________________ આગમસૂત્ર 4, અંગસૂત્ર 4, “સમવાય' સમવાય-૩૦ સૂત્ર-૬૪ થી 9 64. મોહનીયકર્મ બાંધવાના કારણભૂત 30 સ્થાનો કહ્યા છે. તે આ પ્રમાણે - 65. જળમાં પ્રવેશીને જે કોઈ મનુષ્ય, ત્રસ પ્રાણીને ડૂબાડીને મારે તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 66. તીવ્ર અશુભ અધ્યવસાયી જે કોઈને આÁચર્મથી તેના મસ્તકને અત્યંત દઢ બાંધે તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 67. જે કોઈ હાથ વડે ત્રસ જીવના મુખને ઢાંકી, જીવને રુંધીને અંદર શબ્દ કરતા એવા તેને મારે તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 68. જે કોઈ અગ્નિ સળગાવીને અર્થાત્ ઘણા આરંભ વડે ઘણા જનોને તેમાં રુંધીને ધૂમાડા વડે તેમને મારે, તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 69. સંક્લિષ્ટ ચિત્ત વડે(મારવાના કુવિચારથી) જીવને તેના મસ્તકમાં શસ્ત્રાદિ મારીને ફાડી નાખે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 70. લોકને માયા વડે, ફળ વડે, દંડ વડે વારંવાર મારીને હસે(ઉપહાસ કરે), તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 71. જે ગૂઢાચારી, દુષ્ટાચારને ગોપવે, માયાથી માયાને ઢાંકે, અસત્ય બોલે અને સૂત્રોના યથાર્થ અર્થને) છૂપાવે, તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 72. પોતે દુષ્ટકર્મ કરીને, દુષ્ટકર્મ ન કરનારાનો ધ્વંસ કરે અથવા આ કર્મ ‘તે કર્યું છે તેમ કહે, તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 73. કલહથી શાંત ન થયેલો, જાણવા છતા સભામાં સત્યમૃષા ભાષા બોલે તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 74. અનાયક રાજાનો મંત્રી(મંત્રીઓના વિશ્વાસે શાસન ચલાવનાર રાજાનો કુટિલ મંત્રી), રાજાની સ્ત્રીનો ધ્વંસ કરે(શીલખંડિત કરે), રાજાને અત્યંત ક્ષોભ પમાડે, તેને અત્યંત બાહ્ય કરે(રાજ્યભ્રષ્ટ કરે), 75. પાસે આવેલ રાજાને પ્રતિકૂળ વચનોથી ઝંપિત કરીને(માર્મિક વચનોથી તિરસ્કાર કરીને) તેના કામભોગનું વિદારણ કરે, તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 76. કુમાર નહીં છતાં પોતાને કુમાર કહે, સ્ત્રી આસક્ત થઈ તેને વશ થાય, તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 77. અબ્રહ્મચારી છતાં જે કોઈ હું બ્રહ્મચારી છું એમ કહે, તે ગાયો મધ્ય ગધેડાની જેમ નાદને કરે છે. 78. પોતાના આત્માનું અહિતકર્તા, સ્ત્રી વિષયમાં આસક્ત થઈને જે મૂર્ખ અતિ માયામૃષાને બોલે છે. તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 79. જે કોઈ યશકીર્તિ વડે કે સેવના વડે રાજાદીના આશ્રયને ધારણ કરીને તેના જ દ્રવ્યમાં લોભાય, તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 80- રાજા કે ગામલોકોએ જે કોઈ નિર્ધન, દિન, અનાથ હતો તેને ધનવાન કર્યો હોય, તે ધનરહિતને ઘણી. લક્ષ્મી પ્રાપ્ત થઈ હોય..... 81. પછી ઇર્ષ્યાના દોષથી અને પાપ વડે વ્યાપ્ત ચિત્તવાળો તેઓને તેના લાભમાં અંતરાય કરતા તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. 82. જેમ સાપણ પોતાના બચ્ચાને ખાઈ જાય છે, તેમ જે પોતાનું ભરણપોષણ કરનાર, સેનાપતિ, મંત્રીને કે શાસનકર્તાને હણે છે, તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(સમવાય)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 35