________________
૪૩૬
શુભસંગ્રહ-ભાગ ૭ મે હૈં કિ હિંદુ ગ્રંથે મેં સ્ત્રિયો કો ઉચ્ચ સ્થાન દિયા હી નહીં ગયા, વે પ્રાયઃ દાસી હી સમઝી ગઈ હૈ; કિંતુ ઐસા કહના બહુત બડા અજ્ઞાન હૈ, વિચાર કી સંકીર્ણતા હી ઇસ અજ્ઞાન કા કારણ હૈ. યદિ જિજ્ઞાસાદષ્ટિ સે હિંદુ ગ્રંથોં કા અધ્યયન કિયા ગયા હતા, તે ઐસી અર્ગલ બાત કદાપિ ન કહી જાતી. મેં કુછ પ્રમાણુ દૂગા
अर्धभार्या मनुष्यस्य भार्या श्रेष्ठतमः सखा। भार्या मूलं त्रिवर्गस्य भार्या मूलं तरिष्यतः॥१॥ सखायः प्रविविक्तेषु भवन्त्येदा प्रियंवदा। पितरो धर्मकार्येषु भवन्त्यार्तस्य मातरः ॥२॥ कान्तारेष्वपि विश्रामो जनस्याध्वनि कस्य वै। यः स दारः स विश्वास्यस्त स्माद्दारा परा गतिः॥३॥ आत्मात्मनैव जनितः पुत्र इत्युच्यते बुधैः । तस्मात् भायौ नरः पश्येन्मातृवत्पुत्र मातरम् ।।-महाभारत । यत्र नार्यस्तु पूज्यन्ते रमन्ते तत्र देवताः ॥ -मनु० । दाम्पत्यव्युत्क्रमे दोषः समः शास्त्रे प्रकीर्तितः।। नरा न तमवेक्षन्ते ते नात्र वरमङ्गनाः ।।५।। वराहमिहिर ।
ભાર્યા મનુષ્ય કે આધા શરીર ઔર શ્રેષ્ઠતમ સખા હૈ. ભાર્યા અર્થ, ધર્મ ઔર કામ કા મૂલ હૈ. પ્રિયંવદા ભાર્યા અસહાય કી. સહાય, ધર્મકાર્ય મેં પિતાસ્વરૂપ, આ વ્યક્તિ કી જનની ઔર સંસાર-પથ-પથિકે કા વિશ્રામસ્થલ હૈ. ભાર્યાવાન વ્યક્તિ હી સબકા વિશ્વાસભાજન બનતા હૈ. ઇસ લિયે ભાર્યા હી પરા ગતિ હૈ. પતિ કી આત્મા હી પત્ની કે ગર્ભ મેં પ્રવિષ્ટ હે કર પુત્ર રૂપ સે જન્મતી હૈ, ઈસ લિયે ભાર્યા માતા કે સમાન માન્ય હૈ. જહાં સ્ત્રિયા કિ પૂજા હતી હૈ, વહાં દેવતાઓ કા નિવાસ હતા હૈ. શાસ્ત્રોં ને દામ્પત્ય ધર્મ તોડને કે દેવ માના હૈ. પુરુષ ઈસકી પરવા નહીં કરતે, ઈસ લિયે સ્ત્રિયા હી શ્રેષ્ઠ હૈ.
કવિતાવિભૂતિસંપન્ન ભવભૂતિ કી બાતેં ભી સુન લીજિયે. ઉત્તરરામચરિત મેં ભગવાન રામચંદ્ર કે મુખ સે એક સ્થાન પર વહ યહ કહલાતે હૈદ
इयं गेहे लक्ष्मीरियममृतवर्तिनयनयो
रसावस्याः स्पर्शो वपुषि बहुलश्चन्दनरसः । अयं बाहुः कण्ठे शिशिरमसृणो मौक्तिकसरः किमस्या न प्रेयो यदि परमसह्यस्तु विरहः ॥
યહ મેરે ઘર કી લક્ષ્મી હૈ, આંખ કી અમૃતશલાકા હૈ. ઇસકા સ્પર્શ શરીર કે લિયે ગાઢા ચંદનરસ હૈ. ઇસકી ભુજા મેરે ગલે મેં મેતિયાં કી માલા કી ભાંતિ શીતલ ઔર સુખદ હૈ. વિયોગ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com