________________
શુભસગ્રહ-ભાગ ૭ મા
મિ. દાસ કા. સાજનિક જીવન ૧૯૧૭ મેં શુરુ હુઆ, જબ ઇંગ્લેંડ કી લિબરલ ગવર્નમેન્ટ ને બહુત દિનાં કે બાદ અપની હસ્તી કા સમ્રૂત દિયા, ઔર ધોષણા કર કે યહ સ્વીકાર કિયા કિ ભારતવર્ષ ક્રા રાજનીતિક લક્ષ્ય સ્વરાજ્ય હૈ. દે। સાલ તક મિ. દાસ અગાલ કે રાજનીતિક જીવન મે' નયે વિચારાં કા સંચાર કરતે રહે. અલીપુર કે અભિયાગ કૅ બાદ ખગાલ મેં નરમ વિચારવાલેાં કી વિજય—સી હૈ! ગઈ થી. રાજનીતિજ્ઞાં કા ઇસ ધેાષણા મેં અણુ-હી-ગુણુ નજર આતે થે. તે ખુશી સે ફૂલે ન સમાતે થે. ઉન દિનાં નરમ ઔર ગરમ દèાં મેં નયે સુધારાં પર જો વાદવિવાદ હુયે, ઔર આંદેલન ને અંત મેં જો રૂપ ધારણ કિયા, વહુ અભી કલ કી બાત હૈ. ઉસકા ઉલ્લેખ કરને કી યહાં જરૂરત નહીં. કેવળ ઈતના કહના કાપી હૈ કિ મિ. દાસ પર ભી પંજાબ કે અત્યાક્યારે। કા વહી અસર હુઆ, જો અન્ય કિતને હી સહૃદય પ્રાણિયાં પર. આપ ભી અસહયેાગ–દલ મે શામિલ હૈ। ગયે. કેંગ્રેસ કી આર સે ઉન અત્યાચારેાં કી તદ્ઘકીકાત કરને કે લિયે જો કમેટી કાયમ કી ગઇ, ઉસમે મિ. ક્રાસ ભી શામિલ થે.
ઇસમેં સંદેહ નહીં કિ અસહયેાગ કા મા કાંટાં સે ભરા હુઆ થા, ઔર મહાત્મા ગાંધી કે જેલ નને કે બાદ કાઈ ઐસા ન રહ ગયા થા, જો ઉસ ભાર કેા સંભાલતા. અક`ણ્યતા ક કુછ ઐસી પ્રતિક્રિયા શુરુ હુઇ કિ આંદોલન બિલકુલ બેજાન–સા હા ગયા. દેહાતાં મેં જાતે હુયે લાગાં કે રૂ'એ' ખડે હાને લગે. ઉસ અકમ ણ્યતા કા દૂર કરને ઔર જાતીય ઉત્સાહ કા ક્રિસીદ્ધ પર લગાને કે લિયે મિ. દાસ કેા કાઉન્સિલ મે’ ન કર ગવનમેટ ક્રા વિરાધ કરને કી સૂઝ ગઈ. યહી ઐસા મા થા, જિસકા હમારે નેતાઓ કા કુછ અનુભવ થા. અન્ય કાઇ માર્ગો ઉન્હે સૂઝ હી ન સકતા થા. આખિર સ્વરાજ્ય-પાટી કા જન્મ હુઆ, ઔર્ મહાત્મા ગાંધી કે છૂટ કર આતે-આતે ઇસ પાર્ટી ને દેશ કી બહુત કુછ સહાનુભૂતિ પ્રાપ્ત કર લી. મિ. ક્રાસ યદ્યપિ પહલી ખાર યહ પ્રસ્તાવ સ્વીકાર ન કરા સકે, પર ઉન્હાંને હિ ંમત ન હારી, ઔર કૉંગ્રેસ ક્રા ઉનકા પ્રસ્તાવ માનના હી પડા. યહુ સબસે બડી વિજય થી, જો મિ. દાસ કૈં અપને જીવન મેં પ્રાપ્ત હુઇ, ઔર ઇસમેં સદેહ નહી ક્રિ જિસ દશા મેં સારા દેશ ઉત્સાહશૂન્ય હૈ। રહા થા, ઉસીમે' આપને ઉત્સાહી પુરુષાં કા કામ કરને કા એક રાસ્તા ડ્ડિપ્પા દિયા. પર અસહયાગ આંદોલન કી ઉસી દિન પૂર્ણાહુતિ ભી હા ગઇ. ભારી પથ્થર થા, સમને ચૂમ કર છેડ દિયા. ક્રાઉન્સિલ ઝી મેમ્બરી ઔર અસહયાગ, દાનાં મેં નૈસર્ગિક વિરાધ થા. ક્રાઉન્સિલ મેં જાના સહયાગ કે મુહુ મેં જાના થા, ઔર ખાજ વે શંકાએ"
ド
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com