________________ આગમસૂત્ર 6, અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર અધ્યયન-૨ ‘સંઘાટ' સૂત્ર-૪૨ ભગવન્! જો શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે પહેલા જ્ઞાતાધ્યયનનો આ અર્થ કહ્યો છે તો હે ભગવન્! બીજા જ્ઞાતાધ્યયનનો શો અર્થ કહ્યો છે ? | હે જંબૂ ! નિશ્ચ, તે કાળે(ભગવંત મહાવીર વિદ્યમાન હતા), તે સમયે રાજગૃહ નગર હતું. તે રાજગૃહનગરમાં શ્રેણિક નામે રાજા હતો. તે રાજગૃહ નગરની બહાર ઈશાન દિશામાં ગુણશીલક ચૈત્ય હતું.(નગર, રાજા અને ચૈત્યનું વર્ણન ઉવવાઈ સૂત્ર અનુસાર કરવું). તે ગુણશીલ ચૈત્યની સમીપે એક મોટું જિર્ણ ઉદ્યાન હતું. તેનું દેવકુલ વિનષ્ટ થયેલુ હતુ. તેના તોરણ, ગૃહ ભગ્ન થયેલ હતા. વિવિધ ગુચ્છ-ગુલ્મ-લતા-વલિ-વૃક્ષથી વ્યાપ્ત હતું. અનેક શત શ્વાપદથી શંકનીય-ભયોત્પાદક દેખાતું હતું. તે ઉદ્યાનના બહુમધ્ય દેશભાગમાં એક મહાન ભગ્ન કૂવો હતો. તે ભગ્ન કૂવાની સમીપ એક મહાન વાલુકા કચ્છ હતો. તે કૃષ્ણ, કૃષ્ણાવભાસ યાવત્ રમ્ય, મહામેઘના સમૂહ જેવો હતો. તે ઘણા વૃક્ષ-ગુચ્છ-ગુલ્મ-લતાવલ્લી-કુશ-સ્થાણુથી વ્યાપ્ત અને આચ્છાદિત હતા. તે અંદરથી પોલો અને બહારથી ગંભીર હતો. અનેક શત શ્વાપદને કારણે શંકનીય-ભયોત્પાદક હતો. સૂત્ર-૪૩ થી 45 43. તે રાજગૃહમાં ધન્ય નામે સાર્થવાહ હતો. તે ધનાઢ્ય અને તેજસ્વી હતો યાવત્ વિપુલ ભોજન-પાના યુક્ત હતો. તે ધન્ય સાર્થવાહને ભદ્રા નામે પત્ની હતી. તે સુકુમાલ હાથ-પગવાળી, અહીન પ્રતિપૂર્ણ પંચેન્દ્રિય શરીરી, લક્ષણ-વ્યંજન-ગુણોથી યુક્ત, માનોન્માન પ્રમાણ પ્રતિપૂર્ણ, સુજાત, સર્વાગ સુંદર અંગવાળી, શશિવત્ સૌમ્યાકૃતિ, કાંત, પ્રિયદર્શના, સુરૂપા, કરતલ પરિમિત ત્રિવલીયુક્ત મધ્યભાગ વાળી, કુંડલોથી ઘસાતી ગંડસ્થળ રેખાવાળી, કાર્તિક પૂર્ણિમા સમાન પ્રતિપૂર્ણ સૌમ્ય વદના, શૃંગારાકાર-સુંદર વેશવાળી યાવત્ પ્રતિરૂપ હતી. પરંતુ તે વિંધ્યા હતી, તેથી તેણી ઘૂંટણ અને કોણીની માતા હતી અર્થાત ઘૂંટણ અને કોણી તેના સ્તનોને સ્પર્શતા હતા. ૪.તે ધન્ય સાર્થવાહને પંથક નામે દાસ ચેટક હતો. તે સર્વાંગસુંદર અને માંસલ હતો. તે બાળકોને રમાડવામાં કુશળ હતો. તે ધન્ય સાર્થવાહ રાજગૃહ નગરમાં ઘણા નગર-નિગમ-શ્રેષ્ઠી-સાર્થવાહોને, અઢારે શ્રેણી-પ્રશ્રેણીઓને ઘણા કાર્યો-કુટુંબો અને મંત્રણાઓમાં યાવત્ ચક્ષુભૂત હતો. નિજક-સ્વ કુટુંબીમાં પણ ઘણા કાર્યોમાં યાવત્ ચક્ષુભૂત હતો. 45. તે રાજગૃહમાં વિજય નામે ચોર હતો, તે પાપકર્મ કરનાર, ચંડાલરૂપ, ભયંકર રૌદ્રકર્મ કરનાર, કૃદ્ધ પુરુષ સમાન રક્ત નેત્રવાળો હતો. ખર-કઠોર-મોટી-વિકૃત-બિભત્સ દાઢીવાળો, ખુલ્લા હોઠવાળો, હવામાં ઊડતાવીખરાયેલ-લાંબા વાળવાળો, ભ્રમર અને રાહુવર્ણો હતો, ધ્યા અને પશ્ચાત્તાપ રહિત, દારુણ અને બીહામણો હતો. તે નૃશંસ, નિરનુકંપ, સાપ માફક એકાંતદષ્ટિ હતો, છરા માફક એકાંત ધારવાળો, ગીધ માફક માંસ લોલૂપ, અગ્નિવત સર્વભક્ષી, પાણીની માફક સર્વગ્રાહી હતો, તે ઉત્કંચન-વંચન(છેતરવું)-માયા-નિકૃતિ(દંભ)-ફૂડ-કપટ અને સાતિ સંપ્રયોગ(ભેળસેળ)માં નિપુણ હતો. તે ચિરકાળથી નગરમાં ઉપદ્રવ કરતો હતો. તેના શીલ, આચાર અને ચરિત્રમાં દૂષિત હતો. તે જુગાર, મદિરા, ભોજન અને માંસમાં લાલૂપ હતો. તે દારૂણ, હૃદય વિદારક, સાહસિક, સંધિછેદક, ઉપધિક(ગુપ્ત કાર્ય કરનાર), વિશ્વાસઘાતી હતો. ગામોને સળગાવતો રહેતો હતો. દેવસ્થાન તોડી દ્રવ્ય હરણમાં કુશળ હતો. બીજાનું દ્રવ્ય હરણ કરવામાં નિત્ય અનુબદ્ધ અને તીવ્ર વૈરી હતો. તે રાજગૃહ નગરના પ્રવેશ અને નિર્ગમનના ઘણા દ્વારો, અપઢારો, છિંડી, ખંડી, નગરની ખાળ, સંવર્તક, નિર્વર્તક, જુગારના અખાડા, પાનગૃહ, વેશ્યાગૃહ, તેના દ્વાર સ્થાનો, તસ્કર સ્થાનો, તસ્કર ગૃહો, શૃંગાટકો, ત્રિકો, મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા)” આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 34