________________ આગમસૂત્ર 6, અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર કુમારિકાઓ સાથે પરીવરીને પ્રમત્ત થઈને વિચરે છે. આ સમયે વિજયચોર રાજગૃહના ઘણા દ્વાર, અપદ્વારાદિને યાવત્ જોતો-માર્ગણા-ગવેષણા કરતો, દેવદત્ત બાળક પાસે જાય છે, તે બાળકને સર્વાલંકાર વિભૂષિત જુએ છે. ત્યારપછી દેવદત્ત બાળકના આભરણ, અલંકારોમાં મૂચ્છિત, ગ્રથિત, વૃદ્ધ, આસક્ત થઈ, પંથકને પ્રમત્ત જોઈને ચારે દિશામાં અવલોકન કરે છે. કરીને દેવદત્ત બાળકને લઈને કાંખમાં દબાવી દે છે, પછી ઉત્તરીય વડે ઢાંકી દે છે, ઢાંકીને શીઘ્ર-ત્વરિત-ચપળ-ઉતાવળે રાજગૃહ નગરના અપદ્વારેથી નીકળે છે. નીકળીને જિર્ણોદ્યાનના ભગ્ન કૂવા પાસે આવે છે, ત્યાં દેવદત્ત બાળકને મારી નાંખે છે. મારીને આભરણ અલંકાર લઈને, દેવદત્તના નિષ્માણ, નિશ્ચેષ્ટ, નિર્જીવ શરીરને તે ભગ્ન કૂવામાં ફેંકી દે છે. પછી માલુકા કચ્છ આવે છે. તેમાં પ્રવેશી નિશ્ચલ, નિસ્પદ, મૌન રહી દિવસ પસાર કરતો રહે છે. 9. ત્યારપછી તે પંથક દાસચેટક મુહૂર્તાતરમાં દેવદત્ત બાળકને રાખ્યો હતો, ત્યાં આવ્યો. આવીને બાળકને ત્યાં ન જોતા, રોતો-ઇંદન કરતો-વિલાપ કરતો દેવદત્ત બાળકને ચોતરફ માર્ગણા-ગવેષણા કરે છે. પણ બાળકની ક્યાંય કૃતિ, છીંક, પ્રવૃત્તિ ન જણાતા પોતાને ઘેર, ધન્ય સાર્થવાહ પાસે આવે છે. આવીને ધન્ય સાર્થવાહને આ. પ્રમાણે કહે છે - હે સ્વામી ! મને ભદ્રા સાર્થવાહીએ સ્નાન કરેલ બાળક યાવત્ હાથમાં સોંપ્યો. પછી હું દેવદત્ત બાળકને કેડે લઈને ગયો યાવત્ માર્ગણા-ગવેષણા કરતા, તેને ન જોયો. હે સ્વામી ! દેવદત્તને કોઈ લઈ ગયુ, અપહરણ કર્યું કે લલચાવી ગયું, એ રીતે ધન્ય સાર્થવાહને પગે પડીને આ વાતનું નિવેદન કર્યું. ત્યારે તે ધન્ય સાર્થવાહે પંથક દાસચેટકની આ વાત સાંભળી, સમજી પુત્રના મહાશોકથી વ્યાકૂળ થઈ, કુહાડીથી કપાયેલ ચંપક વૃક્ષ માફક ધમ્ કરતો ધરણીતલે સર્વાગથી પડી ગયો. રપછી તે ધન્ય સાર્થવાહ મુહર્તાતર પછી આશ્વસ્ત થયા, તેના પ્રાણ જાણે પાછા આવ્યા, દેવદત્ત દારકની ચોતરફ માર્ગણા ગવેષણા કરે છે, પણ બાળકની ક્યાંય કૃતિ, ક્ષતિ કે પ્રવૃત્તિ પ્રાપ્ત ન થતા પોતાના ઘેર પાછો આવે છે, આવીને મહાથે ભેટયું લઈને નગર રક્ષક પાસે આવ્યો. આવીને તે મહાર્થ ભેટણ ધર્યુ, ધરીને આમ કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિય ! મારો પુત્ર અને ભદ્રાનો આત્મજ દેવદત્ત બાળક અમને ઇષ્ટ યાવતુ ઉંબરપુષ્પવતું તેનું નામ શ્રવણ પણ દુર્લભ છે, તો દર્શન વિશે તો કહેવું જ શું ? ત્યારે ભદ્રાએ સ્નાન કરેલ દેવદત્તને સર્વાલંકાર વડે વિભૂષિત કરી પંથકના હાથમાં આપ્યો યાવત્ પંથકે પગે પડીને મને નિવેદન કર્યું. તો હે દેવાનુપ્રિય ! હું ઇચ્છું છું કે દેવદત્ત બાળકની ચોતરફ માર્ગણા-ગવેષણા કરો. છે આમ કહેતા બખ્તર તૈયાર કરી કસોથી બાંધ્યું, ધનુષ પટ્ટ ઉપર પ્રત્યંચા, ચઢાવી યાવત્ આયુધ-પ્રહરણ લીધા, ધન્ય સાથે રાજગૃહના ઘણા અતિગમન યાવત્ પાણીની પરબમાં માર્ગણાગવેષણા કરાતા રાજગૃહ નગરથી નીકળ્યા. પછી જિર્ણોદ્યાનના ભગ્નકૂવા પાસે આવ્યા, આવીને દેવદત્તનું નિપ્રાણ, નિશ્રેષ્ટ, નિર્જીવ શરીરને જોયું. જોઈને હા હા અરે અકાર્ય થયું. એમ કહીને દેવદત્તને ભગ્નકૂવાથી બહાર કાઢ્યો, કાઢીને ધન્ય સાર્થવાહના હાથમાં સોંપ્યો. સૂત્ર-૫૦, 51 50. ત્યારે તે નગરરક્ષક વિજય ચોરના પદ ચિન્હોનું અનુસરણ કરતો માલુકાકચ્છ આવ્યો. તેમાં પ્રવેશીને વિજય ચોરને સાક્ષી અને મુદ્દામાલ સાથે ગળામાં બાંધી, જીવતો પકડી લીધો. પછી અસ્થિ, મુષ્ટિ, ઘૂંટણ, કોણી. આદિ પર પ્રહાર કરીને શરીરને ભગ્ન અને મથિત કરી દીધો. તેની ગરદન અને બંને હાથ પીઠ તરફ બાંધી દીધા. દેવદત્તના આભરણ કબજે કર્યા. પછી વિજય ચોરને ગરદનથી બાંધી, માલુકાકચ્છથી નીકળ્યા. પછી રાજગૃહનગરે આવ્યા. નગરમાં પ્રવેશ્યા. પ્રવેશીને નગરના શૃંગાટક, ત્રિક, ચતુષ્ક, ચત્વર, મહાપથ, પથોમાં કોરડા-લતા-વિના પ્રહાર કરતા, તેના ઉપર રાખ, ધૂળ, કચરો નાંખતા મોટા-મોટા શબ્દોથી ઉદ્ઘોષણા. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા)” આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 37