________________ આગમસૂત્ર 6 અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકાંગસૂત્ર સહસ્રપુરુષવાહિની શિબિકામાં આરૂઢ થઈ મારી પાસે આવો. તેઓ પણ તે પ્રમાણે આવ્યા. ત્યારપછી શૈલક રાજા 500 મંત્રીઓને આવ્યા જોઈને હર્ષિત, સંતુષ્ટ થઈને કૌટુંબિક પુરુષોને બોલાવે છે, બોલાવીને કહ્યું - ઓ દેવાનુપ્રિયો ! જલદી મંડુકકુમારના મહાર્થ યાવતું રાજ્યાભિષેકની તૈયારી કરો. ઇત્યાદિ પૂર્વવતું. અભિસિક્ત કર્યો, યાવત્ વિચરે છે. ત્યારે તે શૈલક મંડુક રાજાની આજ્ઞા પૂછે છે. ત્યારે તે મંડુક રાજા કૌટુંબિક પુરુષોને બોલાવીને કહે છે - જલદીથી શૈલકપુરનગરને પાણીથી સીંચીને યાવત્ ગંધવર્તીભૂત કરો અને કરાવો. પછી મારી આ આજ્ઞા પાછી સોંપો. પછી મંડુકે બીજી વખત કૌટુંબિક પુરુષોને બોલાવીને કહ્યું-જલદીથી શૈલકરાજાના મહાર્થ યાવતુ નિમણાભિષેકની તૈયારી કરો. બાકી બધું મેઘકુમારની માફક જાણવુ. વિશેષ એ કે - પદ્માવતી દેવીએ અગ્રકેશને ગ્રહણ કર્યા, બધા પરિજનો પાત્ર આદિ ગ્રહણ કરી શિબિકામાં બેઠા. શેષ વર્ણન શૈલક રાજર્ષિ માફકપૂર્વવત્ કહેવું. શૈલક રાજર્ષિ સામાયિક આદિ ૧૧-અંગોને ભણ્યા, ભણીને બધા જ ઉપવાસાદિ કરતા યાવત્ વિચરે છે. ત્યારે તે શૈલક અણગારને શુક્ર અણગારે 500 સાધુને શિષ્યરૂપે સોંપ્યા. પછી શુક્ર-અણગાર કોઈ દિવસે શૈલકપુરનગરના સુભૂમિભાગ ઉદ્યાનથી બહાર નીકળી જનપદોમાં વિચરવા લાગ્યા. ત્યારપછી તે શુક્ર અણગારે અન્ય કોઈ દિવસે ૧૦૦૦અણગાર સાથે પરીવરી પૂર્વાનુપૂર્વી ચાલતા, ગ્રામાનુગ્રામ વિચરતા, પુંડરીકપર્વતે યાવત્ મોક્ષે ગયા સૂત્ર-૬૯ થી 73 69. ત્યારપછી તે પ્રકૃતિ સુકુમાર અને સુખોચિત શૈલકરાજર્ષિને તેવા અંત, પ્રાંત, તુચ્છ, રૂક્ષ, અરસ, વિરસ શીત, ઉષ્ણ, કાલાતિક્રાંત, પ્રમાણાતિક્રાંત નિત્ય ભોજનપાન વડે શરીરમાં ઉત્કટ યાવતું દુઃસહ્ય વેદના ઉત્પન્ન થઈ, ખુજલી-દામ-પિત્તજવર વ્યાપ્ત શરીરી થઈ યાવત્ વિચરતા હતા. ત્યારે શૈલકરાજર્ષિ તે રોગાંતકથી શુષ્ક થઈ ગયા. ત્યારપછી તેઓ અન્ય કોઈ દિવસે પૂર્વાનુપૂર્વી વિચરતા યાવત્ સુભૂમિભાગ ઉદ્યાનમાં યાવત્ વિહરવા લાગ્યા. પર્ષદા નીકળી. મંડુકરાજા પણ નીકળ્યા. શૈલક અણગારને યાવત્ વાંદી, નમી અને પર્યુપાસે છે. ત્યારે તે મંડુક રાજા, શૈલક અણગારના શરીરને શુષ્ક, નિસ્તેજ યાવત્ સર્વ આબાધ અને સરોગ જુએ છે. જોઈને કહ્યું - ભગવન્! હું આપની સાધુયોગ્ય-ચિકિત્સા, ઔષધ, ભેસજ્જ, ભક્તપાન વડે ચિકિત્સા કરાવવા ઇચ્છ છું. ભગવદ્ ! આપ મારી યાનશાળામાં પધારો, પ્રાસુક એષણીય પીઠફલક, શય્યાસંસ્તારક ગ્રહણ કરીને વિચરો. ત્યારે તે શૈલક અણગારે મંડુક રાજાની આ વાતને ઠીક છે એમ કહી સ્વીકારી. ત્યારે મંડુક, શૈલકરાજર્ષિને વાંદી, નમીને ગયો. ત્યારે શૈલકરાજર્ષિ કાલે યાવત્ સૂર્ય ઊગતા પોતાના ભાંડ-માત્ર-ઉપકરણ લઈને પંથક આદિ 500 અણગારો સાથે શૈલકપુરમાં પ્રવેશ્યા, પ્રવેશીને મંડુકની યાનશાળામાં આવ્યા, આવીને પ્રાસુક પીઠફલક ગ્રહણ કરી. ચાવત્ વિચરે છે. પછી મંડુકે વૈદ્યોને બોલાવીને કહ્યું કે - તમે શૈલક રાજર્ષિની પ્રાસુક-એષણીય યાવત્ ચિકિત્સા કરો. પછી વૈદ્યો મંડુક રાજાની આ વાતથી હર્ષિત થઈ સાધુને યોગ્ય એવા ઔષધ, ભેષજ, ભોજન અને પાન વડે ચિકિત્સા કરી. તેમને મદ્યપાન કરવાની સલાહ આપી. ત્યારપછી તે શૈલકરાજર્ષિ સાધુયોગ્ય ચિકિત્સા યાવત્ મદ્યપાન વડે રોગાંતકથી ઉપશાંત થયા, હૃષ્ટબળવાન શરીરી થયા. રોગાંતકથી મુક્ત થયા. ત્યારપછી તે શૈલક તે રોગાંતકમાં ઉપશાંત થયા પછી, તે વિપુલ અશનાદિ અને મદ્યપાનમાં મૂચ્છિત, ગ્રથિત, વૃદ્ધ, અત્યાસક્ત થઈ અવસગ્ન(આવશ્યકાદિ ક્રિયા કરવામાં શિથિલ)અવસગ્ન વિહારી, એ પ્રમાણે પાર્થસ્થ(જ્ઞાનાદિની સમ્યક આરાધના રહિત)-પાર્થસ્થવિહારી, કુશીલ(અનાચારાદિનું સેવન કરનાર)-કુશીલવિહારી, પ્રમત્ત(નિદ્રા વિકથા આદિ પ્રમાદનું સેવન કરનાર)-પ્રમત્તવિહારી, સંસક્તસંસક્તવિહારી થઇ ગયા. ઋતુબદ્ધ પીઠ-ફલક-શચ્યા-સંસ્તારમાં પ્રમત્ત થઈ વિચરવા લાગ્યા. પ્રાસુક-એષણીય પીઠ ફલકાદિને પાછા આપીને મંડુક રાજાની અનુમતિ લઈ બાહ્ય યાવત્ જનપદ વિહાર પ્રવૃત્તિમાં અસમર્થ થયા. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા)” આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 52