________________
vvvvv
ઉંદાવાનાલા કા યુદ્ધ
૩૭૧ કર સદા કે લિયે શાંત હો ગઈ–ઔર હમ આજ તક પરતંત્ર ગુલામ બને રહે. અતએ ઉદવાનાલા કા ઐતિહાસિક યુદ્ધ હમારે લિયે હમારે ઇતિહાસ કે લિયે કમ મહત્વ કા યુદ્ધ નહીં હૈ. હમ ઇસ યુદ્ધ કે કભી નહીં ભૂલ સકતે, જિસમેં અંગ્રેજો ને અપને બાહુબલ સે નહીં, અપને શૌય ઔર પરાક્રમ સે નહીં, તલવાર યા તપ કે બલ પર ભી નહીં, બરિક અપની ફૂટ નીતિ કી જાલ બિછા કર, અપને પ્યારે ઔર અચૂક અસ્ત્ર ષડયંત્ર ઔર વિશ્વાસધાત દ્વારા તમારી સ્વતંત્રતા કી સર્વનાશ કર હમેં ગુલામ બના ઈસ અવસ્થા તક પહુંચા દિયા હૈ.
અંગ્રેજે કે મુસિત વ્યવહાર, અંગ્રેજ કંપની અનુચિત અત્યાચાર સે, ઉનકી વ્યાપારિક અંધાધુની સે, ઉનકે દ્વારા હોતી હુઈ વ્યાપારિક લૂટ સે તથા કલકત્તે કી કૌસિલ કી અરાજક ફૂટ નીતિ સે મીર કાસિમ કા હદય તંગ આ ગયા. ઈતને પર ભી ઉસ ચતુર ઔર નીતિજ્ઞ નવાબ ને પરિસ્થિતિ કા ધ્યાન રખતે હુએ અપની ઓર સે શાંત રહને કા પ્રયત્ન કિયા. વહ ચાહતા થા કિ પહલે અંગ્રેજ લોગ હી યુદ્ધોષણ કરે. પટને મેં અપની અન્યાયપૂર્ણ કારવાઈ કે કારણ અંગ્રેજોં કા એક કપ્તાન મિએલિસ જબ મીર કાસીમ દ્વારા ગિરફતાર કર લિયા ગયા, તબ તે ન્યાય કી સાક્ષાત્ પ્રતિમા (3) અંગ્રેજો ને અપની કોંસલ મેં મીર કાસિમ કે વિરુદ્ધ યુદ્ધઘેષણ કર હી દી. મીર કાસિમ સાવધાન થા.
યુદ્ધ-ઘોષણા હે ગઈ. જૈન એડમ કી અધ્યક્ષતા મેં એક અંગ્રેજી સેના મીર કાસિમ કી સેના સે મુઠભેડ કરને કે લિયે કલકત્તા સે નવાબ કી નવનિર્મિત રાજધાની મુંગેર કી ઓર ચલ પડી. ઉસ સેના કા સામના કરને કે લિયે મીર કાસિમ કી સેના ભી તકીખાં કી અધ્યક્ષતા મેં આગે બઢી. રાતે કુલ તીન લડાઇયાં હુઈ. તકવા કે ક્ષેત્ર મેં, જે મુર્શિદાબાદ કે હી નિકટ હૈ, પહલી મુઠભેડ હુઈ ઈતિહાસલેખક મિ. બ્રમ કે કથનાનુસાર ઈસ લડાઈ મેં પહલે તે અંગ્રેજો કે છકકે છૂટ ગયે; લેકિન બીચ મેં હી નવાબી સેના કે નાયક તકીખાં કે અકસ્માત ગોલી લગ જાને સે ઉસકી સેના મેં હુલ્લડબાજી મચ ગઈ. સેનાધ્યક્ષ કે નહીં રહને કે કારણે નવાબ કી સંગઠિત સેના બિખર ગઈ ઔર અંગ્રેજ આગે બઢે. મિ. સેમર કા કથન હૈ કિ, મીર કાસિમ કી સેના મેં અરાજકે ઔર વિદ્રોહિ કી ભરમાર થી. ઉસકા એક સેનાનાયક મિરજા ઇરાજખાં ભારી વિશ્વાસઘાતક નિકલા, જે પ્રકટ રૂપ સે તો નવાબ કી સેના મેં નાયક બના હુઆ થા, પરંતુ ભીતર સે અંગ્રેજો કી એર મિલા હુઆ થા. ઇસી કે ષડયંત્ર કી બદૌલત હી અંગ્રેજ આગે બઢને મેં સમર્થ હુએ. કહના નહીં હૈગા કિ,
www.umaragyanbhandar.com
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat