Page Text
________________
શુભસંગ્રહ-ભાગ ૭ મે રાજનીતિ હંમેશા સે એક બદનામ જ હૈ. યહાં વહ સબ કુછ ઉચિત ઔર ક્ષમ્ય હૈ, જિસસે હમારા કામ નિકલે, યહાં ઔચિત્ય કી પરખ પરિણામ સે હોતી હૈ. યદિ કુટિલતા સફલ હે, તે શ્રેષ્ઠ હૈ; ઉદારતા અસફલ હો, તે ત્યાજ્ય છે. ભારતવર્ષ મેં ભી પહલે ઇસી ઢંગ કી રાજનીતિ ચલતી થી. યહાં સફાઈ ઔર ઈમાનદારી કી જરૂરત ન થી. મહાત્મા ગાંધી પહલે દેશભક્ત હૈ, જિન્હોને રાજનીતિ કે માથે સે યહ કલંક કો દાગ મિટાને કી ચેષ્ટા કી, ઔર “રાજનીતિ” કે “સત્યવાદિતા” કા સમાનાર્થક બના દિયા. મિત્ર દાસ કી રાજનીતિ ભી નિષ્કલંક થી. ઉન્હને કભી કુટિલ ચાલે સે અપના દામન નહીં મિલા કિયા; કભી ધાંધલ નહીં કી. જબ વાર કિયા, તે લલકાર કર; કભી જાંધ કે નીચે તીર ન મારા. ઉનકી વાણું
ઔર વ્યવહાર મેં કોઈ ભેદ ન હતા થા. ઉનકે હૃદય મેં ગુપ્ત બાતે કે લિયે કોઈ અંધેરા સ્થાન ન થા. વહ ઉન રાજનીતિ મેં ન થે, જે શબ-જાલ હી કે રાજનીતિ કા પ્રાણ સમઝતે હૈજિનકા સારા જીવન સત્ય પર પરદા ડાલને ઔર ચિકની-ચુપડી બાતે બનાને મેં કટ જાતા હે; જે મન મેં છુરી છૂપા કર ભી મુહ સે મિસરી કે ડલે ઘેલ સકતે હૈ. યહાં તો હૃદય આઈને કી ભાંતિ નિર્મલ થા. જે મન મેં થા, વહી મુખ પર; ચાહે કિસી કે બૂરા લગે, યા ભલા. ઇસી સ્વછંદતા કે કારણ કઈ બાર ગવર્નમેન્ટ કે ઉન પર અનુચિત સંદેહ હુઆ. યહાં તક કિ આખિર વહી સદેહ સ્વરાજ-દલ પર કાલે કાનુન કે રૂપ મેં વજ બન કર ગિરા. અભી તક સંદેહ કે બાદલ ફટે નહીં . મિત્ર દાસ શાંતિ કી મૂતિ થે. યહ સંદેહ સબસે કઠોર આઘાત થા, જે ઉન પર કિયા જા સકતા થા. યહ આધાત ઉનકી આત્મા પર થા. ઈસ સંદેહ કે મિટાને કે લિયે મિત્ર દાસ કે બારબાર અપની સફાઈ દેની પડી, ઔર આખિર ઉનકી ફરીદપુરવાલી વર્તાતા ને કિસી અંશ તક સંદેહ કો હટાયા, હાલાંકિ ઉસ અવસર પર ભી ઉન્હોંને સાફ સાફ કહ દિયા કિ પશુબલ કા પ્રયોગ યદિ પ્રજા કી ઓર સે નિંઘ હૈ, તે સરકાર કી ઓર સે વહ ઔર ભી આપત્તિજનક હૈ. કાનુન વહી હૈ, જિસે સમાજ અને સુખ ઔર કલ્યાણ કે લિયે આવશ્યક સમઝતા છે. જે કાનુન સમાજ મેં અશાંતિ ઔર ઉપદ્રવ પદા કરે, વહ કાનુન નહીં. આશ્ચર્ય તો યહી હૈ કિ ઐસે આત્મવાદી પુરુષ કે વિષય મેં ઐસા સંદેહ કાં કર હુઆ ! અસલ મેં યહ કેવલ એક બહાના થા સ્વરાજ્યદક્ષ કે પરાસ્ત કરને કા, ઉસકી શક્તિ કે હરને કા. મિ. દાસ જડવાદી ન થે. વહ વિપ્લવ ઔર હત્યા કી કલ્પના ભી ન કર સકતે થે. સેવા ઔર ભક્તિ સે
હી ઉનકી આત્મા કે શાંતિ મિલતી થી. જહાં ત્યાગ ઔર સમર્પણ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 035270 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Akhandanand Bhikshu |
| Publisher | Sastu Sahitya Vardhak Karyalay |
| Publication Year | 1931 |
| Total Pages | 640 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 43 MB |