________________ આગમસૂત્ર 4, અંગસૂત્ર 4, “સમવાય' 83. જે રાજ્યના નાયક કે વેપારીજનના નેતા કે મોટા યશવાળા શ્રેષ્ઠીને હણે છે, તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 84. જે કોઈ ઘણા જનોના નેતા કે દ્વીપની જેમ પ્રાણીઓનું રક્ષણકર્તા એવા પુરુષને હણે છે, તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 85. પાપથી નિવૃત્ત થઇ દીક્ષા લેવાને ઉપસ્થિત, સંયમી, સુતપસ્વીને બળાત્કારે ચારિત્રધર્મથી ભ્રષ્ટ કરે, તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 86. જે કોઈ, અનંતજ્ઞાની, શ્રેષ્ઠ દર્શનવાળા જિનેશ્વરનો અવર્ણવાદ કરે તે અજ્ઞાની મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 87. જે કોઈ, અનેક ભવ્ય જીવોને ન્યાયમાર્ગ(મોક્ષમાર્ગ)થી ભ્રષ્ટ કરે છે અને ન્યાયમાર્ગને દ્વેષપૂર્વક નિંદે છે, તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 88. જે આચાર્ય કે ઉપાધ્યાયે કૃત, વિનય ગ્રહણ કરાવ્યા હોય, તેમની જ નિંદા કરનાર અજ્ઞાની મહામોહનીય કર્મ બાંધે છે. 89. જે કોઈ ઉપકારી એવા આચાર્ય-ઉપાધ્યાયાદિનો વિનયાદિથી પ્રત્યુપકાર ન કરે, પૂજક ન થાય, અભિમાની થાય તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 90. અબહુશ્રુત એવો જે કોઈ શ્રત વડે પોતાની સ્લાધા કરે, સ્વાધ્યાયનો વાદ કરે(પોતાને શાસ્ત્રરહસ્યનો. જાણકાર ગણાવે તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 91. તપસ્વી ન હોવા છતાં જે કોઈ તપ વડે પોતાની શ્લાઘા કરે, તે સર્વલોકમાં ઉત્કૃષ્ટ ચોર છે, આવી. મિથ્યા આત્મશ્લાધા કરનાર મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 92. જે અન્યની સેવા માટે સમર્થ હોવા છતાં પણ કહે કે- ‘તેણે મારી સેવા કરી નથી અથવા ભલે તે મારી સેવા ન કરે !" એમ સમજી અસ્વસ્થ આચાર્યાદિ ગ્લાનની સેવા નથી કરતો. 93. તે શઠ, માયામાં નિપુણ, કલુષિત ચિત્ત, પોતાને અબોધિ-અહિત કરનાર મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 94. જે કોઈ, ચતુર્વિધ સંઘમાં ફૂટ પડાવવા કલહના અનેક પ્રસંગો ઉપસ્થિત કરે છે, મંત્રાદિ પ્રયોગ કરે છે, સર્વે તીર્થોનો ભેદ કરે છે, તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે 95. જે કોઈ અધાર્મિક યોગ-(પાપકારી પ્રવૃત્તિ)ને પોતાની પ્રશંસા માટે, સન્માન માટે, મિત્રવર્ગ માટે કે પ્રિયજનને ખુશ કરવા વારંવાર પ્રયોજે છે, તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 96. ભોગથી અતૃપ્ત એવો જે કોઈ માનષિક કે પરભવિક ભોગોની અભિલાષા કરે તે મહામોહને કરે છે. 97. દેવોની જે ઋદ્ધિ, કાંતિ, યશ, વર્ણ, બલ, વીર્ય છે, તેના પણ જે કોઈ અવર્ણવાદ કરે, તે અજ્ઞાની. મહામોહનીય કર્મ બાંધે 98. જે અજ્ઞાની વ્યક્તિ, પોતાનો આદર સત્કાર જિનેશ્વર પ્રભૂની જેમ થાય તેમ ઈચ્છે અને તે માટે દેવ, યક્ષ અને અસુરને ન જોવા છતાં હું તેઓને જોઉં છું એમ બોલે, તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે છે. આ રીતે 30 સ્થાનો કહ્યા. 99. સ્થવિર મંડિતપુત્ર 30 વર્ષ શ્રામયપર્યાય પાળી સિદ્ધ થયા, બુદ્ધ થયા યાવત્ સર્વ દુઃખથી મુક્ત થયા. એક અહોરાત્રિના કુલ મુહુર્ત 30 છે. તે આ પ્રમાણે - રૌદ્ર, શક્ત, મિત્ર, વાયુ, સુપ્રીત, અભિચંદ્ર, માહેન્દ્ર, પ્રલંબ, બ્રહ્મ, સત્ય, આનંદ, વિજય, વિશ્વસન, પ્રાજાપત્ય, ઉપશમ, ઈશાન, કષ્ટ, ભાવિતાત્મા, વૈશ્રમણ, વરુણ, શતઋષભ, ગંધર્વ, અગ્નિવૈશ્યાયન, તપ, આવર્ત, કષ્ટવાન, ભૂમહાન, ઋષભ, સર્વાર્થસિદ્ધ, રાક્ષસ. અહંતુ અર 30 ધનુષ ઊંચા હતા. દેવેન્દ્ર દેવરાજ સહસારને ત્રીશ હજાર સામાનિક દેવો છે. અહંતુ પાર્શ્વ 30 વર્ષ ગૃહવાસમાં રહીને ઘરથી નીકળીને પ્રવ્રજિત થયા. શ્રમણ ભગવંત મહાવીર 30 વર્ષ ગૃહવાસમાં રહીને ઘરથી નીકળીને પ્રવ્રજિત થયા. રત્નપ્રભામાં 30 લાખ નરકાવાસો છે. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(સમવાય) આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 36