________________
३७८
- अनुयोगशास्त्रे बौदारिक वैक्रियम् आहारकं तैनसं कामकम् । व्यन्तराणां ज्योतिष्काणां वैमा निकानां यथा नैरयिकाणाम् ॥ २१ ॥
टीका-कइबिहा गं भंते' इत्यादि ।
हे भदन्त ! कतिविधानि शरीराणि प्रज्ञप्तानि ? इति गौतमस्वामिनः प्रश्नः। भगवानाइ-हे गौतम ! औदारिकत्रक्रियाहारकतैजस्सकामरुभेदात् पश्चविधानि शरोराणि सन्ति । तुत्र-औदारिकम्-उदारं-तीर्थकरगणधरादि शरीरापेक्षया शेषशरीरेभ्यः प्रयाम् , तदेव औदारिकम् । अथवा-उदारम्सातिरेकयोजनसहस्रमानत्यात शेषशरीरापेक्षया महापमाणं तदेवौदारिकम् । वैक्रियम्-वि-विशिष्टा
खाण पुच्छा) मनुष्यों के कितने शरीर होते हैं ? (गोयमा! पंच सरीरा पण्णसा) हे गौतम मनुष्यों के ५ शरीर होते हैं । (तं जहा) वे इस प्रकार से-(ओरालिए, वेदए आहारए, तेथए, कम्मए) औदारिक वैक्रिय, आहारक, तेजस और कार्मक । (वाणमंतराणं जोइसियाणं बेमाणियाणं जहा नेरइयाणं) व्यन्तर देवों के, ज्योतिष्क देवों के और वैमानिक देवों के, नारक जीवों के शरीर के जैसा ही तीन शरीर होते हैं। १. भावार्थ-तीर्थंकर गणधर आदि के औदारिक शरीर होता है। इसलिये यह शरीर अन्य शरीरों से उस अपेक्षा प्रधान माना गया है। अथवा उदार शब्द का अर्थ दीर्घकाय है । यह दीर्घकाय ही औदा. रिक है। यह शरीर वनस्पति के शरीर की अपेक्षा कुछ अधिक एक हजार योजन प्रमाणवाला होता है। अतः शेष शरीरों की अपेक्षा या सातिरेक योजन सहस्र मानवाला होने के कारण यह दीर्घकायरूप सामानाei शरी। डाय छ १ (गोयमा । पंच सरीरा पण्णता) गीतमा सनव्याना पांय शरी। यि छ. (त जहा) a मा प्रमाणे छे. (मोरालिए. देखिए, आहारए, वेयए, कम्मए) श्रीहरित, झिय, माडा२४, तेस भने
म. (वाणमंतराणं जोइसियाणं वेमाणियाण जहा नेरइयाणं) ०३.२ देवानां વ્યાતિક દેવોનાં, અને વૈમાનિક દેવનાં, નારક છનાં શરીરની જેમ જ arg शरी३। डाय छे. .
* ભાવાર્થ –તીર્થંકર ગણધર વગેરેના ઔદ્યારિક શરીર હોય છે. એટલા માટે આ શરીર બીજ શરીરની અપેક્ષા પ્રધાન માનવામાં આવ્યું છે. અથવા સ્ટાર શાનો અર્થ દીર્ઘકાળ છે. આ દીર્ઘકાળ જ દારિક છે. આ શરીર વનસ્પતિના શરીરની અપેક્ષા કંઈક વધારે એક હજાર યોજન પ્રમાણયુક્ત હોય છે. એથી શેવ શરીરની અપેક્ષા આ સાતિરેક જન સહસ્રમાનવાળું હોવાથી આ દીર્ધકાળ રૂપ માનવામાં આવ્યું છે. વિશિષ્ટ અથવા વિવિધ