________________
કાઓના એક નિશ્વાસ થાય છે. (હ્રવ્રુત્ત અળવવા નિવિટ્ટુરા તંતુળો । વે સાસનીલાલે, પણ નાનુત્તિ વુડ્) સંતુષ્ટ તેમજ અનવકલ્પ-વૃદ્ધતા રહિત એવા નિરૂપકિલષ્ટ-પૂર્વમાં અને અત્યારે પણ વ્યાધિથી અનભિભૂત થયેલ મનુષ્ય વગેરે પ્રાણીના ઉચ્છ્વાસ યુકત જે એક નિશ્વાસ છે, તે ‘પ્રાણુ’ કહેવાય છે. શાક તેમજ જરા વગેરેથી અસ્વસ્થ પ્રાણીના ઉચ્છ્વાસ નિ:શ્વાસ શીઘ્ર ગતિથી ચાલતે રહે છે, તેથી તે સ્વાભાવિક ગણાય નહિ પરંતુ જે હર્ષિત-ચિત્ત તેમજ સ્વસ્થ હોય છે તેના ઉચ્છ્વાસ તેમજ નિઃશ્વાસ સ્વાભાવિશ્વ હાય છે આ વાતને સ્પષ્ટ કરવા માટે જ સૂત્રકારે હૃષ્ટાદિ વિશેષણાના ઉલ્લેખ કર્યાં છે. (વ્રુત્ત રાજૂનિ લે થોત્રે, પન્ન થોવાળિ રે હવે, હવાળું વૃત્ત
ત્તરી ન મુકુત્તે વિચા િIRII) સાત પ્રાણાના એક સ્તાક થાય છે સાત રાના એક લવ થાય છે, ૭૭ લવાનું એક મુહૂત થાય છે. (ત્તિન્નિ सहस्वा सत्तयखयाई तेहचरिं च ऊसासा । एस मुद्दत्तो भणिओ सव्वेहि अणंत નાનીહિં) ૩૭૭૩ ઉચ્છ્વવાસેતુ' એક મુહૂત થાય છે એવું કેવલિયાનું કથન છે. (વળ... મુઠુત્તમાબેન સૌલ મુકુત્તા છોä, વળા બોરત્તા લો) આ મુહૂત પ્રમાણુથી ૩૦ મુહૂતૅાંના એક દિવસ તેમજ રાત્રિ થાય છે ૧૫ અહારાત્રના એક પક્ષ થાય છે. (તે પણા માતો) એ પક્ષના એક માસ થાય છે. (તે માલા ૩) બે માસની એક ઋતુ થાય છે. (ત્તિગ્નિ લગ્ન અયળ) ત્રણ ઋતુઓનુ એક અયન થાય છે. (રો અચળારૂં સાને) એ અયનાના સવસર થાય છે. (વન સારૂં નુñ) પાંચ સસરાના એક યુગ થાય છે. (વીસું નુવારૂં વર્ષોત્તરું) ૨૦ યુગાના એક સેા વર્ષે થાય છે. (પ વાસસ ચા માલસÜ) ૧૦ સેા વર્ષોંના એક હજાર વર્ષા થાય છે. (વોરાણીનું પાલ સચચાણ તે ો પુન્ત્રો) ૮૪ લાખ વર્ષોંનું એક પૂર્વાંગ થાય છે.. (ગોરાસીદ' પુ′વાયસન્નારૂં છે થી પુજ્વો) ૮૪ લાખ પૂર્વાંગનું એક પૂ થાય છે. (ચકાસીર્ફે પુર્વી લચŘારૂં સે હો તુfgબંને) ૮૪ લાખ પૂર્વનુ’ એક ત્રુટિતાંગ થાય છે. (વાણીરૂં તુડ્ડિઅન ચલÆારૂં તે જો તુહિq) ૮૪ લાખ ત્રુટિતાંગ ખરાખર એક ત્રુટિત થાય છે. ( વા'િતુઢિગલÜારૂં કે હો નઇડો) ૮૪ લાખ વ્રુતિનું એક અડડાંગ થાય છે. (જોસીફ્ટંગ લયશ્વન્દ્રસારૂં સે ને છઙે) ૮૪ અડડાંગનું એક અડડ થાય છે. (વંગવવો વને, દુદુબળે, ધ્રુછુપ, સળ ંગે વ્હે, કમો, સમે, નઢિળો, નહિને, માनिकरंगे, अच्छनिउरे, अऊअंगे अऊए, पडअंगे पउए, उअंगे णउए, चूलि अंगे चूलिया, सीसपद्देलिअंगे चउरासीई सीख पहेलियंग सय सहस्साई सा एगा ચીન્નન્હેજિત્રા) આ પ્રમાણે જ ૮૪ લાખ અડડનું એક અવવાંગ, ૮૪ લાખ અવવાંગતુ' એક અવવ, ૮૪ લાખ અવવનું એક હુહુકાંગ, ૮૪ લાખ ડુડુકાંગના એક હુહુક, ૮૪ લાખ હુકનું એક ઉપલાંગ, ૮૪ લાખ ઉત્પલીંગનું
અનુયોગ દ્વાર સુત્રમ ભાગ ૨
૮૨