________________ આગમસૂત્ર 13, ઉપાંગસૂત્ર 2, રાજપ્રશ્રીય સૂત્ર-૪૮ ગૌતમને આમંત્રીને શ્રમણ ભગવાન મહાવીરે ગૌતમ સ્વામીને આ પ્રમાણે કહ્યું - હે ગૌતમ ! તે કાળે, તે સમયે આ જ જંબદ્વીપ દ્વીપના ભરતક્ષેત્રમાં કૈકયાર્ફ નામે જનપદ ઋદ્ધ-સ્તિમિત-સમૃદ્ધ હતું. તે કૈકયાÁ જનપદમાં સેયવિયા નામે ઋદ્ધ-સ્તિમિત-સમૃદ્ધ યાવતુ પ્રતિરૂપ નગરી હતી. તે નગરીની બહાર ઈશાન દિશામાં એક મૃગવના નામે ઉદ્યાન હતું. તે રમ્ય, નંદનવન સમાન, સર્વ ઋતુક ફળથી સમૃદ્ધ, શુભ-સુરભિ-શીતલ છાયાથી સમનુબદ્ધ, પ્રાસાદીય યાવત્ પ્રતિરૂપ હતું. તે સેયવિયા નગરીમાં પ્રવેશી નામક રાજા હતો. તે મહાહિમવંત યાવત્ વિચરતો હતો. તે અધાર્મિક, અધર્મીષ્ઠ, અધર્મખ્યાતિ, અધર્માનુગ, અધર્મપ્રલોકી, અધર્મપ્રજનક, અધર્મશીલ-સમુદાચાર, અધર્મથી જ વૃત્તિ કરનારો, “હણ નંદ" એવી આજ્ઞા કરતો, ચંડ-રુદ્ર-સુદ્ર-લોહિતપાણી-સાહસિક-ઉત્કંચન વચન માયા નિકૃતિ કૂડ કપટ સાતિ સંપ્રયોગ-બહુલ, નિઃશીલ, નિર્વત, નિર્ગુણ, નિર્મર્યાદ, નિપ્રત્યાખ્યાન પૌષધોપવાસ, ઘણા જ દ્વિપદચતુષ્પદ-મૃગ-પશુ-પક્ષી-સરીસૃપોના ઘાત-વધ-ઉચ્છેદનમાં અધર્મકેતુ હતો. ઊભો થઈને ગુરુનો આદર ન કરતો, વિનય ન કરતો, જનપદનો પ્રજાજનોથી રાજ કર લઈને પણ તેનું સમ્યફ પાલન ન કરનાર હતો. સૂત્ર-૪૯, 50 49. તે પ્રદેશી રાજાને સૂર્યકાંતા નામે રાણી હતી. તે સુકુમાલ હાથ-પગવાળી હતી ઇત્યાદિ ધારિણી સમાના વર્ણન કરવું. તેણી પ્રદેશી રાજાની સાથે અનુરક્ત, અવિરત, ઇષ્ટ શબ્દાદિથી વિચરતી હતી. 50. તે પ્રદેશી રાજાનો જ્યેષ્ઠ પુત્ર અને સૂર્યકાંતા દેવીનો આત્મજ સૂર્યકાંત નામે પુત્ર હતો. તે સુકુમાલા હાથ-પગવાળો યાવત્ પ્રતિરૂપ હતો. તે સૂર્યકાંતકુમાર યુવરાજ થયો. તે પ્રદેશીરાજાના રાજ્ય, રાષ્ટ્ર, બલ, વાહન, કોશ, કોઠાગાર, અંતઃપુર, જનપદને સ્વયં જ દેખભાળ કરતો વિચરતો હતો. સૂત્ર-પ૧ તે પ્રદેશી રાજાનો મોટો ભાઈ અને મિત્ર સમાન ચિત્ત' નામે સારથી હતો. તે ધનાઢ્ય યાવત્ ઘણા લોકોથી અપરિભૂત હતો. શામ-દંડ-ભેદ-ઉપપ્રદાન, અર્થશાસ્ત્ર-ઇહા મતિ વિશારદ, ઔત્પાતિકી-વૈનયિકી-કર્મજાપારિણામિકી એ ચતુર્વિધ બુદ્ધિથી યુક્ત હતો. પ્રદેશી રાજાના ઘણા કાર્યો, કારણો, કુટુંબ, મંત્ર, ગુહ્ય, રહસ્ય, વ્યવહાર, નિશ્ચયમાં પૂછવા યોગ્ય, મેઢી, પ્રમાણ, આધાર, આલંબન, ચક્ષુ, મેઢિભૂત, પ્રમાણભૂત, આધારભૂત, આલંબનભૂત, સર્વે સ્થાન - સર્વ ભૂમિકામાં લબ્ધપ્રત્યય, વિદિëવિચાર, રાયધૂરાચિંતક હતો. સૂત્ર-પ૨ તે કાળે, તે સમયે કુણાલા નામે ઋદ્ધ, સ્વિમિત, સમૃદ્ધ જનપદ હતું. તે કુણાલા જનપદમાં શ્રાવસ્તી નામે નગરી હતી. તે ઋદ્ધ-સિમિત-સમૃદ્ધ યાવત્ પ્રતિરૂપ હતી. તે શ્રાવતી નગરીની બહાર ઈશાન દિશાભાગમાં કોષ્ટક નામે પુરાતન યાવત્ પ્રાસાદીય ચૈત્ય હતું. તે શ્રાવસ્તી નગરીમાં પ્રદેશી રાજાનો આજ્ઞાપાલક જિતશત્રુ નામે રાજા હતો. તે મહા હિમવંત યાવત્ વિચરતો હતો. ત્યારે તે પ્રદેશી રાજાએ અન્ય કોઈ દિને મહાર્થ, મહાઈ, મહાઈ, વિપુલ, રાજાને યોગ્ય પ્રાભૃત તૈયાર કરાવ્યું. કરાવીને ચિત્ત સારથીને બોલાવ્યો, બોલાવીને આમ કહ્યું - જા, હે ચિત્ત ! તું શ્રાવસ્તી નગરી જઈ જિતશત્રુ રાજાને આ મહાર્થ યાવત્ પ્રાકૃત ભેંટ ધર. તેની સાથે રહીને સ્વયં ત્યાંના રાજા કાર્યો, રાજકૃત્યો, રાજનીતિ અને રાજવ્યવહાર જો, સાંભળ અને અનુભવ કરતો વિચર, એમ કહી વિદાય કર્યો. ત્યારે તે ચિત્તસારથિ, પ્રદેશી રાજાએ આમ કહેતા હર્ષિત થયો યાવતુ આજ્ઞા સ્વીકારી. તે મહાર્થ યાવત્ પ્રાભૃતા મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(રાજપ્રશ્નીય) આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 38