________________ આગમસૂત્ર 6 અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર દ્રૌપદી દેવીને જલદી અહીં લાવ્યો છે ? એમ કર્યા પછી પણ હવે તને મારાથી ભય નથી. એમ કહી પદ્મનાભને છૂટ્ટો કર્યો. દ્રૌપદી દેવીને લઈને રથમાં બેઠા. પાંચ પાંડવો પાસે આવ્યા. પોતાના હાથે દ્રૌપદીને પાંડવોને સોંપી. પછી કૃષ્ણ પોતે અને પાંચ પાંડવો, છ એ રથ વડે લવણસમુદ્રની વચ્ચોવચ્ચ થઈને, જંબદ્વીપના ભરતક્ષેત્ર જવા નીકળ્યા. સૂત્ર–૧૭૭ થી 183 17. તે કાળે, તે સમયે ધાતકીખંડ દ્વીપના પૂર્વાર્ધમાં ભરતક્ષેત્રમાં ચંપા નામે નગરી હતી, પૂર્ણભદ્ર ચૈત્ય હતું, ત્યાં ચંપા નગરીમાં કપિલ વાસુદેવ રાજા હતો. તે મહાહિમવંતાદિ વિશેષણ યુક્ત હતો. તે કાળે, તે સમયે (તે ક્ષેત્રમાં થયેલી મુનિસુવ્રત અરહંત ચંપામાં પૂર્ણભદ્ર ચૈત્યે પધાર્યા. કપિલ વાસુદેવ ધર્મ સાંભળે છે, ત્યારે મુનિસુવ્રત અરહંત પાસે ધર્મ સાંભળતા કપિલ વાસુદેવે, કૃષ્ણ વાસુદેવના શંખનો શબ્દ સાંભળ્યો, ત્યારે કપિલને આવો સંકલ્પ થયો કે - શું ધાતકીખંડદ્વીપમાં ભરતક્ષેત્રમાં બીજા વાસુદેવ ઉત્પન્ન થયા છે? જેથી આ શંખ શબ્દ મારા જ મુખના વાયુથી પૂરિત થયો હોય તેમ લાગે છે!. કપિલ વાસુદેવને સંબોધીને મુનિસુવ્રત અરહંતે કહ્યું કે - હે કપિલ વાસુદેવ ! મારી પાસે ધર્મ સાંભળતા, શંખ શબ્દ સાંભળીને આવા પ્રકારે સંકલ્પ થયો કે શું ધાતકીખંડમાં કોઈ બીજા વાસુદેવે યાવત્ શંખ વગાડ્યો. હે કપિલ ! શું આ અર્થ સમર્થ છે? હા, ભગવન ! એમ જ છે. હે કપિલ! એવું થયું નથી, થતું નથી કે થશે નહીં કે જે એક જ ક્ષેત્ર-યુગ-સમયમાં બે અરહંત-ચી-બલદેવ કે વાસુદેવ ઉત્પન્ન થયા હોય, થતા હોય કે થશે. હે વાસુદેવ ! જંબુદ્વીપના ભરતક્ષેત્રથી હસ્તિનાપુર નગરથી પાંડુ રાજાની પુત્રવધૂ. પાંચ પાંડવોની પત્ની દ્રૌપદી દેવીને, તારા પદ્મનાભ રાજાએ પૂર્વસંગતિક દેવની મદદથી અપરકંકા નગરીમાં સાહરાવી. તેથી તે કૃષ્ણ વાસુદેવે પાંચ પાંડવો સાથે, પોતે છઠ્ઠી, એમ છ રથ સાથે અપરકંકા રાજધાનીએ દ્રૌપદી દેવીને પાછી લાવવા, જલદી આવ્યો. ત્યારપછી તે કૃષ્ણ વાસુદેવનો પદ્મનાભ રાજા સાથે સંગ્રામમાં લડીને આ શંખ શબ્દ, તારા મુખના વાયુથી પૂરિત હોય એવો જણાતો ઇષ્ટ, કાંત છે, જે તને અહીં સંભળાઈ રહ્યો છે. ત્યારે તે કપિલ વાસુદેવે મુનિસુવ્રત અરહંતને વાંદીને કહ્યું - હે ભગવન્ ! હું જાઉં, ઉત્તમ પુરુષ કૃષ્ણ વાસુદેવ જેવા પુરુષને જોઉં, ત્યારે અરહંત મુનિસુવ્રતે કપિલ વાસુદેવને કહ્યું - એવું કદી બન્યું નથી, બનતુ નથી, બનશે નહીં કે અરહંત-અરહંતને, ચક્રી-ચક્રીને, બલદેવ-બલદેવને કે વાસુદેવ-વાસુદેવને જુઓ. તો પણ તે વાસુદેવ કૃષ્ણને લવણસમુદ્ર મધ્યેથી જતા, શ્વેત-પીત ધજાનો અગ્રભાગ જોઈશ. ત્યારે તે કપિલ વાસુદેવ મુનિસુવ્રતસ્વામીને વાંદીને હસ્તિસ્કંધે આરૂઢ થઈને જલદી વેલાકૂલે આવ્યો. આવીને કૃષ્ણ વાસુદેવને લવણસમુદ્રની મધ્યેથી જતા, તેમની શ્વેત-પીત ધજાના અગ્રભાગને જોયો. જોઈને કહ્યું - મારા સદશ પુરુષ, ઉત્તમ પુરુષ કૃષ્ણ વાસુદેવ, લવણસમુદ્રના મધ્યે થઈને જાય છે, એમ કરીને પંચજન્ય શંખને મુખવાયુથી વગાડ્યો. ત્યારે કૃષ્ણ વાસુદેવે, કપિલ વાસુદેવનો શંખ શબ્દ સાંભળ્યો, સાંભળીને તેણે પણ પંચજન્ય શંખ યાવત્ વગાડ્યો. બંનેએ શંખથી મિલન કર્યું. ત્યારપછી કપિલ વાસુદેવ અપરકંકા આવ્યો, અપરકંકામાં ભાંગેલ તોરણ યાવત્ જોયા, જોઈને પદ્મનાભને કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિય ! આ અપરકંકા કેમ સંભગ્ન યાવત્ સન્નિપાતિત છે ? ત્યારે પદ્મનાભે, કપિલ વાસુદેવને કહ્યું - હે સ્વામી ! જંબુદ્વીપના ભરતક્ષેત્રથી સહસા આવીને કૃષ્ણવાસુદેવે આપનો પરાભવ કરી અપરકંકા યાવત્ ભાંગી નાખી. ત્યારે તે કપિલ વાસુદેવે, પદ્મનાભની પાસે આ અર્થને સાંભળીને પદ્મનાભને આમ કહ્યું - ઓ! પદ્મનાભ ! અપ્રાર્થિત પ્રાર્થિત ! શું તું જાણતો નથી કે મારા સદશ પુરુષ કૃષ્ણ વાસુદેવનું અનિષ્ટ કર્યું છે ? કુદ્ધ થઈને યાવત્ પદ્મનાભને દેશનિર્વાસની આજ્ઞા આપી. પદ્મનાભના પુત્રને અપરકંકા રાજધાનીમાં રાજ્યાભિષેક કરીને પાછો ગયો. 178. ત્યારપછી તે કૃષ્ણ વાસુદેવ, લવણસમુદ્રની મધ્યેથી થઈને ગંગા નદી આવ્યા. તે પાંચ પાંડવોને કહ્યું મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા)” આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 117