________________
अनुयोगचन्द्रिका टीका सुत्र १९२ क्षेत्रप्रमाणनिरूपणम् इत्थं च प्रतिकालिकः पुरुषः स्वीयाङ्गुलेनाष्टोत्तरशतप्रमाणालो यदि भवति तदा स प्रमाणयुक्त उच्यते इति । द्रौणिकः पुरुषस्तु मानयुक्तो भवति । अयं भावःद्रोणी-महती जलकुण्डिका, तस्यां जलपरिपूर्णायां प्रविष्ट कस्मिंश्चिद् पुरुषे ततो द्रोण्या द्रोणप्रमाणपरिमितं जलं बहिर्गच्छेत्तदा स पुरुषो मानयुक्त इश्युच्यते । यद्वाद्रोणपमाणजलन्यूनायां तस्यां द्रोण्यां कश्चित पुरुषः प्रविष्टः । मविष्टे तस्मिन् सा द्रोणी पूर्णजला जाता, तदा स पुरुषो मानयुक्त इत्युच्यते, इति । तथा-अदभारं जिस काल में जो मनुष्य उत्पन्न होता है उस काल के मनुष्य का
अंगुल ही आत्मांगुल कहा गया है अतः ऐसे मनुष्य का अंगुल काल · भेद से पुरुषों को अवस्थित प्रमाणवाला होने के कारण अनियत प्रमा. •णवाला कहा गया है। इस प्रकार हरएक काल का मनुष्य अपने २ .. अंगुल से १०८ अंगुल प्रमाण यदि होता है-तब वह प्रमाण युक्त . कहलाता है। (दोषिणए पुरिसे पमाणजुत्ते भवह) द्रौणिक पुरुष प्रमाण
युक्त होता है । इसका भाव इस प्रकार हैं-बड़ी भारी जलकुण्डिका'. हौज का नाम द्रोणी है। उसमें परिपूर्ण जलभर देने पर पुरुष जब उसमें प्रवेश करता है तो उससे उसके प्रवेशित होने पर द्रोण प्रमाण जल यदि बाहर निकल आता है तो ऐसा पुरुष मानयुक्त माना जाता है। अथवा द्रोण प्रमाण जल से न्यून उस द्रोणी में यदि कोई. पुरुष निविष्ट हो जावे और वह द्रोणी द्रोणप्रमाण जल से भर जावे अर्थात द्रोण प्रमाण जल उसमें ऊपर. उठ ओवे तो भी वह पुरुष मानयुक्त કેમકે જે કાળમાં જે માણસ ઉત્પન્ન થાય છે, તે કાળના માણસને અંગ્રલ જ આત્માંશુલ કહેવાય છે એથી એવા માણસને અંગુલ કાલ ભેદથી પર
ના અવસ્થિત પ્રમાણુ યુક્ત હોવાથી અનિયત પ્રમાણુવાળ કહેવામાં આવ્યા છે આ પ્રમાણે દરેકે દરેક કાળને માણસ પોત-પોતાના અશુલથી જે ૧૦૮ અંગુલપ્રમાણુ જેટલે ઊંચે હોય છે, તે તે પ્રમાણસર उवाय छे. (दोण्णिए पुरिसे पमाणजुत्ते भवइ) प्रोणि पु३५ प्रमाण ચકત હોય છે અને ભાવ આ પ્રમાણે સ્પષ્ટ કરી શકાય કે-બહ - ઍટી જલકુડીનું નામ કોણ છે. તેમાં પરિપૂર્ણ જળ ભરવામાં આવે અને ત્યાર બાદ પુરૂષ તેમાં પ્રવેશે અને પુરૂષના જલ પ્રવેશથી જે દ્રોણ પ્રમાણ જલ બહાર નીકળી આવે તે એવા પુરૂષ માનયુકત માનવામાં આવે છે. અથવા દ્રોણ પ્રમાણુ જલથી ન્યૂન-તે દ્રોણમાં જે કઈ પુરૂષ પ્રવિષ્ટ થઈ જાય અને તે દ્રોણ દ્રોણપ્રમાણ જલ જેટલી પરિપૂર્ણ થઈ જાય એટલે કે હોણુ પ્રમાણ જલ તેમાં ઉપર આવી જાય તે પણ તે પુરૂષ માનયુક્ત માનपामा भाव छ. (अद्धभारं तुलमाणे पुरिसे उम्माणजुत्ते भवई) मार