________________ આગમસૂત્ર 4, અંગસૂત્ર 4, “સમવાય' સમવાય-૧૮ સૂત્ર-૪૩ થી 45 43. બ્રહ્મચર્ય 18 ભેદે છે. તે આ - ઔદારિક શરીરી મનુષ્ય, તિર્યંચોના કામભોગને પોતે મનથી સેવે નહીં, બીજાને મન વડે સેવડાવે નહીં, મના વડે સેવતા અન્યને અનુમોદે નહીં, ઔદારિક કામભોગ વચન વડે પોતે ન સેવે, બીજા પાસે ન સેવડાવે, વચનથી સેવતા અન્યને ન અનુમોદે. ઔદારિક કામભોગ કાયાથી સ્વયં ન સેવે, બીજાને કાયા વડે ન સેવડાવે, કાયા વડે સેવનારને ન અનુમોદે. દિવ્ય કામભોગ પોતે મનથી ન સેવે, બીજાને કાયા વડે ન સેવડાવે, સેવતા એવા બીજાને ન અમનોદે. દિવ્ય કામભોગ વચન વડે પોતે ન સેવે, બીજાને વચન વડે ન સેવડાવે, વચનથી સેવતા એવા બીજાને ન અમનોદે, દિવ્ય કામભોગને કાયા વડે પોતે ન સેવે, કાયા વડે બીજાને ન સેવડાવે, કાયાથી સેવતા એવા બીજાને ન અનુમોદે. આ અઢાર ભેદ છે.. અરહંત અરિષ્ટનેમિને 18,000 સાધુઓની ઉત્કૃષ્ટ શ્રમણસંપદા હતી. શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે બાલ, સ્થવિરાદિ શ્રમણ નિર્ચન્થોને 18 સ્થાનો કહ્યા છે, તે આ પ્રમાણે - 4. છ વ્રતનું પાલન, છ કાય જીવોની રક્ષા. અકથ્ય વસ્ત્ર-પાત્ર, ગૃહીભાજન, પર્ઘક, નિષદ્યા, સ્નાન, શોભા એ છનું વર્જન. એ રીતે છ+છ+9= 18 આચાર સ્થાનો કહ્યા છે. 45. ચૂલિકા સહિત આચાર સૂત્રના 18,000 પદો કહ્યા છે. બ્રાહ્મી લિપિના લેખવિધાનના 18 ભેદ કહ્યા - બ્રાહ્મી, યાવનીલિપિ, દોષઉપરિકા, ખરોષ્ટ્રિકા, ખરસાવિકા, પહારાતિકા, ઉચ્ચતરિકા, અક્ષરપૃષ્ટિકા, ભોગવતિકા, વૈણક્રિયા, નિન્હવિકા, અંકલિપિ, ગણિતલિપિ, ગંધર્વલિપિ ભૂતલિપિ., આદર્શલિપિ, માહેશ્વરી લિપિ, દામિ લિપિ, બોલિંદિ લિપિ. અસ્તિનાસ્તિપ્રવાદ પૂર્વમાં 18 વસ્તુઓ છે. ધૂમપ્રભા પૃથ્વી 1,18,000 યોજન વિસ્તારથી છે. પોષ અને અષાઢ માસમાં એક વખત ઉત્કૃષ્ટપણે 18 મુહૂર્તનો દિવસ અને એક વખત ઉત્કૃષ્ટ ૧૮-મુહૂર્તની રાત્રિ થાય. આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં કેટલાક નારકીઓની સ્થિતિ ૧૮-પલ્યોપમ છે. છઠ્ઠી પૃથ્વીમાં કેટલાક નારકીઓની. સ્થિતિ 18 સાગરોપમની છે. કેટલાક અસુરકુમારોની સ્થિતિ 18 પલ્યોપમ છે. સૌધર્મ-ઈશાનકર્ભે કેટલાક દેવોની સ્થિતિ 18 પલ્યોપમ છે. સહસ્ત્રાર કલ્પે દેવોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ 18 સાગરોપમ છે. પ્રાણતકલ્પ દેવોની જઘન્ય સ્થિતિ 18 સાગરોપમ છે. જે દેવો કાળ, સુકાળ, મહાકાળ, અંજન, રિષ્ટ, શાલ, સમાન, દ્રુમ, મહાદ્રુમ, વિશાલ, સુશાલ, પદ્મ, પદ્મગુલ્મ, કુમુદ, કુમુદગુલ્મ, નલિન, નલિનગુલ્મ, પૌંડરીક, પૌંડરીકગુલ્મ, સહસારાવતંસક વિમાનમાં ઉત્પન્ન થયેલા. છે, તેની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ૧૮-સાગરોપમની કહી છે. તે દેવો અઢાર અર્ધમાસે આન-પ્રાણ, ઉચ્છવાસ-નિઃશ્વાસ લે છે. તેમને 18,000 વર્ષે આહારેચ્છા થાય છે. કેટલાક ભવસિદ્ધિક જીવો 18 ભવ ગ્રહણ કરીને સિદ્ધ-બુદ્ધ-મુક્ત-પરિનિવૃત્ત-સર્વદુઃખાંતકર થશે. સમવાય-૧૮નો મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત ભાવાનુવાદ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(સમવાય)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 24