________________ આગમસૂત્ર 2, અંગસૂત્ર 2 ‘સૂત્રકૃ’ આ રીતે આત્મહિત પ્રાપ્તિ દુર્લભ જાણી, આહંતધર્મની શ્રેષ્ઠતા સ્વીકારી ગુરુ ઉપદિષ્ટ માર્ગે ચાલતા, ઘણા પાપવિરત મનુષ્યોએ આ સંસારસમુદ્રને પાર કર્યો છે - તેમ હું કહું છું. અધ્યયન-૨' વેચાલિય ના ઉદ્દેશક-૨નો મુનિ દીપરત્નસાગરે કરેલ અનુવાદ પૂર્ણ અધ્યયન-૨, ઉદ્દેશક-૩ સૂત્ર-૧૪૩, 14 કર્માસવના કારણોને રોકનાર ભિક્ષુને અજ્ઞાનવશ જે કર્મ બંધાઈ જાય છે, તે સંયમ થકી નષ્ટ થાય છે, આવા પંડિત પુરુષ મરણને લાંધીને મોક્ષ પામે છે. જે પુરુષો સ્ત્રીઓથી સેવિત નથી, તેઓ મુક્ત પુરુષ જેવા છે, સ્ત્રી પરિત્યાગ પછી જ મુક્તિ મળે છે એમ જાણવું જોઈએ. જેણે કામભોગોને રોગ સમાન જાણી લીધા છે, તે પુરુષની જ મુક્તિ થાય છે. સૂત્ર-૧૪૫, 146 જેમ વણિક દ્વારા લાવેલ ઉત્તમ રત્નો, વસ્ત્ર આદિને રાજા ગ્રહણ કરે છે, તેમ સાધુ, આચાર્ય દ્વારા ઉપદિષ્ટ રાત્રિભોજન ત્યાગ સહિત પાંચ મહાવ્રતો ગ્રહે છે. આ લોકમાં જે મનુષ્યો સુખશીલ છે તથા, સમૃદ્ધિ, રસ અને સાતા ગૌરવમાં અત્યાસક્ત છે. તેઓ ઇન્દ્રિયોથી પરાજીત દિન પુરુષ સમાન ધૃષ્ટતાપૂર્વક કામસેવન કરે છે, એવા માણસો કહેવા છતાં પણ સમાધિને જાણતા નથી. સૂત્ર-૧૪૭, 148 જેમ દુર્બળ બળદને ગાડીવાન ચાબૂક મારીને પ્રેરિત કરે છે પણ તે વિષમ માર્ગ કાપી શકતો નથી, તે બળ અને પરાક્રમ હીન હોવાથી ક્લેશ પામે છે પણ ભારવહન કરવામાં સમર્થ થતો નથી... તેમ કામભોગનો જ્ઞાતા આજ-કાલમાં કામભોગ છોડી દઈશ એવું કહે પણ છોડી શકતો નથી, માટે કામભોગની ઇચ્છા જ ન કરવી. મળેલા કામ ભોગોને ન મળ્યા બરાબર જાણી તે કામભોગોથી નિસ્પૃહી બની જીવવું જોઈએ. સૂત્ર– 149, 150 સંયમ દૂષિત થતા અસાધુતા ન થઇ જાય તે માટે સાધુ પોતાના આત્માને અનુશાસિત કરીને વિષયસેવનથી દૂર રાખવો જોઈએ. હે આત્મન્ ! અસાધુ દુર્ગતિમાં ગયા બાદ શોક કરે છે, હાયહાય કરે છે અને વિલાપ કરે છે. હે મનુષ્યો! આ લોકમાં પહેલા પોતાનું જીવન જ જુઓ, સો વર્ષના આયુવાળાનું જીવન પણ યુવાવસ્થામાં જ નષ્ટ થઈ જાય છે. આ જીવનને થોડા દિવસનો નિવાસ સમજો, ક્ષુદ્ર મનુષ્યો જ કામભોગોમાં મૂચ્છિત બને છે. સૂત્ર-૧૫૧, 152 આ લોકમાં જેઓ આરંભમાં આસક્ત, આત્મને દંડનાર અને એકાંતે જીવ-હિંસા કરનાર છે, તેઓ ચિરકાળ માટે નરકાદિ પાપલોકમાં જાય છે અથવા અધમ અસુર કે કિલ્બીપી દેવ થાય છે. સર્વાગ્ય એ કહ્યું છે કે- જીવન તૂટ્યા પછી સંધાતુ નથી, તો પણ અજ્ઞાની મનુષ્યો પાપ કરવામાં ધૃષ્ટતા. કરતા કહે છે - અમને તો વર્તમાન સુખનું જ પ્રયોજન છે, પરલોક કોણે જોયો છે ? સૂત્ર- 153, 154 હે અંધતુલ્ય પુરુષ ! તું સર્વજ્ઞ એ કહેલા સિદ્ધાર્તામાં શ્રદ્ધા કર. મોહનીય કર્મના પ્રભાવથી અંધ થયેલા દષ્ટિવાળા મનુષ્યો જ સર્વજ્ઞ-કથિત સિદ્ધાંતની શ્રદ્ધા કરતા નથી, એ સમજ. દુઃખીજન વારંવાર મોહને વશ થાય છે, તેથી સાધુએ મોહજનક એવી પોતાની-સ્તુતિ કે નિંદાથી દૂર રહે, જ્ઞાનાદિ સંપન્ન સાધુ બધાં પ્રાણીને પોતાના આત્મા સમાન જુએ. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(સૂત્રકૃત)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 18