________________ આગમસૂત્ર 13, ઉપાંગસૂત્ર 2, રાજપ્રશ્નીયા ગૌતમ ! શરીરમાં ગઈ, શરીરમાં પ્રવેશી. ભગવન્! એમ કેમ કહો છો કે શરીરમાં ગઈ, શરીરમાં પ્રવેશી ? ગૌતમ! જેમ કોઈ કૂટાગાર શાળા હોય, બંને બાજુથી લિપ્ત, બંને બાજુથી ગુપ્ત, ગુપ્ત દ્વારવાળી, નિર્વાત, નિર્વાત ગંભીર હોય, તે કૂટાગાર શાળાની કંઈક સમીપે એક મોટો જનસમૂહ હોય. ત્યારે તે જનસમૂહ એક મોટા મેઘના વાદળ કે વરસતા વાદળ કે મહાવાતને વાતો જોઈને તે કૂટાગાર શાળાની અંદર પ્રવેશીને રહે છે. તેમ હે ગૌતમ! એમ કહ્યું કે શરીરમાં પ્રવેશી. સૂત્ર-૨૭ ભગવન્! સૂર્યાભદેવનું સૂર્યાભ નામક વિમાન ક્યાં છે ? ગૌતમ ! જંબુદ્વીપ દ્વીપમાં મેરુ પર્વતની દક્ષિણે, આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના બહુસમ રમણીય ભૂમિભાગથી ઊંચે ચંદ્ર-સૂર્ય-ગ્રહગણ-નક્ષત્ર-તારા એ બધાથી ઘણા યોજનો, ઘણા સેંકડો યોજનો, ઘણા હજારો યોજનો, ઘણા લાખો યોજનો, ઘણા કરોડો યોજનો, ઘણા હજાર કરોડો યોજનો ઊંચે દૂર ગયા પછી સૌધર્મકલ્પ નામે કલ્પ કહ્યો છે. તે પૂર્વ-પશ્ચિમ લાંબો અને ઉત્તર-દક્ષિણ પહોળો છે, અદ્ધ ચંદ્ર સંસ્થાન સંસ્થિત છે. સૂર્ય કિરણોની માફક પ્રમાણ તેની પરિધિ છે. એ સૌધર્મકલ્પમાં બત્રીસ લાખ વિમાન કહેલા છે. ઉક્ત વિમાનો સર્વ રત્નમય, સ્વચ્છ યાવતુ પ્રતિરૂપ છે. તે વિમાનોના બહુમધ્ય દેશભાગે પાંચ વર્તાસક કહ્યા છે. તે આ - અશોકાવતંસક, સપ્તપર્ણાવતંસક, ચંપકાવતંસક, યૂયગાવતંસક અને મધ્યમાં સૌધર્માવલંસક છે. તે અવતંસકો રત્નમય યાવત્ પ્રતિરૂપ છે. તે સૌધર્માવલંસક મહાવિમાનની પૂર્વમાં તિર્થી અસંખ્યાત હજારો યોજન ગયા પછી આ સૂર્યાભદેવનું સૂર્યાભ નામે વિમાન કહ્યું છે. તે વિમાનની સાડા બાર લાખ યોજન લંબાઈ-પહોળાઈ છે. તેની પરિધિ 39,52,848 યોજન છે. તે એક પ્રાકાર વડે ચોતરફથી પરિવૃત્ત છે. તે પ્રાકાર 300 યોજન ઊંચો, મૂળમાં 100 યોજન વિખંભ, મધ્યમાં 50 યોજના અને ઉપર 25 યોજન છે. આ રીતે તે પ્રાકાર મૂળમાં વિસ્તૃત, મધ્યમાં સંક્ષિપ્ત અને ઉપર પાતળો એવા ગોપુચ્છ સંસ્થાને સંસ્થિત, સર્વ સુવર્ણમય, સ્વચ્છ યાવતુ પ્રતિરૂપ છે. તે પ્રાકાર વિવિધ પંચવર્ણી કપિશીર્ષકથી શોભે છે. તે આવા - કૃષ્ણ, નીલ, લાલ, પીળો, શ્વેત, કપિશીર્ષકોથી. તે કપિશીર્ષકો એક યોજન લાંબા, અદ્ધ યોજન પહોળા, દેશોન યોજન ઉર્ધ્વ ઊંચાઈથી છે. સર્વ મણિરત્નમય, સ્વચ્છ યાવત્ પ્રતિરૂપ છે. સૂર્યાભ વિમાનની એક એક બાજુમાં એક એક હજાર દ્વાર હોય છે, તેમ કહ્યું છે. તે દ્વાર 500 યોજન ઉદ્ઘ ઉચ્ચત્વથી, 250 યોજન વિખંભથી, તેટલું જ તેનું પ્રવેશન છે. આ બધા દ્વાર શ્વેતવર્ણી, શ્રેષ્ઠ સુવર્ણ સ્કૂપિકાયુક્ત છે. તેના ઉપર ઇહા-મૃગ-વૃષભ-ઘોડા-મનુષ્ય-મગર-વિહગ-સર્પ-કિન્નરરુરુ-સરભ-હાથી, વનલતા, પદ્મલતા આદિના ચિત્રો ચિત્રિત છે. સ્તંભો ઉપર બનેલ વજરત્નોની વેદિકાયુક્ત હોવાથી રમણીય દેખાય છે. સમશ્રેણિ સ્થિત વિદ્યાધર યુગલ યંત્ર દ્વારા ચાલતા દેખાય છે. તે દ્વારા હજારો કિરણોથી વ્યાપ્ત, હજારો રૂપકો વડે યુક્ત હોવાથી દીપ્યમાન અને અતિ દીપ્યમાન છે. જોતાં જ જોનારની આંખો ત્યાં ચોંટી જાય છે. સુખ, સ્પર્શ અને રૂપ શોભાસંપન્ન છે. તે દ્વારોના નેમ વજમય, પ્રતિષ્ઠાન રિષ્ટમય, સ્તંભ વૈડૂર્યમય, તલભાગ સ્વર્ણજડિત પંચરંગી મણિરત્નોનો બનેલ છે. તેની દહેલી હંસગર્ભ રત્નોની, ઇન્દ્રનીલ ગોમેદ રત્નની, દ્વારશાખા લોહીતાફ રત્નોની, ઉત્તરંગ જ્યોતિરસ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(રાજપ્રશ્નીચ)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 20