________________ આગમસૂત્ર 13, ઉપાંગસૂત્ર 2, રાજપ્રશ્રીય સૂત્ર-૩૯ | સુધર્માસભાની ઈશાને એક મોટું સિદ્ધાયતન-જિનાલય કહ્યું છે. તે 100 યોજન લાંબુ, 50 યોજન પહોળું, 72 યોજન ઊંચું છે. તેનું ગોમાનસિકા પર્યન્ત તથા ભૂમિભાગ, ચંદરવાનું વર્ણન પૂર્વવત્ કહેવું. તે સિદ્ધાયતનના બહુમધ્ય દેશભાગમાં એક મોટી મણિપીઠિકા કહી છે. તે 16 યોજન લંબાઈ-પહોળાઈથી અને આઠ યોજન બાહલ્યથી છે. તે મણિપીઠિકા ઉપર એક મોટો દેવછંદક છે. 16 યોજન લાંબો-પહોળો, સાતિરેક સોળ યોજન ઉદ્ઘ ઉચ્ચત્વથી છે. તે સર્વરત્નમય યાવત્ પ્રતિરૂપ છે. અહીં 108 જિનપ્રતિમા, જિનોત્સધ પ્રમાણ (500 ધનુષ પ્રમાણે પદ્માસને રહેલ) બિરાજમાન છે. તે જિનપ્રતિમાનું વર્ણન આ પ્રમાણે - તપનીય સુવર્ણમય, હથેળી અને પાદતલ, અંકમય નખો - મધ્યમાં લોહિતાક્ષ રેખા, સુવર્ણમયી જંઘા, કનકમય જાનૂ, કનકમય ઊરુ, તપનીયમય ગાત્રલષ્ટી, તપનીયમય નાભિ, રિમય રોમરાજી, તપનીયમય ચુચુક, તપનીયમય શ્રીવત્સ, શિલપ્રવાલ-મય હોઠ, સ્ફટિકમય દાંત, તપનીયમય જીભ અને તાણ, કનકમથી નાસિકા - મધ્યમાં લોહિતાક્ષ પ્રતિસેક, અંકમય આંખો - મધ્યમાં લોહિતાક્ષ પ્રતિસેવક, રિષ્ટમય તારા-કીકી, રિમય અક્ષિપત્ર-પલક અને ભ્રમર, કનકમય કપાળ, કાન અને નિડાલ-લલાટ, વજમય શીર્ષઘટી, તપનીયમય કેશાંત-કેશ ભૂમિ, રિષ્ઠરત્નમય કેશ છે. તે જિનપ્રતિમાની પ્રત્યેકની પાછળ એક-એક છત્રધારકની પ્રતિમા કહી છે. તે હિમ-રજત-કુંદ-ચંદ્ર સમાન, કોરંટ પુષ્પમાળા યુક્ત ધવલ છત્રોને લીલાપૂર્વક ધારણ કરીને ઊભી છે. તે જિનપ્રતિમાની બંને પડખે એક-એક ચામરધારી પ્રતિમા કહી છે. તે પ્રતિમા વિવિધ વિમલ અને મહાઈ મણિ-કનક-રત્નથી રચિત યાવત્ લીલા સહિત ધારણ કરતી ઊભી છે. તે જિનપ્રતિમાની આગળ બબ્બે નાગ પ્રતિમા, ભૂત પ્રતિમા, યક્ષ પ્રતિમા, કુંડધાર પ્રતિમા છે, જે સર્વરત્નમય, નિર્મળ થાવત્ ઊભી છે. તે જિનપ્રતિમા આગળ 108-108 ઘંટ, કળશ, ભંગાર, આદર્શ, થાળા, પાત્રી, સુપ્રતિષ્ઠક, મનોગુલિકા, વાતકરગ, ચિત્રકર, રત્નકરંડક, અશ્વકંઠ યાવત્ વૃષભકંઠ, પુષ્પગંગેરી યાવત્ રોમહસ્ત ચંગેરી, પુષ્પપટલ, તેલ સમુદ્ગક યાવત્ અંજન સમુદ્ગક અને ધૂપ કડુચ્છક રહેલ છે. સિદ્ધાયતન ઉપર આઠ અષ્ટમંગલ, ધ્વજ, છત્રાતિછત્ર છે. સૂત્ર-૪૦ તે સિદ્ધાયતનની ઈશાનમાં અહીં એક મોટી ઉપપાતસભા કહી છે. સુધર્માસભા સમાન પિપાતસભાનું વર્ણના કરવું યાવતુ મણિપીઠિકા આઠ યોજન, દેવશયનીયવત્ શયનીયનું વર્ણન, આઠ-આઠ મંગલ, ધ્વજ, છત્રાતિછત્રો છે. તે ઉપરાત સભાનું પૂર્વે એક મોટું દ્રહ છે. તે 100 યોજન લાંબુ, 50 યોજન પહોળુ, 10 યોજન ઊંડુ છે. તે દ્રહની ઈશાનમાં અહીં એક મોટી અભિષેક સભા કહી છે. સુધર્માસભાના ગમક મુજબ યાવત્ ગોમાનસિકા, મણિપીઠિકા, સપરિવાર સિંહાસન યાવત્ મુક્તાદામ છે. ત્યાં સૂર્યાભદેવના ઘણા અભિષેક ભાંડ રહેલા છે. આઠ-આઠ મંગલ પૂર્વવત્. તે અભિષેક સભાની ઈશાનમાં અહીં એક આલંકારિક સભા કહી છે. સુધર્માસભા મુજબ આઠ યોજન મણિપીઠિકા, સપરિવાર સિંહાસન સુધી કહેવું. ત્યાં સૂર્યાભદેવના ઘણાં જ અલંકાર ભાંડ છે, બાકી પૂર્વવત્. તે અલંકારિક સભાની ઈશાનમાં એક મોટી વ્યવસાય સભા કહી છે. ઉપરાત સભા સમાન સપરિવાર સિંહાસન, મણિપીઠિકા, આઠ આઠ મંગલો આદિ કહેવા. ત્યાં સૂર્યાભદેવનું એક મહાન પુસ્તકરત્ન રહેલું છે. તે પુસ્તકરત્નનું વર્ણન આ પ્રમાણે - રત્નમય પત્રક, રિષ્ઠ રત્નમય કંબિકા, તપેલ સુવર્ણમય દોરા, વિવિધ મણિમય ગાંઠ, વૈડૂર્યમય લિપ્યાસન, રિષ્ઠરત્નમય ઢાંકણ, તપેલા સુવર્ણમય સાંકળ, રિષ્ઠરત્નમય શાહી, વજરત્નમય લેખણી, રિઝરત્નમય અક્ષરોથી ધાર્મિક શાસ્ત્ર લખેલ છે. વ્યવસાયસભા ઉપર આઠ-આઠ મંગલો છે. તે વ્યવસાય સભાની ઈશાન દિશામાં નંદા પુષ્કરિણી કહી છે. તે દ્રહ સંદશ છે. તે નંદા પુષ્કરિણીની ઈશાનમાં એક મોટી બલિપીઠ કહી છે. સર્વરત્નમય, નિર્મળ યાવતુ પ્રતિરૂપ છે. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(રાજપ્રશ્નીચ)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 30