________________ આગમસૂત્ર 12, ઉપાંગસૂત્ર 1, ઉવવાઈયા સૂત્ર-જ (અધૂરથી...) તે જે આ ગામ, આકર, નગર, નિગમ, રાજધાની, ખેડ, કર્બટ, મડંબ, દ્રોણમુખ, પાટણ, આશ્રમ, સંબાહ, સંનિવેશોમાં જે સ્ત્રીઓ હોય છે તે આ રીતે- અંતઃપુરની અંદર રહેનારી, પતિ પરદેશ ગયો હોય, મૃતપતિકા, બાળવિધવા, પતિ દ્વારા પરિત્યક્ત, માતૃરક્ષિતા, પિતૃરક્ષિતા, ભ્રાતૃરક્ષિતા, કુલગૃહરક્ષિતા, શ્વશ્ર કુળ રક્ષિતા, સંસ્કારના અભાવે જેના નખ, માંસ, કેશ, કક્ષાના વાળ વધી ગયા હોય, પુષ્પ-ગંધ-માળા-અલંકાર રહિત હોય, જે અસ્નાન, શ્વેદ, જલ, મલ, પંકથી. પરિતાપિત હોય, જે દૂધ-દહીં-માખણ-ઘી-તેલ-ગોળ-નમક-મધુ-મધ-માંસરહિત આહાર કરતી હોય, જે અલ્પેચ્છા, અલ્પારંભી, અલ્પ પરિગ્રહી હોય, જે અલ્પ આરંભ, અલ્પ સમારંભ, અલ્પ આરંભસમારંભ વડે આજીવિકા ચલાવતી હોય, અકામ બ્રહ્મચર્યવાસ વડે તે પતિ-પચ્યા અતિક્રમતી ન હોય, તેવી. સ્ત્રીઓ આવા સ્વરૂપના વિહારથી વિચરતી ઘણા વર્ષો આયુ ભોગવી ઇત્યાદિ પૂર્વવત્ યાવતુ તેઓની વ્યંતર દ્દેવદેવીમાં 64,000 વર્ષની સ્થિતિ કહી છે. સૂત્ર-૪ (અધૂરેથી...) તે જે આ ગામ, આકર, નગર, નિગમ, રાજધાની, ખેડ, કર્બટ, મડંબ, દ્રોણમુખ, પાટણ, આશ્રમ, સંબાહ, સંનિવેશોમાં મનુષ્યો હોય છે. તે આ પ્રમાણે - બીજું જળ (ભાત અને પાણી), ત્રીજું જળ, સાતમું જળ, અગિયારમું જળ, ગોતમ, ગોવ્રતીક, ગૃહીધર્મા, ધર્મચિંતક, અવિરુદ્ધ-વિરુદ્ધ-વૃદ્ધ-શ્રાવક વગેરે, તે મનુષ્યોને આ. નવા રસવિગઈનો આહાર કરવો કલ્પતો નથી. તે આ પ્રમાણે - દહીં, માખણ, ઘી, તેલ, ગોળ, મધુ, મધ, માંસ. એક સરસવ વિગઈ સિવાય બીજી કોઈ વિગઈનું સેવન ન કરે. તે મનુષ્યો અલ્પેચ્છા ઇત્યાદિ હોય તો પૂર્વવત્ વ્યન્તરમાં ઉત્પન્ન થાય. તેઓની માત્ર 84,000 વર્ષની સ્થિતિ કહી છે. સૂત્ર-જ (અધૂરેથી...) તે જે આ ગંગાકૂલકા વાનપ્રસ્થ તાપસો હોય છે. તે આ પ્રમાણે - હોતૃક, પોતૃક, કોડૂક, યાજ્ઞિક, શ્રાદ્ધકી, ઘાલકી, હંબઉઠ્ઠ-કુંડી ધારણ કરનાર, દંતુકખલિક-ફલભોજી, ઉન્મક, સંમાર્જક, નિમજ્જક, સંપ્રક્ષાલા, દક્ષિણકૂલક, ઉત્તર ફૂલક, શંખધમક, કૂલધમક, મૃગ લુબ્ધક, હસ્તિતાપસ, ઉદ્ભડક, દિશા પ્રોક્ષી, વલ્કવાસી, અંબુવાસી, બિલવાસી, જલવાસી, વેલવાસી, વૃક્ષમૂલિક, અંબુભક્ષી, વાયુભક્ષી, સેવાલભક્ષી, મૂલાહારી, કંદાહારી, ત્વચાહારી, પત્રાહારી, પુષ્પાહારી, બીજા હારી, પરિસડિત કંદ-મૂલ-ત્વચા-પત્ર-પુષ્પ-ફળાહારી, જલાભિષેક કઠિનગાત્રભૂત, પંચાગ્નિ તાપ વડે આતાપના લેનાર, અંગારામાં પકાવેલ, ભાડમાં ભૂંજેલ, પોતાના દેહને અંગારામાં પાકી હોય તેવી કરતા, ઘણા વર્ષો તાપસ પર્યાય પાળે છે, પાળીને કાળમાસે કાળ કરીને ઉત્કૃષ્ટથી જ્યોતિષ્ક દેવોમાં દેવપણે ઉત્પન્ન થાય છે. પલ્યોપમ અને લાખ વર્ષ અધિકની સ્થિતિ હોય છે. એઓ ત્યાં આરાધક થાય ? ના, ગૌતમ! તે અર્થ સમર્થ નથી. સૂત્ર-૪ થી 48 ૪-અધૂરેથી... તે જે આ ગામ યાવત્ સંનિવેશાં દીક્ષા લઈને શ્રમણો થાય છે. જેમ કે - કંદપિંક, કૌકુત્યિક, મૌખરિક, ગીતરતિપ્રિય, નર્તનશીલ, તેઓ આ વિહારથી વિચરતા ઘણા વર્ષો શ્રામયપર્યાય પાળે છે. પાળીને તે સ્થાનની આલોચના અને પ્રતિક્રમણ કર્યા વિના કાળમાસે કાળ કરીને, ઉત્કૃષ્ટથી સૌધર્મકલ્પમાં કંદર્પિક દેવોમાં દેવપણે ઉત્પન્ન ઉત્ન થાય છે. ત્યાં જ તેમની ગતિ-સ્થિતિ-ઉપપાત હોય છે. વિશેષ એ કે 1 લાખ વર્ષ અધિક એક પલ્યોપમની સ્થિતિ હોય છે. તે જે આ ગામ યાવત્ સંનિવેશમાં પરિવ્રાજકો હોય છે. જેમ કે - સાંખ્ય, યોગી, કપિલ, ભાર્ગવ, હંસ, પરમહંસ, બહૂદક, કુટીયર, કૃષ્ણ પરિવ્રાજકો હોય છે. તેમાં આ આઠ બ્રાહ્મણ પરિવ્રાજકો કહ્યા છે - મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ઉવવાઇય)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 32