________________
૧
શુભસંગ્રહ-ભાગ ૭ મા
ભી વિશ્રાંતિ ન લેતે. પિતા-પુત્ર દેનેાં જો ધનેાપાર્જન કરતે થે, વહુ ઉનકે પેટ ભરને કે લિયે ભી પર્યાપ્ત નહી થા. ઉનકી આમદની ઔર ખર્ચ કી સાધારણ કલ્પના વૃદ્ધ દિવાકર કે મરતે પર અચી હુઈ પત્રિક સંપત્તિ સે ભલે પ્રકાર હા સકતી હૈ. ગૃહ કા સારા ભાર અસહાય ખાલક પૈસા પર છેાડ કર જબ દિવાકર મરા તબ ઉસકી પુરાની, ટૂંકી પેટી મેં ૩૬ રૂપયે, ૪૭ ખડી ખેાતલે', ૨૯ છે.ટી ખેતલે, મિટ્ટી કે ૧૨ ખન, એઢિને-બિછાને કે ૩ જોડા વસ્ત્ર, ૧ દરીઔર ૫ ચટાઇ કે અતિરિકત કુછ નહીં થા. યદિ દૂસરે ફ્રૂટ-ફૂટે ખનાં ઔર કપડેાં જ઼ી કીમત ભી લગા લી જાય તેા વહ ૨૫) સે જ્યાદા ન નિકલેગી.
શૈસા કી ઉત્ર પિતા કી મૃત્યુ કે સમય કેવલ ૧૮ વર્ષ કી થી. પાસ મેં પૈસા નહી, ન પૂજોપાર્જિત કાઇ સપત્તિ, ન દ્રવ્યાપાર્જન ન કા કાઇ માર્ગ, ઇસકે અતિરિક્ત ધર મેં ખાનેવાલે ૧૧ મનુષ્ય! ઐસે સંકટ કે સમય મેં ઇસ ખાલક કી મનઃસ્થિતિ ઉસી કે પ્રૌઢવયસ્ક હેાને પર લિખે હુએ સ્વરિત્ર સેઠીક પ્રતીત હોગી. શૈસા ને લિખા હૈઃ
=
"
છેટે છેટે કઇ ભાઇ-બહિન સાંહત મુઝે ઔર મેરી વિધવા માતા કે। નિતાન્ત નિનાવસ્થા મેં છે!! કર મેરા બાપ મેરી ઉમ્ર કે ૧૮ વેં વર્ષ મેં પરલેાક સિધારા. છુટકર વૈદ્યકી કે સિવા મુઝે ઉદરપાષણ કરને કી કાઇ ભી વિદ્યા માલૂમ નહીં થી. ઇસ વૈદ્યકી મેં પ્રાપ્તિ નામમાત્ર કી થી. હમારે ગાંવ મેં ઉસ સમય સ્વદેશી ઔર વિદેશી વૈદ્ય બહુત થે. અતએવ નામાંકિત વૈદ્યાં કે રહતે મેરે સમાન લડકે કે પાસકૌન આને લગેગા ? અપર્ચ મેરે પિતા સે મત્સર કરનેવાલે કિતને હી વૈદ્યાં ને જૈસે તૈસે ચલનેવાલે મેરે ધંધે । ભી બિલકુલ ડૂબાને પર કમર કસી · અરે યહ લૌડા ! વૈદ્યકી કા ઇસે યત્કિંચિત ભી જ્ઞાન નહીં ! ઇસ અનાડી સે દવા લેના જાન જોખિમ મેં ડાલના હૈ!' ઈત્યાદિ નમક-મિ શત્રુ, લેગાં ક્રા બહકાને લગે ઉનકે યુક્તિવાદ કા હુઆ. મુઝે કભી કભી જો ચાર આઠ આને મિલ બંદ હૈ। ગયે. યહાં તક દશા પહુંચી કિ મેરે સાથ સાથ કિસી ન કિસીકા ઘર મેં કાકે કરને કા પ્રસંગ આને લગા; તથાપિ મૈં કભી હતાશ નહીં હુઆ. જિસ સાલ મેરા પિતા મરા ઉસ સાલ સિંહલદ્વીપ મેં ભયંકર અકાલ પડ ગયા. સિંહુલદીપવાસિયેાં કા મુખ્ય આહાર ચાવલ હૈ, લેકિન લંકા મેં બહુતાયત સે ન પૈદા હૈને સે વર્ષ મદ્રાસ સે હી આતા હૈ. ઇસ વર્ષ ચાવલ જ્યાદા મહગા થા, ઇસ લિયે ઉસકે એવજ મેં દૂસરા ધાન્ય જ્યાદા આયા. મેરી વિધવા માતા લેાગેાં કે ધર ન કર અન્ત પીસ કર · આને પૈસે રાજ
લગા કર મેરે પરિણામ ભી જાતે થે વે ભી
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com