Page Text
________________
-
1
શુભસંગ્રહ-ભાગ ૭ મે અપૂર્વ એજ થા, ઔર ઇસકે વિચાર અત્યંત શુદ્ધ તથા સાવિક છે. હમ ઇસે મધ્યયુગ કે કવિતાકાનન કા સબસે ઊંચા વૃક્ષ કહ સકતે હૈ. ઉસકા નામ આપકે “આઇને-અકબરી' યા કિસી દૂસરે મુસલમાન ઈતિહાસકાર કે ગ્રંથ મેં કહીં ન મિલેગા. ફારસી તવારી કે આધાર પર લિખનેવાલે યુરોપીયન યાત્રિ કે વૃત્તાંત મેં ઉસકા કહીં જિક્ર નહીં હૈ. ફિર ભી વહ હિંદૂ ભારતવર્ષ મેં અપને સમય કા સર્વશ્રેષ્ઠ વ્યક્તિ થા ઔર ઉસકા આસન અકબર સે ભી કહીં ઉંચા થા. અકબર ને અપને શત્રુઓ પર વિજય અવશ્ય પ્રાપ્ત કી, ઉનકે અપને વશ મેં કર કે છોડા; પર ઈસ કવિ ને લાખે-કરોડો હદય પર અપના અધિકાર જમા લિયા. ઉર્જે સદા કે લિયે અપને વશ મેં કર લિયા. મહત્ત્વ યા સ્થાયિત્વ મેં અકબર કી કઇ ભી વિજય યા દિગ્વિજય, ઈસ મહાકવિ કી વિજય કી બરાબરી નહીં કર સકતી.”
અકબર પાલિખા ન હેને પર ભી ઉસ સમય કી શિક્ષાપ્રણાલિ કે દોષ કો ખૂબ જાનતા થા, ઔર ઉસકે આદેશ સે ઇસ વિષય મેં બહુત-કુછ સુધાર ભી હુઆ થા. થડે સે થેડે સમય મેં અધિક સે અધિક વિદ્યા પ્રાપ્ત કરી દેના, યહી અકબર કે શિક્ષાસુધાર કા મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય થા. યહ કહના કઠિન હૈ કિ ઈસ સુધાર કા કિતના શ્રેય ઉસે મિલના ચાહિયે ઔર કિતના અબુલ ફઝલ કે; પર ઈસમેં સંદેહ નહીં કિ સમ્રા કે શિક્ષા સંબંધી આદેશ કી તહ મેં ઉસકા બચપન કા અપના અનુભવ થા. “આઇને અકબરી' મેં લિખા હૈ–
પ્રત્યેક દેશ મેં, ખાસ કર હિંદુસ્તાન મેં, બચ્ચે કે કઈ બરસ મકતબ યા મદરસે મેં બિતાને પડતે હૈં. વહાં કેવલ અક્ષરે ઔર ઉનકી માત્રાઓ કે ભેદ જાનને મેં ઉનકા બહુત કીમતી સમય નષ્ટ હો જાતા હૈ. સમ્રા કા આદેશ હૈ કિ અક્ષરજ્ઞાન ઈસ તરહ પ્રાપ્ત કરાયા જાય કિ દે દિન મેં બાલક પ્રત્યેક અક્ષર કે નામ ઔર સ્વરૂપ સે પરિચિત હો જાય. ફિર ઉસે સંયુક્ત અક્ષરે
અભ્યાસ કરાના ચાહિયે. ઇસ કામ કે લિયે એક સપ્તાહ કાકી હૈ. બાદ ઉસે કુછ નઝ્મ (પદ્ય) ઔર નસ્ત્ર (ગદ્ય) યાદ કરી દેના ચાહિયે. યહ (ગદ્ય-પદ્ય) યા તે ઈશ્વર કી સ્તુતિ હો યા નીતિ કા ઉપદેશ છે. ધ્યાન ઈસ બાત કા રખના ચાહિયે કિ બાલક કુછ તો આપ સમઝતા જાય ઔર કુછ ઉસે શિક્ષક સમઝાતા જાય. ફિર રાજ કુછ દેર તક બાલક સે કેઈ મિસરા (પાદ યા ચરણ) યા બત (પૂરા પદ્ય) લિખાયા જાય, તાકિ લિખને મેં ઉસકા હાથે ખુલ જાય. શિક્ષક કે પાંચ ચીજો કા વિશેષ ધ્યાન રખના ચાહિયે. યે હૈ –(૧) અક્ષરજ્ઞાન, (૨) અલ્હાજ, (૩) મિસરા,
www.umaragyanbhandar.com
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
| SR No. | 035270 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Akhandanand Bhikshu |
| Publisher | Sastu Sahitya Vardhak Karyalay |
| Publication Year | 1931 |
| Total Pages | 640 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 43 MB |