्छते ॥८९॥ 'तुष्टिविशिष्टपीठादिसंप्राप्तावन्यथा दिषिः । असंयमश्च सत्यैवमिति स्थित्वाशनैषिणे ॥१०॥ कायासुखतितिक्षार्थ सुखासक्तेश्य हामये । धर्मप्रभावनाय च कायक्लेशमुपेयुषे ॥९॥ नैष्किम्वन्यप्रधानं यत् परं निर्वाणकारणम् । हिंसारक्षण"याम्चादिदोषरस्पृष्टमूर्जितम् ॥१२॥
अशक्यं प्रार्थनीयस्वरहितं च "समीयुपे । जातरूपं वधाजातमविकारमविप्लवम् ॥१३॥ तैलादेर्याचनं तस्य लामालाभहये सति । रागद्वेषद्वयां संगः केशजप्राणिहिंसमम् ॥१४॥ इत्यादिदोषसजावादस्नानव्रतधारिणे । हायनान"मनेऽप्यने पुरि दीप्तिं च विभ्रते ॥१५॥ क्षुर क्रियायां तचोग्ब साधनार्जनरक्षणे । तदपाये च चिन्ता स्यात् केशोत्पाटमितीच्छते ॥९६॥ पत्रमिः समिता यास्मै त्रिभिर्गुसाय ताबिने। महावताय महते निर्मोहाय निराशि॥९७॥
की विशुद्धि रखना, इस प्रकार दान देनेवालेके यह नौ प्रकारका पुण्य अथवा नवधा भक्ति कहलाती हैं । अतिशय चतुर श्रेयान्सकुमारने पूर्वपर्यायके संस्कारोंसे प्रेरित होकर वे सभी भक्तियाँ की थीं ।।८६-८७॥ ये भगवान् अतिशय इष्ट तथा विशिष्ट पात्र हैं ऐसा विचार कर परम सन्तोषको प्राप्त हुए श्रेयान्सकुमारने भगवान के लिए प्रासुक आहारका दान दिया था ॥८८ जो भगवान् सन्तोष रखना, याचनाका अभाव होना, परिग्रहका त्याग करना, और अपने आपकी प्रधानता रहना आदि अनेक गुणोंका विचार कर पाणिपात्रसे ही अर्थात् अपने हाथोंसे ही आहार ग्रहण करते थे। उत्तम आसन मिलनेसे सन्तोष होगा, यदि उत्तम आसन नहीं मिला तो द्वेष होगा और ऐसी अवस्थामें असंयम होगा ऐसा विचार कर जो भगवान् खड़े होकर ही भोजन करते थे। शरीरसम्बन्धी दुःख सहन करनेके लिए, सुखकी आसक्ति दूर करनेके लिए और धर्मकी प्रभावनाके लिए जो भगवान कायक्लेशको प्राप्त होते थे। जिसमें अकिंचनताको ही प्रधानता है, जो मोक्षका साक्षात् कारण है, हिंसा, रक्षा और याचना आदि दोष जिसे छू भी नहीं सकते हैं, जो अत्यन्त बलवान हैं, साधारण मनुष्य जिसे धारण नहीं कर सकते, जिसे कोई प्राप्त नहीं करना चाहता, और जो तत्कालमें उत्पन्न हुए बालकके समान निविकार तथा उपद्रवरहित ह ऐसे नग्न-दिगम्बर रूपको जो भगवान् धारण करते थे । तैल आदिको याचना करना, उसके लाभ और अलाभमें राग-द्वेषका उत्पन्न होना, और केशोंमें उत्पन्न होनेवाले जूं आदि जीवोंकी हिंसा होना इत्यादि अनेक दोषोंका विचार कर जो भगवान् अस्नान व्रतको धारण करते थे अर्थात् कभी स्नान नहीं करते थे। एक वर्ष तक भोजन न करनेपर भी जो शरीरमें पुष्टि और दीप्तिको धारण कर रहे थे। यदि भुरा आदिसे बाल बनवाये जायेंगे तो उसके साधन क्षुरा आदि लेने पड़ेंगे, उनकी रक्षा करनी पड़ेगी और उनके खो जानेपर चिन्ता होगी ऐसा विचार कर जो भगवान् हाथसे ही केशलोंच करते थे। जो भगवान् पाँचों इन्द्रियोंको वश कर लेनेसे शान्त थे, तीनों गुप्तियोंसे सुरक्षित थे, सबकी
१. एषणाशुधिरित्यर्थः । २. पूर्वभवसंस्कारप्रेरितः । ३. देवः । ४. श्रेयान् । ५. आत्मैव प्रधानत्वम् । १. सन्तोषः । ७. द्वेषः । ८. शरीरसुखसहनार्थम् । ९. गताय । १०. नास्ति किंचन यस्यासावकिंचनः तस्य माया तत् प्रषानं यस्य तत् । ११. याच्या । १२. अन्यरनुष्ठातुमशक्यम् । १३. प्राप्तवते । रहितं च समुपेयुषे प... रहितं च समीयुपे इत्यपि क्वचित् । १४. संयोगः। १५. संवत्सरोपवासेऽपि । १६. तेजः । १७. मुण्डन । १८. शस्त्रादि । १९. शमिता ल०, म०। २०. पालकाय । २१. इच्छारहिताय ।

Translation AI Generated

## The Chapter of Purity

**453** The one who gives such donations, obtains nine types of merit or nine types of devotion. The wise and virtuous Shreyans Kumar, motivated by the karmas of his past lives, performed all these devotions. ||86-87||

**18** Considering the Lord to be highly desirable and a special recipient, Shreyans Kumar, attaining supreme satisfaction, offered the Lord a donation of food prepared for the occasion. ||88||

**89** Considering the Lord's qualities like contentment, absence of begging, renunciation of possessions, and self-reliance, the Lord would accept food only with his own hands. ||89||

**10** Thinking, "If I get a good seat, I will be content, but if I don't, I will feel aversion, and in that state, I will be unrestrained," the Lord would eat standing up. ||10||

**9** The Lord endured bodily pain to overcome attachment to pleasure, and to promote Dharma. ||9||

**12** The Lord embraced the state of nakedness, which is characterized by complete renunciation, the direct cause of liberation, and is untouched by the vices of violence, protection, and begging. It is extremely powerful, impossible for ordinary beings to attain, and not desired by anyone. It is like a newborn child, free from change and disturbance. ||12||

**13** The Lord practiced the vow of non-bathing, considering the vices of begging for oil, etc., the attachment to gain and loss, and the violence towards tiny creatures like lice in the hair. ||14||

**15** Despite not eating for a year, the Lord maintained strength and radiance in his body. ||15||

**96** The Lord would shave his own hair, considering the need to acquire and protect the tools like a razor, and the worry of losing them. ||96||

**97** The Lord, who was pacified by the five senses, protected by the three secrets, and free from desire, was a great soul, a great being, and a great liberator. ||97||

**Notes:**

1. *Eshanasudhī* means purity of desire.
2. *Pūrvabhavasaṃskārapraēritaḥ* means motivated by the karmas of past lives.
3. *Devaḥ* means the Lord.
4. *Shreyāṇ* means virtuous.
5. *Ātmaēva pradhānatvam* means self-reliance.
6. *Saṃtoṣaḥ* means contentment.
7. *Dvēṣaḥ* means aversion.
8. *Sharīrasukhasahanaartham* means to endure bodily pain.
9. *Gatāya* means to overcome.
10. *Naasti kiṃcana yasyaasāvakiṃcanaḥ tasya māyā tat praṣānam yasya tat* means "He who has nothing is truly a renunciant, his illusion is his renunciation."
11. *Yācyā* means begging.
12. *Anyaranuṣṭhātumashkyaṃ* means impossible for others to practice.
13. *Prāptavate* means attained.
14. *Saṃyogaḥ* means attachment.
15. *Saṃvatsaropavāse'pi* means even after a year of fasting.
16. *Tejaḥ* means radiance.
17. *Muṇḍana* means shaving.
18. *Shastraādi* means tools like a razor.
19. *Shamītā* means