________________
360
શુભસંગ્રહ-ભાગ ૭ મે
६८-उदावानाला का युद्ध
(લેખક-શ્રી. સુરેશ્વર) અઠારહવી સદી કે પ્રારંભ સે બંગાલ કી ચંચલા રાજ્યલક્ષ્મી “સાત સમુદ્ર પારસે આ, બંગાલ ઔર બિહાર કી ગલિયાં મેં ઘૂમ-ધૂમ કર વ્યાપાર કરનેવાલે અંગ્રેજો કે ગેરે ચમડે પર લ હે, ઉન્હીં લોગ કે પાસ જાને કે લિયે ચંચલ હોને લગી. સન ૧૫૭ મેં પલાસ-પાદ સે આછાદિત પલાસી કે મૈદાન મેં ક્લાઈવ કે ષડયંત્ર ઔર ચાલબાજિ ને ઉસ સમય કે ભોલેભાલે બંગાલ કે નૌજવાન નવાબ સિરાજુદ્દૌલા કે પરાસ્ત કર યહ નિર્ણય કર દિયા કિ બંગાલ ઔર બિહાર કી હી નહીં, બહિક સારે ભારતવર્ષ કી સ્વતંત્રતા કે અપહરણ હાને અબ દેર નહીં હૈ. પલાસી કી લડાઈ કા અંત હુઆ ઔર અંગ્રેજો ને દઢતા કે સાથ બંગાલ ઔર બિહાર મેં અપના સિકકા જમા લિયા. મીર જાફર બંગાલ કા નવાબ હુઆ–હમારી સ્વતંત્રતા કી ટિમટિમાતી હુઈ દીપશિખા કા અવસાન સનિકટ દીખ પડા. લેકિન, પાંચછ: વર્ષ કે બાદ જબ બંગાલ કી નવાબી મીર કાસિમ કે હાથ લગી, તબ આશા કી એક ક્ષીણ ઝલક પુનઃ દિખાઈ પડી. યહાં કી સ્વતંત્રતા કો ગેરે દ્વારા અપહરણ હોને સે બચાને કે લિયે ઉસ - સ્વાતંત્રયપ્રિય વીરપુંગવ ને એક બાર ફિર પ્રયત્ન કિયા ઔર કિયા અપની ચતુરતા, બુદ્ધિમત્તા ઔર વીરતા કે અભુત પ્રદર્શન દ્વારા પ્રાણ કી બાજી લગા કર. ઐતિહાસિક મહત્ત્વ રખનેવાલે ઇસી બિહાર પ્રાંત કે પહાડી ભૂભાગ સે ધિરે હુએ રાજમહાલ સે ઉદવાનાલા પર યહ આશા કી ઝલક દષ્ટિગોચર હુઈ થી. અપની સ્વાધીનતા કી રક્ષા કરને કા યહી હમારા અંતિમ સાધન થા. પરંતુ ભાગ્ય પલટા ખા ચુકા થા–ઈશ્વર કો યહી મંજૂર થા કિ હમલોગ કુછ દિને કે લિયે પરતંત્રતા કી બેડિયાં હી ધારણ કરે. અતએ આશા કી યે શુભ્ર કિરણે પૂર્વ ક્ષિતિજ પર દષ્ટિગોચર હોતે હી ક્રિસ્તાન સૈનિકે કે ષડયંત્રરૂપી બાદલ સે ઐસી ઢક ગઈ કિ સંધ્યાપર્યત દિખાઈ ન પડ. યહીં મીર કાસિમ કે સાથ બંગાલ ઔર બિહાર કે ભાગ્ય કા ભી અંતિમ નિર્ણય હે ગયા. સ્વાતંત્ર્યરક્ષા કી વિમલ ભાવના સે પ્રેરિત હે કર ઠાને હુએ ઇસ ઉદવાનાલા કે યુદ્ધ મેં મીર કાસિમ કી હાર હો જાને સે અંગ્રેજો કે બંગાલ સે બાહર નિકાલ દેને કી ઉસકી એકાંત અભિલાષા, ઉચ્ચ મહત્ત્વાકાંક્ષા સદા કે લિયે ચિરવિશ્રામ લેને લગી–ઉસકી ચિર અભિલષિત આશા નિરાશા કે ભંવર મેં ગતે લગા-લગા
www.umaragyanbhandar.com
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat