________________ આગમસૂત્ર 8, અંગસૂત્ર 8 અંતકૃત-દશાંગ સૂત્ર વર્ગ-૫ સૂત્ર-૧૮, 19 ૧૮.ભંતે ! જો શ્રમણ યાવત્ સિદ્ધિપ્રાપ્ત ભગવંતે ચોથા વર્ગનો આ અર્થ કહ્યો છે, તો તો ભગવંત મહાવીર પાંચમાં વર્ગનો શો અર્થ કહ્યો છે? હે જંબૂ! શ્રમણ યાવતુ સિદ્ધિ પ્રાપ્ત ભગવંત મહાવીરે પાંચમાં વર્ગના દશ અધ્યયનો કહ્યા છે. તે આ - ૧૯.પદ્માવતી, ગૌરી, ગાંધારી, લક્ષ્મણા, સુશીમાં, જાંબવતી, સત્યભામા, રુકિમણી, મૂલશ્રી અને મૂલદત્તા. વર્ગ-૫, અધ્યયન-૧, ‘પદ્માવતી' સૂત્ર-૨૦ ભંતે ! જો ભગવંત મહાવીરે પાંચમાં વર્ગના દશ અધ્યયનો કહ્યા છે, તો ભંતે ! ભગવંતે પહેલા અધ્યયનનો શો અર્થ કહ્યો છે? હે જંબૂ ! તે કાળે, તે સમયે દ્વારવતી નગરી હતી, પહેલા અધ્યયનમાં કહ્યા મુજબ યાવત્ કૃષ્ણવાસુદેવ ત્યાં રાજ્ય શાસન સંભાલતાવિચરતા હતા. કૃષ્ણને પદ્માવતી નામે એક રાણી હતી. તે કાળે તે સમયે અરિષ્ટનેમિ અરહંત પધાર્યા યાવત્ સંયમ અને તપથી પોતાના આત્માને ભાવિત કરતા વિચરવા લાગ્યા. કૃષ્ણ વાસુદેવ ભગવંતને વંદનાર્થે દ્વારિકાથી નીકળ્યા યાવત્ ભગવંતને પર્યપાસે છે. ત્યારે પદ્માવતી રાણી, આ વૃત્તાંત જાણીને હર્ષિત થઈ દેવકીદેવીની માફક તે પણ નીકળ્યા યાવતુ ભગવંતની. પર્યુપાસના કરવા લાગ્યા. ત્યારે અરિષ્ટનેમિએ કૃષ્ણ વાસુદેવ, પદ્માવતી રાણી સહિત સર્વ પર્ષદાને ધર્મકથા કહી, પર્ષદા પાછી ગઈ. ત્યારે કૃષ્ણ, ભગવંતને વાંદી-નમીને એમ પૂછ્યું - ભગવદ્ ! બાર યોજન લાંબી અને નવ યોજન પહોળી આ દ્વારવતી નગરી યાવત્ દેવલોક સમાન છે, તેનો વિનાશ ક્યા નિમિત્તે થશે ? કૃષ્ણને સંબોધીને અરિષ્ટનેમિએ કૃષ્ણવાસુદેવને કહ્યું - હે કૃષ્ણ ! બાર યોજન લાંબી અને નવ યોજના પહોળી યાવત્ દેવલોકરૂપ આ દ્વારવતી સૂરા, અગ્નિ અને દ્વૈપાયનના નિમિત્તે નાશ થશે. અરિષ્ટનેમિ અરહંત પાસે કૃષ્ણ વાસુદેવે આમ સાંભળી, અવધારીને આમ વિચાર્યું કે - તે જાલિ, મયાલિ, પુરુષસેન, વારિષણ, પ્રદ્યુમ્ન, શાંબ, અનિરુદ્ધ, દઢનેમિ, સત્યનેમિ આદિ કુમારો ધન્ય છે, જેમણે હિરણ્યને ત્યજીને યાવત્ પોતાના ભાઈઓને અને યાચકોને વહેચીને અરહંત અરિષ્ટનેમિ પાસે મુંડ થઈને યાવત્ પ્રવ્રજ્યા લીધી. હું અધન્ય, અકૃત્ પુન્ય, રાજય યાવત્ અંતઃપુરમાં અને માનુષી કામભોગોમાં મૂચ્છિતાદિ છું, ભગવંત પાસે દીક્ષા લેવા માટે સમર્થ નથી. કૃષ્ણને સંબોધીને અરિષ્ટનેમિએ, કૃષ્ણને કહ્યું - નિશે હે કૃષ્ણ ! તને આવો વિચાર યાવત મનોગત સંકલ્પ થયો કે - ધન્ય છે તે જાલિ, મયાલિ આદિ કુંવરો યાવતુ જેને હિરણ્ય, સુવર્ણ આદિ સર્વેનો ત્યાગ કરી દીક્ષા લીધી છે, પણ હું અધન્ય છું ઇત્યાદિ, તો નિત્યે હે કૃષ્ણ ! આ અર્થ સત્ય છે? હા, ભગવન ! એ વાત સત્ય છે. હે કૃષ્ણ! એવું થયું નથી - થતું નથી - થશે પણ નહીં કે વાસુદેવો હિરણ્યાદિ તજીને યાવત્ દીક્ષા લે છે. ભગવન્! એમ કેમ કહો છો? કે વાસુદેવ યાવતુ દીક્ષા ન લે. - કૃષ્ણને સંબોધીને અરિષ્ટનેમિ અરહંતે કહ્યું - હે કૃષ્ણ ! બધા જ વાસુદેવો પૂર્વભવે નિયાણ કરેલ હોય છે. તેથી આમ કહ્યું કે યાવત્ દીક્ષા ન લે. ત્યારે કૃષ્ણ વાસુદેવે, ભગવંતને કહ્યું - હું અહીંથી મરીને ક્યાં જઈશ ? મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(અંતકૃત્ દશા)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 18