________________ આગમસૂત્ર 5 અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૨’ સૂત્ર-૮૧૨ પ્રવાલ કુંપણનો ઉદ્દેશો પણ કહેવો. સૂત્ર-૮૧૩ પત્ર/પાંદડાનો ઉદ્દેશો પણ કહેવો. આ સાતે 2 થી 7 ઉદ્દેશા સંપૂર્ણ ‘મૂલ'ની જેમ જાણવા. સૂત્ર-૮૧૪ એ પ્રમાણે પુષ્પનો ઉદ્દેશો પણ કહેવો. વિશેષ એ કે - દેવો ઉપજે છે. ઉત્પલોદ્દેશ માફક ચાર લેશ્યા અને 80 ભંગ કહેવા, અવગાહના જઘન્યથી અંગુલનો અસંખ્યાતમાં ભાગ, ઉત્કૃષ્ટથી અંગુલ પૃથ૮ - . પુષ્પની માફક ફળનો ઉદ્દેશો પણ સંપૂર્ણ કહેવો. એ પ્રમાણે બીજનો ઉદ્દેશો પણ. આ દશ ઉદ્દેશા છે. શતક-૨૧, વર્ગ-૨, ઉદ્દેશો-૧ થી 10 સૂત્ર-૮૧૫ ભગવદ્ ! કલાય, મસૂર, તલ, મગ, અડદ, વાલ, કળથી, આલિસંદક, સટિન, પલિમંથક/ચણા આ ધાન્યોના મૂળ રૂપે જે જીવ ઉત્પન્ન થાય, તે ક્યાંથી આવી ઉત્પન્ન થાય ? એ પ્રમાણે મૂલાદિ દસ ઉદ્દેશા “શાલિ’ માફક કહેવા. શતક-૨૧, વર્ગ-૩ થી 8 સૂત્ર-૮૧૬ થી 821 3/816. ભગવદ્ ! અલસી, કુસુંભ, કોદરા, કાંગ, રાળ, તુવેર, કોદૂસા, સણ, સરસવ, મૂલકબીજ આના જીવો. જે મૂળરૂપે ઉત્પન્ન થાય છે, તે હે ભગવન્! ક્યાંથી આવીને ઉપજે છે? એ પ્રમાણે અહીં પણ મૂલાદિ દશ ઉદ્દેશા ‘શાલિ’ માફક સંપૂર્ણ તેમજ કહેવા. 4/817. ભગવદ્ ! વાંસ, વેણુ, કનક, કર્ણાવંશ, ચારુ વંશ, દંડા, કુડા, વિમા, કંડા, વેણુકા, કલ્યાણી, આના જીવો જે મૂળરૂપે ઉત્પન્ન થાય છે, આના પણ મૂલાદિ દશ ઉદ્દેશા ‘શાલિ' માફક કહેવા. માત્ર દેવો કોઈપણ સ્થાનમાં ઉપજતા નથી. સર્વત્ર ત્રણ વેશ્યા, 26 ભંગ કહેવા. 5/818. ભગવન્! ઇશ્ક, ઇશુવાટિકા, વીરણ, ઇક્કડ, ભભાસ, સૂંઠ, શત્ત, વેત્ર, તિમિર, સતબોરગ, નલ આના. જીવો મૂળરૂપે ઉપજે તો - જેમ વાંસનો વર્ગ 4. કહ્યો, તેમ આના પણ મૂલાદિ દશ ઉદ્દેશા કહેવા. માત્ર “સ્કંધ’ ઉદ્દેશામાં દેવો ઉપજે છે, વેશ્યા ચાર છે, બાકી પૂર્વવત્. 6/819. ભગવન્! સેડિય, ભંડિય, કોંતિય, દર્ભ, કુશ, પર્વક, પોદઈલ, અર્જુન, આષાઢક, રોહિતક, મુતા, ખીર, ભુસ, એરંડ, કુરુકુંદ, કરકર, સૂંઠ, વિભંગુ, મધુરમણ, થુરગ, શિલ્પિક, સંકલીતૃણ આના જે જીવો મૂળપણે ઉત્પન્ન થાય, અહીં પણ ‘વંશ'ની માફક દશે ઉદ્દેશા સંપૂર્ણ કહેવા. 7/820. ભગવદ્ ! અભરૂહ, વાયાણ, હરીતક, તંદુભેચ્યક, તૃણ, વત્થલ, ચોરક, માર્જીણક, પાઈ, ચિલિ, પાલક, દગપ્પિલી, દર્વી, સ્વસ્તિક, શાકમંડુકી, મૂલક, સર્ષપ, અંબલશાક, જીવંતક આના જીવો મૂલરૂપે એ પ્રમાણે વંશ' માફક દશ ઉદ્દેશા કહેવા. 8/821. ભગવદ્ ! તુલસી, કૃષ્ણદળ, ફણેજા, અજા, ચૂયણા, ચોરા, જીરા, દમણા, મરુયા, ઇંદીવર, શતપુષ્પ આના જીવો જે મૂળપણે ઉત્પન્ન થાય. આના પણ દશ ઉદ્દેશા વંશ' માફક કહેવા. આ રીતે 8 વર્ગના 80 ઉદ્દેશા થાય આ શતક-૨૧ નો મુનિ દીપરત્નસાગરે કરેલ ગુજરાતી અનુવાદ પૂર્ણ | મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 137