________________ આગમસૂત્ર 13, ઉપાંગસૂત્ર 2, રાજપ્રશ્નીયા રત્નોનો, સંધિ કિલિકા લોહીતાફ રત્નની, સંધિ વજરત્નથી પૂરેલી, સમુદ્ગક વિવિધ મણિઓના છે. તે દ્વારની અર્ગલાઓ, અર્ગલા પાસાઓ વજ રત્નોની છે. આવર્તન પીઠિકા ચાંદીની છે. ઉત્તર-પાર્શ્વક અંતરત્નોના, તેમાં લાગેલા કમાડ એટલા ફીટ-સઘન છે કે બંધ કર્યા પછી થોડું પણ અંતર રહેતું નથી. પ્રત્યેક દ્વારની બંને બાજુઓની ભીંતોમાં 168 ભિત્તિગુલિકાઓ છે. એટલી જ ગોમાનસિકાઓ છે. પ્રત્યેક દ્વાર ઉપર અનેક પ્રકારના મણિરત્નમય વ્યાલ રૂપોની પૂતળીઓ છે. વજરત્નમય કુટ્ટ, રત્નમય ઉત્સધ, તપનીય સ્વર્ણમય ઉલ્લોચ, વિવિધ મણિરત્નમય જાળપંજર, મણિમય વંશક, લોહિતાક્ષ પ્રતિવંશક, રજતમય ભૂમિ, પાંખ અને પાંખ બાહા અંક-રત્નોની છે. જ્યોતિરસ રત્નમયી વાંસ-વલ્લી છે. પાટિયા ચાંદીના છે. જાત્ય રૂપ્યમયી અવઘાટણીઓ, ઉપરી પ્રોંછનીઓ વજરત્નોની તથા નીચેના આચ્છાદન સર્વથા શ્વેત-ધવલ-રજતમય છે. તેના શિખર અંતરત્નોના છે. તેના ઉપર સુવર્ણની સ્તુપિકા છે. આ દ્વાર શંખ સમાન વિમલ, દધિ ઘન ગોક્ષીરફેણ –રજતસમૂહ સમાન, તિલક-રત્ન-અદ્વૈચંદ્ર ચિત્રાકાર છે. વિવિધ મણિદામથી અલંકૃત, અંદર-બહાર શ્લણ, સુવર્ણવાલુકા પ્રસ્તટ, સુખસ્પર્શી સશ્રીક રૂપવાળા, પ્રાસાદીય-દર્શનીય-અભિરૂપ-પ્રતિરૂપ છે. સૂત્ર-૨૮ તે દ્વારોની બંને પડખે નિષિધિકાઓમાં 16-16 ચંદન કળશોની પંક્તિઓ કહી છે. તે ચંદન કળશો ઉત્તમ કળશો ઉપર પ્રતિષ્ઠિત છે. ઉત્તમ સુગંધી જળથી ભરેલ, ચંદન લેપથી ચર્ચિત, કંઠમાં રક્તસૂત્ર બાંધલ, પમોત્પલથી ઢાંકેલ મુખવાળા હતા. આ બધા કળશો સર્વરત્નમય, નિર્મળ યાવત્ બૃહત્ ઇન્દ્રકુંભ જેવા વિશાળ અને અતિરમણીય હતા. તે દ્વારોના ઉભય પાર્શ્વવર્તી બંને નિષિધિકાઓમાં સોળ-સોળ નાગદંત પંક્તિઓ કહી છે. આ નાગદંત મોતી અને સોનાની માળામાં લટકતી ગવાક્ષાકાર ઘુંઘરુઓથી યુક્ત, નાની-નાની ઘંટિકાથી પરિવેષ્ટિત છે. તેનો અગ્રભાગા ઉપર તરફ ઉઠેલ દીવાલથી બહાર નીકળતો છે અને પાછળનો ભાગ અંદર દીવાલમાં સારી રીતે ઘૂસેલો છે. આકાર સર્પના અધોભાગ જેવો છે. અગ્રભાગ સર્પાર્ધ સમાન છે, વજરત્નોનો બનેલ છે. મોટા-મોટા ગજદંતો જેવા આ નાગદંત સ્વચ્છ યાવતુ પ્રતિરૂપ છે. તે નાગદંતોમાં ઘણા કાળા સૂત્રથી બદ્ધ, વર્તુળાકાર, વગ્ધારિત માલ્ય દામયુક્ત, નીલ-લોહિત-હાલિદ્રશુક્લના પણ માલ્યાદામ લટકતા હતા. તે માળા તપનીય સુવર્ણના લંબૂસક, સુવર્ણના પત્રોથી મંડિત યાવતુ કર્ણમનને સુખકર શબ્દોથી તે પ્રદેશમાં ચોતરફ આપૂરિત કરતા-કરતા શ્રી વડે અતિ-અતિ શોભતા એવા રહેલા હતા. તે નાગદંતો ઉપર બીજી સોળ-સોળ નાગદંતોની પંક્તિઓ કહી છે. તે નાગદંતો પૂર્વવત્ યાવત્ મોટા-મોટા ગજદંત સમાન કહેલા છે. હે આયુષ્યમાન્ શ્રમણો ! તે નાગદંતોમાં ઘણા રજતમય સિક્કા કહેલ છે. તે રજતમય સિક્કાઓમાં ઘણી વૈડૂર્યમય ધૂપઘડીઓ કહી છે. તે ધૂપઘડી કાળો અગરુ, પ્રવર ફંદુરુષ્ક, તુરુષ્પ, ધૂપથી મધમધતા ગંધોક્રૂત રમ્ય, સુગંધ વર ગંધિકાથી ગંધવર્તીભૂત ઉદાર, મનોજ્ઞ, મનહર, ધ્રાણ અને મનને સુખકર ગંધ વડે તે પ્રદેશ ચોતરફ ફેલાઈ યાવત્ રહે છે. તે દ્વારોના બંને પડખે નિષિધિકાઓમાં સોળ-સોળ પૂતળીની પંક્તિઓ કહી છે. તે પૂતળીઓ લીલા કરતી, સુપ્રતિષ્ઠ, સુઅલંકૃત, વિવિધરંગી વસ્ત્રો, વિવિધ માળા ધારણ કરેલી, મુઠ્ઠી પ્રમાણ કટિભાગવાળી, મસ્તકે ઊંચો અંબોડો બાંધેલ, સમશ્રેણિ સ્થિત છે, તે સહવર્તી, અબ્યુન્નત, પરિપુષ્ટ, કઠોર, ભરાવદાર, ધૂળ, ગોળાકાર સ્તનોવાળી, રક્ત-શરીરી ડાબા હાથમાં ગૃહીત અગ્ર શાખાવાળી, કંઈક અર્ધ મીંચેલ કટાક્ષ ચેષ્ટા વડે મનને હરણ કરતી એવી, આંખોમાં વસી જાય તેવી, પરસ્પર ખેદખિન્ન થતી, પૃથ્વી પરિણામી, શાશ્વત ભાવોપગત, ચંદ્રમુખી, ચંદ્ર વિલાસિની, ચંદ્રાદ્ધ સમ લલાટવાળી, ચંદ્રથી અધિક સૌમ્યદર્શન વાળી, ઉલ્કા જેવી ચમકતી વિદ્યુત ધન, સૂર્યના કિરણોથી દીપ્ત મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(રાજપ્રશ્નીચ)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 21