Shubh Sangraha Part 07

SR No.: 035270
Original Sutra Author: N/A
Author: Akhandanand Bhikshu
Publisher: Sastu Sahitya Vardhak Karyalay
Publication Year: 1931
Total Pages: 640
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 43 MB

Page 450

પતિસેવા
૪૩૭
Ο
કિયા હૈઃ—
જનિત દુ:ખ કે છેડ કર મુઝે સીતા કી કૌન ખાત પ્યારી નહીં " એક દૂસરે સ્થાન પર ઉનકી લેખની તે યાં રસવ 'त्वं जीवितं त्वमसि मे हृदयं द्वितीयं, त्वं कौमुदी नयनयोरमृतं त्वमङ्गे ॥ તુમ મેરા જીવન હેા, મેરા દ્વિતીય હૃદય હે. મેરી આંખે કે લિયે ચંદ્રમા કી ચાંદની ઔર શરીર કે લિયે અમૃતરસ હા.” ઇન કતિય પંક્તિયેાં મેં સ્ત્રીજાતિ ી મહત્તા કે વિષય મે જો કહા ગયા હૈ, ઉસસે અધિક ક્યા કહા જા સકતા હૈ? શાસ્ત્ર ઉદાર ઔર તત્ત્વગ્રાહી હૈ. ઉનકી અનુભૂતિ મહાન ઔર અત્યંત સમીચીન હૈ. ઉનકી દૃષ્ટિ એકદેશીય નહીં, વ્યાપક ઔર ઉદાત્ત હૈ. યહ દૂસરી બાત હૈ કિ કેઇ મણિ કા કાંચ સમઝે, સ્ત્રી ઔર પુરુષ દેનાં કે લિયે ઊંચત શિક્ષાએ ઉનમેં મૌજીદ હૈ'. સંસાર કા ઉન્હાંને ગભીર દૃષ્ટ સે દેખા હૈ, ઔર ચિરકાલ તક ઉસકે વિષયે કા મનન કિયા હૈ. ઇસ લિયે વાસ્તવ મેં ઉનકા કથન ભવભેષજ હૈ. વહુ કિસીકા કડવી માલૂમ હે, કિંતુ હૈ વહ માનસરેાગ કી અમેધ ઔષધિ. દાંપત્ય ધર્મ ઉત્તરદાયિત્વપૂર્ણ હૈ. થેાડીસી અસાવધાની સે વહુ વિષમય હ। સકતા હૈ, તપાવન સે ગૃહક્ષેત્ર મે અધિક ઈંદ્રેયનિગ્રહ ઔર સાધના કી આવશ્યકતા હૈ. વહાં ઈતની વિદ્ય-બાધા સામને નહીં આતી, જિતની યહાં. પુરુષજાતિ સે સ્ત્રીજાતિ પર ઉસકા ઉત્તરદાયિત્વ અધિક હૈ; ક્યાંકિ ગૃહિણી ઔર ગૃહલક્ષ્મી વહી હૈ. ગૃહ કે ભંડાર પર ઉસીકા અધિકાર હાતા હૈ, ઇસ લિયે અન્નપૂર્ણાં ભી ઉસીકેા કહતે હૈં. યદિ વહ યહુ નહીં સમઝ સકતી હૈ કિ મૈં ક્યા દૂ, યદિ ઉસકા આત્મજ્ઞાન અપૂર્ણ હૈ, તેા વહ સંસારક્ષેત્ર મે' અસલ રહેગી; ઔર ઉસ એક કે કારણ સ્વર્ગ કે સમાન ગૃહ નરક બન જાયગા, જૈસે અન્નવસ્ત્ર ખ઼ી સુવ્યવસ્થા કરના કર્તવ્ય હૈ, ઉસી પ્રકાર કષ્ટ કે સમય ઉચિત સેવા કરના ભી ઉસકા કવ્ય હૈ. આત્ત ઔર પીડિત કી સેવા કર જે આત્મપ્રસાદ લાભ હાતા હૈ, વહ બડા હી ઉદાત્ત હાતા હૈ; કયાં કિ ઉસમે માનવતા કી ઝલક વિશેષ હેાતી હૈ. મૈને દેખા હૈ કિ ચેટ લગ જાને પર, મૂર્છિત હ। જાતે પર ખડે પ્રતિષ્ઠિત લેાગ ભી સાધારણ જન કી સેવા કરને લગતે હૈ. ઇસસે ઉનકી પ્રતિષ્ઠા અધિક હતી હૈ, કમ નહીં. પતિ યદિ શ્રાંત હૈ, ઔર પત્ની તે પંખા ઝલ દિયા, તેા ઉસને શિતા કા હી, આત્મીયતા કા હી પરિચય દિયા, ઇસમે' ઉસકી લઘુતા ક્યા હુ? યદિ પતિ પીડિત હૈ, રુગ્ણ હૈ, કષ્ટ મેં હૈ, તેા ઉસકી સેવા કરના ક્યા પત્ની કા ધ નહીં હૈ? દિ નહીં હૈ, તે ઉસમે' સહાનુભૂતિ કહાં ? મમતા કહાં? સ્નેહ કહાં ? વહેતા પથ્થર હૈ. પથ્થર સે ભી ગઇ ખીતી;