________________ આગમસૂત્ર 2, અંગસૂત્ર 2 ‘સૂત્રકૃ’ તેઓ મધ, માંસ અને લસણ ખાઈને મોક્ષ મેળવવાને બદલે સંસારમાં ભ્રમણ કરે છે. 394- કોઈક સવાર-સાંજ જળનો સ્પર્શ કરી જળથી સિદ્ધિ થાય તેમ બતાવે છે, તેઓ મિથ્યાવાદી છે પણ જો જળસ્પર્શથી સિદ્ધિ મળે તો અનેક જળચરો પણ મોક્ષે જતા હોય. સૂત્ર- 395 થી 398 395- જો જળથી મુક્તિ મળતી હોય તો માછલાં, કાચબા, જળસર્પ, બતક, ઉંટ, જળ રાક્ષસ બધા પહેલા મોક્ષ પામે, વિદ્વાનો કહે છે તેવું બનતું નથી.તેથી જે જલસ્પર્શથી મોક્ષપ્રાપ્તિ કહે છે તે અયુક્ત છે. 396- જો જળ કર્મરૂપી મેલને ધોઈ નાખે તો પુયને કેમ ન ધોઈ નાખે ? તેથી જલસ્તાનથી મોક્ષ માનવો તે કલ્પના માત્ર છે. જેમ કોઈ અજ્ઞાની, અંધ માફક નેતાને અનુસરે તો તે કુમાર્ગે ચાલી પોતાના પ્રાણનો નાશ કરે છે. 397- જો સચિત્ત પાણી પાપકર્મીના પાપ હરી લે તો માછલી આદિ જલજીવોના હત્યારા પણ મુક્તિ પામે છે, પણ તેવું બનતું નથી. માટે જળસ્નાનથી સિદ્ધિ કહેનાર મિથ્યા ભાષણ કરે છે. 398- સાંજે અને સવારે અગ્નિનો સ્પર્શ કરનારા, હોમ-હવનથી સિદ્ધિ માને છે, તેઓ મિથ્યાવાદી છે. જો આ રીતે સિદ્ધિ મળતી હોય તો અગ્નિનો સ્પર્શ કરનાર કુકર્મી પણ સિદ્ધ થાય. સૂત્ર– 39 થી 402 39- જળ સ્નાન કે અગ્નિહોમથી મોક્ષ કહેનારે પરીક્ષા કરીને જોયું નથી કે ખરેખર એ રીતે સિદ્ધિ મળતી નથી. આ રીતે મોક્ષ માનનારા જીવો સંસારમાં પરિભ્રમણ કરે છે. સર્વ પ્રકારના ત્રસ અને સ્થાવર જીવો સુખને ઇચ્છે છે, તેવું જાણીને તેમજ સમ્યક્ બોધ પામીને કોઇપણ પ્રાણીની હિંસા ન કરવી. 400- પાપકર્મી પ્રાણી રડે છે, તલવાર આદિથી છેદાય છે, ત્રાસ પામે છે. એ જાણીને વિદ્વાન ભિક્ષુ, પાપથી વિરત થઈને અને પોતાના મન-વચન-કાયાને ગોપન કરીને તથા ત્ર-સ્થાવર પ્રાણીના સ્વરૂપને જાણીને તે જીવોની હિંસા ન કરે. 401- જે સાધુ દોષરહિત અને સાધુધર્મ મર્યાદાથી પ્રાપ્ત આહારનો પણ સંચય કરી ભોજન કરે છે, તે શરીર સંકોચીને ભલે અચિત જળથી પણ સ્નાન કરે છે, વસ્ત્રો ધુએ છે અથવા મળે છે, તે સંયમથી દૂર છે તેમ કહ્યું છે. 402- ધીર પુરુષ જળ-સ્નાનથી કર્મબંધ જાણીને મોક્ષ પર્યન્ત અચિત્ત જળ વડે જીવનયાપન કરે, બીજ– કંદાદીનું ભોજન ન કરે અને સ્નાન તથા મૈથુનને તજે. તેઓને શીધ્ર મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે. સૂત્ર-૪૦૩ થી 406 403- જેણે માતા, પિતા, ઘર, પુત્ર, પશુ અને ધનને છોડીને દીક્ષા લીધી, પછી પણ સ્વાદિષ્ટભોજના બનાવતા કુલો પ્રતિ લોલુપતાથી દોડે છે, તે શ્રામણ્યથી દૂર છે. 404- જે પેટ ભરવામાં આસક્ત સાધક, સ્વાદિષ્ટ ભીજન માટે તેવા કુલો પ્રતિ દોડે છે, તથા ત્યાં ધર્મકથા કહે છે, સુંદર આહાર માટે આત્મપ્રશંસા કરે છે, તે આચાર્યના ગુણોના સેંકડે ભાગે પણ નથી.તેમ તીર્થંકરોએ કહ્યું છે. 405- દીક્ષા લઈ જે સાધુ પર-ભોજન માટે દીન બને છે. ઉદરાર્થે ગૃદ્ધ બની ભાટ-ચારણની જેમ બીજાને પ્રશંસે છે, તે આહારગૃદ્ધ સુવરની જેમ જલદી નાશ પામે છે અર્થાત્ વારંવાર જન્મ-મરણ ધારણ કરે છે. 406- જે સાધક આલોકના અન્ન-પાન કે વસ્ત્ર નિમિત્તે દાન-દાતા પુરુષ પ્રત્યે સેવકની જેમ પ્રિય વચનો બોલે છે તે પાર્શ્વસ્થ અને કુશીલ છે. ધાન્યના ફોતરાની જેમ તેનો સંયમ નિસ્ટાર બની જાય છે. સૂત્ર-૪૦૭ થી 410 407- સંયમી મુનિ અજ્ઞાત કુળના આહારથી નિર્વાહ કરે, પૂજા-પ્રતિષ્ઠાની આકાંક્ષાથી તપસ્યા ન કરે, શબ્દ અને રૂપોમાં આસક્ત ન બને, સર્વ પ્રકારના કામભોગોમાં વૃદ્ધિ દૂર કરીને સંયમનું પાલન કરે. 408- ધીર મુનિ બધા સંબંધોને છોડીને, બધાં દુ:ખોને સહન કરીને જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રથી યુક્ત થાય. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(સૂત્રકૃત)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 39