Page Text
________________
માહાતા પૈસા
૧
ઈસાયાં મેં એમિલી કરમરકર, જાજું માધવ પવન, યા પિટર સુમંતરાવ પવાર ઈત્યાદિ ઈસાઈ-મરાઠી-મિશ્રિત નામ કભી કભી કર્ણાંગાચર હા કર કુતૂહલ ઉત્પન્ન કરતે હૈ, ઉસી તરહ સિંહલદ્વીપ કે બૌદ્દોં કા નામકરણ ભી એક કૌતુક કી વસ્તુ હા ગયા.
કઈ વ તક સિંહલદ્વીપ મેં ડચ-નાદિરશાહી કા મેલબાલા રહ્યા, અંત મેં ઉસકા ભી ભાગ્ય અસ્ત હુઆ. ‘ભાગતે-ભૂત કી લગેટી ભલી' વાલી ઉક્તિ ચરિતાર્થ કર કુછ લક્ષ રૌપ્ય મુદ્રાઓ મેં સિંહલદ્વીપક સ્વતંત્રતા અંગ્રેજો કે હાથ મેચ કર ડચ-લાગ મારિયા-બિસ્તર ખાંધ કર અપને દેશ કેા ચલે ગયે. અગરેજે કે આતે હી પ્રજા કે ધર્મ ક પૂર્ણ સ્વતંત્રતા પ્રાપ્ત હૈ। ગઇ, તેા ભી ઈસાઈ નામ-ધારણ-વિધિ કાયમ હી રહી. સુશિક્ષિત તથા અશિક્ષિત બૌદ્ધો મેં અભી તક સકડા પીછે પયહત્તર મનુષ્ય બૌદ્દ હા કર ભી ઈસાઈ નામ ગ્રહણ કરતે હૈં. બૌદ્ધો કે સાઇ નામ સે લેગાં કે પ્રાયઃ ભ્રમ હા જાતા હૈ. જો કુછ હેા, માહાતા પૈસા કે પૂર્વજો પર અનેક સકંટ આને પર ભી ઉન્હાંને રવધ કા રિત્યાગ નહી કિયા, પરંતુ ઉપયુક્ત રીત્યનુસાર માહાતા થૈસા કે પિતા કા ભી ડી॰ કાસ્ટા દિવાકર શૈસા નામ ધારણ કરના પડા થા. દિવાકર શૈસા ધાર દારિઘ્ર સે પીડિત થા. કામચલાઉ શિક્ષા પ્રાપ્ત કર વહ જડી-બૂટિયાં ખેચને લગા. ઇસીકી આય સે વહ અપને પરિવાર કા પાલન કરતા થા. માહાતા શસા દિવાકર કા જ્યેષ્ઠ પુત્ર થા. શૈસા કે અતિરિક્ત દિવાકર કૈ ઔર ભી ૩ લડકે તથા ૬ લડકિયાં થી.... અતએવ સુબહ કી કમાઈ શામ કા ખતમ હા જાતી થી, સદા યહી ચિતા લગી રહતી થી કિ કલ ક્યા હોગા ? કભી કભી તા દિન દિન કુાંકે કરને પડતે થે. ઐસી દશા મે' દિવાકર કે લિયે ભાલકાં કેા ઉચ્ચ શિક્ષા કી બાત તા દૂર રહી, પ્રાથમિક શિક્ષા લી દેના અશક્ય થા. તથાપિ ઉદ્યોગશીલ શૈસા ને અપને પિતા તથા પડેાસિયેાં કી મદદ સે સિંહલી ભાષા કી વ માલા સીખ લી. ફિર સતત પરિશ્રમ કર વે માતૃભાષા મેં લિખના—પઢના ભી સીખ ગયે. તદ્દન તર અંગ્રેજી ભાષા કા ભી સાધારણ માન પ્રાપ્ત ક્રિયા. અડા લડકા હોને કે કારણુ ઉન્હેં અપને પિતા કા ધર કે કામ મેં ભી સહાયતા દેની પડતી થી. પિતા કી શિક્ષા સે ઉન્હેં વૈદ્યક કા ભી થેાડા જ્ઞાન હૈ। ગયા. પિતા કી અનુપસ્થિતિ મે વે લાગાં કે સાધારણ રાગાં કી ચિકિત્સા ભી કર ક્રિયા કરતે થે. સિ`લી ભાષા મેં અનુવાદિત વાગ્ભટ, ચરક, સુશ્રુત ઈત્યાદિ વૈદ્યકગ્રંથાં કા માહાતા પૈસા ને અધ્યયન કિયા. ઇસ પ્રકાર પિતાપુત્ર કા ધંધા યથાવિધિ સે શુરુ હુઆ. ઇતના હાને પર ભી ઉનકી આય ખેદજનક થી. રાત–ખેરાત, ધૂપ-öંડ કી પરવા ન ફરક્ષણુભર
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
',
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 035270 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Akhandanand Bhikshu |
| Publisher | Sastu Sahitya Vardhak Karyalay |
| Publication Year | 1931 |
| Total Pages | 640 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 43 MB |