________________ ALPHABET AND PHONETICS XXXIII (स्कंध), थण (स्तन), थुअ ( स्तुत), येण ( स्तेन ), थी (स्त्री), खण (क्षण), खेत्त ( क्षेत्र ), खीर (क्षीर ), खुभ (क्षुब्ध ). But also कंधर (स्कंध ) and स ( स्व ). (c) Medially, conjuncts are assimilated to the second or the first, i.e. progres. sively or retrogressively, and the preceding vowel, if long, is made short. Prog.-ककस (कर्कश ), कण्ण (कर्ण), कद्दम ( कर्दम), कप्पूर (कपुर), खग्ग (खड्ग ), अन्भुय (अद्भुत ), कप्पदुम ( कल्पद्रुम), किक्किध (किष्किन्ध ) सकारिअ (संस्कारित ), कव्व (काव्य), गुप्फ (गुल्फ), मज्जार (मार्जार ), मग्ग ( मार्ग), सुक्क (शुष्क ), सुछ ( सुष्ठु), मुग्ग (मुद्ग), जुत्त (युक्त), गुत्ति (गुप्ति ), ___Reg.-अग्ग (अग्र), जोग्ग (योग्य), सुक्क (शुक्र), सुक्क (शुक्ल ), सुत्त ( सूत्र ), खट्टा (खट्वा ), कस्सीर (कश्मीर ), खुब्भ (क्षुब्ध ), अद्धक्ख ( अध्यक्ष ) गम्म ( गम्य), (a) Sibilants, when assimilated, frequently make the second letter aspirated. ( See b above). पसत्थ (प्रशस्त ), अणथमिअ (अनस्तमित ), कुत्थिय (कुत्सित ), पच्छइ (पश्चात् ), अच्छरिअ (आश्चर्य ), तुरुक्ख ( तुरुष्क ), पुप्फ ( पुष्प ), णिफंद ( निप्पन्द ) वत्थ ( वस्त्र ), but णिप्पह ( निष्प्रभ ). (e) Conjuncts may be separated by the intervention of a vowel (Svara-bhakti). कसण (कृष्ण), करिसण (कर्पण), किरिया (क्रिया), दरिसिय ( दर्शित ), वरिस ( वर्ष), सुक्किल (शुक्ल ), पउम ( पद्म ), छउमत्थ (छदास्थ), अच्छरिअ (आश्चर्य ), तंबिर ( ताम्र ), सिरि . . or सिय (श्री), दुवार (द्वार ). A conjunct may be simplified and the preceding vowel nasalised. जंपइ ( जल्पति ), वंकाणण ( वक्रानन ), दंसण ( दर्शन ), विभिय (विस्मित ), अंसु ( अश्रु ), फंस ( स्पर्श ), गिंभ ( ग्रीष्म ), विंभल ( विह्वल ), साहमिय ( साधर्मिन् ). (g) Some conjuncts have special substitutes क्ष-ख,घ , छ, or झ् , अद्धक्ख (अध्यक्ष), पच्चक्ख (प्रत्यक्ष), पिन (क्षिप्त), छण इंदु (क्षण+ इन्दु). .. झीण (क्षीण), झरंत (क्षरत् ), झिज्जइ (क्षीयते ). ग्ध–ज्झ् , डज्झ (दग्ध ). श–ण or ज्ज् , आण (आशा), पइज्ज (प्रतिशा). त्य-च, चाय (त्याग), भिच्च (भृत्य), णिच्च (नित्य ), असच्च ( असत्य ). त्स्-च्छ्, वच्छर ( वत्सर ), मच्छर (मात्सर्य), वच्छल्ल (वात्सल्य ). द्य्-ज, जूअ (द्यूत), अज्जु ( अद्य ). ध्य् or ध्व-झ, झाण (ध्यान), जुज्झइ (युध्यते), अज्झासा (अध्याशा ), विज्झइ (विध्यते ) उज्झाय ( उपाध्याय ), झुणि (ध्वनि ). प्स्-च्छ , अच्छरहु ( अप्सरसाम् ).' स्त्-ख्, खंभ ( स्तम्भ ). स्थ्-, ठविय ( स्थापित ), ठाण (स्थान), अट्ठि ( अस्थि ), विसंतुलिय (विसंस्थुलित ). स्म्-भ, स् or म्ह, विभिय (विस्मित ), सरइ ( स्मरति ), अम्हहं ( अस्माकम् ). ष्ण-8 or ह , विठु (विष्णु) तिट्ठि (तृष्णि or तृष्णा), कण्ह ( कृष्ण ), तुण्हिक्क ( तूष्णीक ). ष्ट्र-ट् , दाढा ( दंष्ट्रा ). ह-भ , विभल ( विह्वल ). .. . ....$6. A consonant is sometimes doubled either to retain the syllabic quantity of the preceding vowel which is shortended, or to raise the quantity for the first time. परज्जिय ( पराजित ), अवयण्णिअ ( अवगणित ), गोत्तम ( गौतम ), उप्परि ( उपरि ), अण्णेक ( अनेक ). P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust