Page Text
________________
अनुयोगद्वारसूत्रे कम् । उमयसाधनयोः कतरदभिप्रेतमिति प्रष्टुरभिप्रायः। अत्र प्रतिमानशब्दः कर्मसाधनोऽभिप्रेत इति वक्तमुत्तरयति-प्रतिमानं यत् खलु प्रतिमीयते इति । केनेदं प्रतिमीयते ? इत्याह-तयथा-गुचा काकिणीत्यादि । तत्र-गुना='करजनी' चणौठी, घोंगची' इत्यादि नाम्ना प्रसिद्धा। सपादगुञ्जा-एका काकिणी । सत्रिभागकाकिण्या त्रिभागेन गुनाद्वयेन निष्पन्नः-एको निष्पाकः। त्रयो निष्पावा एका विजन-किया जावे यह प्रतिमान है । इस करण साधन में व्युत्पत्ति प्रतिमान शब्द से यहां गुंजादि मापक पदार्य प्रतिमान रूप कहा है क्यों कि सुवर्ण आदि द्रव्यों का वजन गुंजादि से ही तौल कर जाना जाता है। तथा-"प्रतिमीयते यत्तत प्रतिमानम"जिसका वजन किया जावे वह प्रतिमान है। इस कर्मसाधनरूप व्युत्पत्ति के आधार पर सुवर्ण आदि द्रव्य प्रतिमानरूप पड़ते हैं । कर्मसाधन में प्रतिमान शब्द की व्युत्पत्ति रखने पर सुवर्ण आदि द्रव्य स्वयं प्रतिमान कहा जाता है फिर भी वहां यह स्वतः जिज्ञासा होती है कि ये सुवर्ण आदि द्रव्य किससे मापित किए जाते हैं-तब इसका उत्तर यह है कि ये-(गुंजा कांगणी, निप्फाओ, कम्ममासाओ, मंडलओ, सुवण्णो) गुंजा-रत्ती, काकिणी, निष्पाव, कर्ममाषक, मंडलक, सुवर्ण इनसे मापित किये जाते हैं । रत्ती, घोंगची, चणोठी ये गुंजा के नाम हैं । सवा रत्ती की एक काकिणी होती है । त्रिभागयुक्त गुंजाबय से अर्थात् पौने दो गुंजा से एक निष्पाथ निष्पन्न होता है। तीन निष्पाव से १ कर्ममासक बनता 'છે આ કરણ સાધનમાં વ્યુત્પત્તિ કહી છે. પ્રતિમાન શબ્દથી અહી ગુંજાર માપક પદાર્થ પ્રતિમાન રૂપ ગણાય છે. કેમકે સુવર્ણાદિ દ્રવ્યોનું વજન ગુંજાર बोरथी नभीर वामां आवे छे. तया-'प्रतिमीयते यत् तत् प्रतिमानम् ' रेनु न४२वामा भाव प्रतिमान छे. माधन ३५ * છુંત્પત્તિના આધારે સુવર્ણાદિક દ્રવ્ય પ્રતિમાન રૂપ કહેવાય કમસાધનમાં પ્રતિમાન શબ્દની વ્યુત્પત્તિ કરીએ તે સુવર્ણાદિ દ્રવ્ય જાતે પ્રતિમાન ગણાય છતાંએ ત્યાં સ્વતઃ જિજ્ઞાસા હોય છે કે આ સુવર્ણાદિ દ્રવ્ય કેના વડે જખबोभा भाव छ क्यारे भान नसभा प्रभारी छ , मा (गुंजा कागणी, निप्फाओ, कम्ममासाओ, मंडलओ सुवण्णो) भु-रत्ती, al, नाक, કર્મમાષક, મંડલક, સુવર્ણ આ સર્વથી ખવામાં આવે છે. રત્તી, ઘગચી, છે ચણાઠી આ બધા શું જાના નામો છે. સવા રત્તીની એક કાકિણું થાય છે વિભાગ યુક્ત શુંજ કયથી એટલે કે પોણાબે ગજાથી એક નિપાત નિપH થાય છે. ત્રણ નિપાવથી ૧ કર્મમાસક અને ૧૨ કર્મમાસકથી ૧ મડળ
| SR No. | 040004 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutra Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 925 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Book_Gujarati, & agam_anuyogdwar |
| File Size | 147 MB |