________________ આગમસૂત્ર 6, અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર તેના દ્વાર ભાગમાં ચંદન-ચર્ચિત મંગલ ઘટ સારી રીતે સ્થાપિત હતો. તે સરસ કમલથી શોભિત હતો. તેના દ્વાર કમળ અને સુવર્ણના તારથી સૂત્રિત માની-મોતીની લાંબી લટકતી માળાથી સુશોભિત હતા. ત્યાં સુગંધી અને શ્રેષ્ઠ પુષ્પોથી કોમળ અને રુંવાટી વાળી શય્યા હતી. તે મન-હૃદયને આનંદિત કરનારી, કપૂર-લવીંગ-મલય ચંદન, કાળો અગરુ, ઉત્તમ કુંકુરુક્ક, તુરુષ્ક આદિ ધૂપના બળવાથી ઉત્પન્ન મધમધતી ગંધથી રમણીય હતી. તે સુગંધવરગંધિત, ગંધવર્તી ભૂત હતી. મણિના કિરણથી અંધકારનો નાશ કરાતો હતો. બીજું કેટલું કહીએ ? તે ઘુતિગુણથી ઉત્તમ દેવવિમાનને પણ પરાજિત કરતી હતી. તે તેવા પ્રકારની ઉત્તમ શય્યામાં શરીરપ્રમાણ ઉપધાન(ગાદલું) બિછાવેલ હતું. બંને બાજુ ઓશીકા હતા, તે બંને તરફ ઉન્નત અને મધ્યમાં ગંભીર હતી. ગંગા કિનારે રેતીમાં પગ રાખતા પગ ધસી જાય, તેમ તેમાં પણ ધસી જતા હતા. તે શય્યા વિવિધ રંગના રૂ અને અળસીમાથી બનાવેલ સુંદર ઓછાડથી આચ્છાદિત હતી. તે શય્યા આસ્તરક, મલક, નવતક, કુશક્ત, લિંબ અને સિંહકેશર ગાલીચાથી ઢંકાયેલ હતી. તેના પર સુંદર રજસ્ત્રાણ પડેલ હતું. તેના ઉપર રમણીય ‘મચ્છરદાની' હતી. તેનો સ્પર્શ આજિનક, રૂ, બૂર, માખણ સમાન નરમ હતો. આવી શય્યામાં મધ્યરાત્રિ સમયે ધારિણી રાણી સુખ-જાગૃત વારંવાર નિદ્રા લેતી હતી. ત્યારે એક મહાન, સાત સાત હાથ ઊંચો, રજતકૂટ સદશ, શ્વેત-સૌમ્ય-સૌમ્યાકૃતિ, લીલા કરતો, અંગડાઈ લેતો હાથી, આકાશતલથી ઊતરી પોતાના મુખમાં પ્રવેશ કરતો જોયો, જોઈને જાગી. ત્યારે તે ધારિણીદેવી આ આવા પ્રકારના ઉદાર-કલ્યાણ-શિવ-ધન્ય-મંગલ-સશ્રીક-મહાસ્વપ્નને જોઈને જાગી ત્યારે હૃષ્ટ-તુષ્ટ-આનંદિત ચિત્ત-પ્રીતિમના-પરમ સૌમનસ્ટિક, હર્ષના વશથી વિકસિત હૃદયવાળી, મેઘની. ધારાથી સિંચિત કદંબ પુષ્પ સમાન રોમાંચિત થઈ. તે સ્વપ્નને વિચારી, શય્યા થકી ઊઠી, ઊઠીને પાદપીઠથી નીચે ઊતરી, ઊતરીને અત્વરિત, અચપળ, અસંભ્રાંત, અવિલંબિત, રાજહંસ સદશ ગતિથી જ્યાં તે શ્રેણિક રાજા હતો, ત્યાં આવે છે, આવીને શ્રેણિક રાજાને તેવી ઇષ્ટ, કાંત, પ્રિય, મનોજ્ઞ, મનામ, ઉદાર, કલ્યાણ, શીવ, ધન્ય, મંગલ, સશ્રીક, હૃદયને-ગમનીય, આલ્હાદક, મિત-મધુર-રિભિત-ગંભીર-સશ્રીક વાણી વડે વારંવાર બોલાવી જગાડે છે. જગાડીને શ્રેણિક રાજાની અનુજ્ઞા પામીને વિવિધ મણિ-કનક-રત્ન-વડે ચિત્રિત ભદ્રાસન ઉપર બેસે છે. બેસીને આશ્વસ્ત, વિશ્વસ્ત થઈ ઉત્તમ-સુખદ-શ્રેષ્ઠ આસને બેસી, બંને હાથ વડે પરિગૃહીત, મસ્તકે આવર્ત કરી, મસ્તકે અંજલિ કરી શ્રેણિક રાજાને આમ કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિય ! આજે, હું તેવા પ્રકારની પૂર્વોક્ત. શય્યામાં સૂતી હતી ત્યારે યાવત્ પોતાના મુખમાં પ્રવેશતા હાથીના સ્વપ્નને જોઈને જાગી. તો હે દેવાનુપ્રિય ! આ ઉદાર સ્વપ્નનું મને શું કલ્યાણકારી ફળ પ્રાપ્ત થશે ? સૂત્ર-૧૩, 14 13. ત્યારે તે શ્રેણિક રાજા ધારિણી રાણીની પાસે આ કથનને સાંભળીને, અવધારીને હર્ષિત અને સંતુષ્ટ થયા યાવત્ પ્રફુલ્લિત હૃદયવાળા થઇ, મેઘની ધારા વડે આહત કદંબ વૃક્ષના સુગંધી પુષ્પ સમાન તેનું શરીર પુલકિતા થઈ ગયું, તે રોમાંચિત થઈ ગયો. તે સ્વપ્નને અવગ્રહણ કરીને ઈહામાં પ્રવેશ્યો, પ્રવેશીને પોતાની સ્વાભાવિક મતિપૂર્વક, બુદ્ધિવિજ્ઞાનથી, તે સ્વપ્નના અર્થને ગ્રહણ કરે છે, કરીને ધારિણીદેવીને તેવી યાવત્ હૃદયને આહ્વાદ આપનારી મિત-મધુર-રિભિત-ગંભીર-સટ્રીક વાણી વડે વારંવાર પ્રશંસતો આ પ્રમાણે કહે છે - હે દેવાનુપ્રિયા ! તમે ઉદાર, કલ્યાણકારી સ્વપ્નને જોયેલ છે, તમે શિવકારી-ધન્યકારી-મંગલકારીકારી, આરોગ્યકારી-તુષ્ટીકારીદીર્ધાયુકારી-કલ્યાણકારી-મંગલકારી એવા સ્વપ્નને જોયેલ છે, હે દેવાનુપ્રિય ! આ સ્વપ્નથી. તમને અર્થનો લાભ થશે –પુત્રનો લાભ થશે –રાજ્યનો લાભ થશે –ભોગસુખનો લાભ થશે. તેમજ હે દેવાનુપ્રિય ! તું નવ માસ પ્રતિપૂર્ણ થતા સાડા સાત રાત્રિદિવસ વ્યતીત થતા, આપણા કુલમાં કેતુ સમાન- દ્વીપ સમાન –પર્વત સમાન –અવતંસક સમાન -તિલક સમાન તથા –કીર્તિ વધારનાર –વૃત્તિને કરનાર - નંદિ કરનાર મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા)” આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 8