Adi Puran Part 1

SR No.: 090010
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: Pannalal Jain
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Publication Year: 2004
Total Pages: 782
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari, Mythology, & Story
File Size: 27 MB

Page 413

चतुर्दशं पर्व मणिकुहिमसंक्रान्तैः स्वैरेव प्रतिबिम्बकैः । 'कृकवायितान् कोश्चिद् बोद्धुकामान् परामृशन् ॥१९॥ मल्लविक्रियया कांश्चिद् युयुत्सूननमिद्रहः । प्रोत्साहयन्कृतास्फोटवल्गनानभिनृत्यतः ॥१९८॥ "क्रौञ्चसारसरूपेण तारक्रेतारकारिणाम् । शृण्वन्ननुगतं शब्दं केषांचित् श्रुतिपेशलम् ॥१९९॥ स्रग्विणः शुचिलिप्ताङ्गान् समतान् सुरदारकान् । दाण्डां क्रीडा समायोज्य नर्तयंश्च कदाचन ॥२०॥ अनारतं च कुन्देन्दुमन्दाकिन्यपछटामलम् । सुरवन्दिमिरुगीतं स्वं समाकर्णयन् यशः ॥२०॥
अतन्द्रितं च देवीमिः न्यस्यमानं गृहामणे । रत्नचूर्णबलिं चित्रं सानन्दमवलोकयन् ॥२०॥ संभावयन् कदाचिच्च प्रकृती"ष्टुमागताः । वीक्षितैर्मधुरैः स्निग्धैः स्मितैः सादरभाषितैः ॥२०॥ कदाचिद् दीर्घिकाम्मस्सु समं सुरकुमारकैः । जलक्रीडाविनोदेन रममाणः "ससंमदम् ॥२०४॥ सारवं जलमासाद्य 'सारवं हंसकृजितैः । "तारवैर्यन्त्रक क्रोउन् जलास्फालकृतारवैः ॥२०५॥ जलकेलिविधावेनं भक्त्या मेधकुमारकाः । भेजुर्धारागृहीभूय स्फुरद्धाराः समन्ततः ॥२०६॥ कदाचिनन्दनस्पर्द्धितरुशोमाञ्चिते वने । वनक्रीडां समातन्वन् वयस्यै रन्वितः सुरः ॥२०७॥ वनक्रीडाविनोदेऽस्य विरजीकृतभूतलाः । मन्दं दुधुवुख्यानपादपान पवनामराः ॥२०८॥
इति कालोचिताः क्रीडा' विनोदांच स निविंशन । आसांचक्रे सुखं देवः समं देवकुमारकैः ॥२०९॥ कभी मुर्गोंका रूप धारण कर रत्नमयी जमीनमें पड़ते हुए अपने प्रतिबिम्बोंके साथ ही युद्ध करनेकी इच्छा करनेवाले देवोंको देखते थे या उनपर हाथ फेरते थे॥१९७।। कभी विक्रिया शक्ति से मल्लका रूप धारण कर वैरके बिना ही मात्र क्रीड़ा करनेके लिए युद्ध करनेकी इच्छा करने वाले गम्भीर गर्जना करते हुए और इधर-उधर नृत्य-सा करते हुए देवोंको प्रोत्साहित करते थे ।।१९८।। कभी क्रौञ्च और सारस पक्षियोंका रूप धारण कर च स्वरसे केंकार शब्द करते हुए देवोंके निरन्तर होनेवाले कर्णप्रिय शब्द सुनते थे ॥१९९।। कभी माला पहने हुए, शरीर में चन्दन लगाये हुए और इकट्ठे होकर आये हुए देवबालकोंको दण्ड क्रीड़ा (पड़गरका खेल) में लगाकर नचाते थे ।२००|| कभी स्तुति पढ़नेवाले देवोंके द्वारा निरन्तर गाये गये और कुन्द, चन्द्रमा तथा गङ्गा नदीके जलके छींटों समान निर्मल अपने यशको सुनते थे ।।२०११ कभी घरके आँगनमें आलस्यरहित देवियों के द्वारा बनायी हुई रत्नचूर्णकी चित्रावलिको आमन्दके साथ देखते थे ।। २०२ ।। कभी अपने दर्शन करने के लिए आयी हुई प्रजाका, मधुर और स्नेहयुक्त अवलोकनके द्वारा तथा मन्द हास्य और आदरसहित संभाषणके द्वारा सत्कार करते थे ॥२०॥ कभी वावड़ियोंके जलमें देवकुमारोंके साथ-साथ आनन्दसहित जल-क्रीड़ाका विनोद करते हुए क्रीड़ा करते थे ॥२०४।। कभी हंसोंके शब्दोंसे शब्दायमान सरयू नदीका जल प्राप्त कर उसमें पानोके आस्फालनसे शब्द करनेवाले लकड़ी के बने हुए यन्त्रोंसे जलक्रीड़ा करते थे।।२८५।। जलक्रीड़ाके समय मेघकुमार जातिके देव भक्तिसे धारागृह (फवारा) का रूप धारण कर चारों ओरसे जलकी धारा छोड़ते हुए भगवान्की सेवा करते थे॥२०६॥ कभी नन्दनवनके साथ स्पर्धा करनेवाले वृक्षोंकी शोभासे सुशोभित नन्दन वनमें मित्ररूप हुए देवोंके साथसाथ वनक्रीड़ा करते थे।।२०७॥ वनक्रीड़ाके विनोदके समय पवनकुमार जातिके देव पृथिवीको धूलिरहित करते थे और उद्यानके वृक्षोंको धीरे-धीरे हिलाते थे ।।२०८। इस प्रकार देवकुमारोंके
१. कृकवाकव इवाचरितान् । २. स्पृशन् । ३. योद्धमिच्छून् । ४. परस्परमबाधकान् । ५. क्रुङ् । ६. अत्युच्चः स्वरभेदः। ७. सम्मिलितान् । ८. दण्डसंबन्धिक्रीडाम् । दण्डयां-प०, द० । 'म०' पुस्तके द्विविधः पाठः । ९. आत्मीयम् । १०. अजाड्यं यथा भवति तथा। ११. प्रजापरिवारान् । १२. आलोकनैः । १३. ससंपदम् स० । १४. सरय्वां भवम् । सरयूनाम नद्यां भवम् । 'देविकायां सरस्वां च भवेद् दाविकसारखे । १५. आरवेन सहितम् । १६. तरुभिनिवत्तः । १७. द्रोण्यादिभिः । १८. कृतस्वनैः । १९. मित्रः । २०. कम्पयन्ति स्म । २१. कलक्रीडादिवाः । २२. गजबहिहंमान् । २३. अनुभवन् । २४. आस्ते स्म ।

Translation AI Generated

Sometimes, assuming the form of a peacock, He would watch the Devas who desired to fight, touching them with His own reflections, or He would touch them. ||197|| Sometimes, assuming the form of a wrestler, He would encourage the Devas who desired to fight, without any malice, just for the sake of play, with a deep roar and dancing around. ||198|| Sometimes, assuming the form of a crane and a saras bird, He would listen to the continuous, pleasing sounds of the Devas, who were making a loud, resonant sound. ||199|| Sometimes, He would make the Devas, who were adorned with garlands, smeared with sandalwood, and gathered together, dance by engaging them in the game of "Danda Krida" (a game played with sticks). ||200|| Sometimes, He would listen to His own glory, which was being sung continuously by the Devas, who were reciting hymns, and which was as pure as the fragrance of jasmine, the moon, and the water of the Ganges. ||201|| Sometimes, He would watch with joy the beautiful pictures made of powdered gems, which were being made by the tireless Devas in the courtyard of the house. ||202|| Sometimes, He would honor the subjects who came to see Him, with sweet and affectionate glances, a gentle smile, and respectful conversation. ||203|| Sometimes, He would play with the Devas in the water of the wells, enjoying the pleasure of water sports. ||204|| Sometimes, He would play in the water of the Sarayu River, which was filled with the sounds of swans, and with wooden instruments that made sounds when they were struck against the water. ||205|| During the water sports, the Devas of the Megha Kumar caste would serve the Lord by assuming the form of fountains and releasing streams of water from all sides, with devotion. ||206|| Sometimes, He would play in the forest of Nandana, which was adorned with the beauty of trees that competed with Nandana, along with His friends, the Devas. ||207|| During the pleasure of the forest sports, the Devas of the Pavana Kumar caste would make the earth dust-free and gently shake the trees of the garden. ||208|| Thus, the Lord would enjoy the pleasures of various games and pastimes, which were appropriate for the time, along with the Devas. ||209||