Page Text
________________
અકબર કા વિદ્યાપ્રેમ
૩૫૯
રહસ્ય થા, ન કોઇ પહેલી. દૂસરે દ૨ે કે વિદ્વાન ભક્ત યા ભાવુક થે ઔર સંસાર સે પ્રાયઃ વિરક્ત રહતે થે. તીસરાદા માફૂલ વ મન્કલ' માનનેવાલેાં કા થા, પર ઇસમેં પ્રધાનતા યુક્તિવાદિયેાં કી હી થી. ચૌથે જે કે વિદ્વાન્ ભી કુછ ઐસે હી થે. યે અક્લી કલામ' કે કાયલ થે ઔર બિના તર્ક કી કસૌટી પર કસે કુછ ભી માનને કેા તૈયાર ન થે. અમુલ ફઝલને પાંચવે મેં ઉન વિદ્વાનાં કા રખા હૈ, જો સકી` હૃદય ઔર દુરાગ્રહી થે—જિનમે અબ્દુલ કાદિર ખદાયની જૈસે તઅસુખી લેખક યા આલેચક છે. ઇસ સિલસિલે મેં અમુલ જલ તે કુછ હિંદૂ વિદ્વાનાં કે ભી નામ ખતાયે હૈં, જો ઉકે ક્રમાનુસાર નીચે ઉષ્કૃત હૈઃ—
પ્રથમ શ્રેણી:—(૧) માધવ સરસ્વતી, (ર) મધુસૂદન, (૩) નારાયણ–આશ્રમ, (૪) હીરવિજયસૂરિ, (૫) દામેાદર ભટ્ટ, (૬) રામતી, (૭) નૃસિહ, (૮) પરમેન્દ્ર (?) ઔર (૯) આદિત્ય.
દ્વીતીય શ્રેણી: (૧) રામભદ્ર ઔર (ર) જગરૂપ.
તૃતીય શ્રેણી ઔર ચતુર્થ શ્રેણી: (૧) નારાયણ, (૨) માધવભટ્ટ, (૩) શ્રીભટ્ટ, (૪) વિષ્ણુનાથ, (૫) રામકૃષ્ણ, (૬) બલભદ્ર મિશ્ર, (૭) વાસુદેવ મિશ્ર, (૮) વામન ભટ્ટ, (૯) વિદ્યાનિવાસ, (૧૦) ગૌરીનાથ, (૧૧) ગેાપીનાથ, (૧૨) કૃષ્ણે પડિત, (૧૩) ભટ્ટાચાર્ય, (૧૪) ભગીરથ ભટ્ટાચાર્ય, (૧૫) કાશીનાથ ભટ્ટાચાય, (૧૬) મહાદેવ, (૧૭)ભીમનાથ, (૧૮) નારાયણુ ઔર (૧૯) શિવાજી, (ઇનમે` અંતિમ ચારેાં રાજવૈદ્ય થે.)
પચમ શ્રેણી:—(૧) વિજયસેન સૂરિ ઔર (૨) ભાનુચંદ્ર. (અબુલ ફ઼ઝલ તે યહુ સમઝ કર ઇન્હેં ઈસ શ્રેણી મેં રખા હૈ કિ યે દાનાં હી શબ્દપ્રમાણ માનનેવાલે થે.)
આશ્રય કી બાત હૈ કિ ઇસ લિસ્ટ મે' ગાસ્વામી તુલસીદાસજી યા ભક્તશિરામણ સૂરદાસજી કા કહી. ઉલ્લેખ નહીં હૈ. અબુલ ફઝલ ને દૂસરે પ્રસંગ મેં‘સૂરસાગર' કે સુકવિ કા નામ લિયા હૈ, પર રામચરિતમાનસ’ યા ઉસકે રચિયતા સે વહુ અપરિચિતસા હી જાન પડતા હૈ. વિન્સેન્ટ સ્મિથ કા અનુમાન હૈ કિ અકખર કૈ! ઇન મહાવિયેાં કે અસ્તિત્વ તક કા પતા ન થા, ઔર રહીમ તથા રાજા માનસિંહ, સમ્રાટ્ કી મૃત્યુ કે બાદ, ગાસ્વામી તુલસીદાસજી સે પરિચિત હુએ થે. સ્મિથ ને સ્વામીજી કે સંબધ મેં જો કુછ લિખા હૈ, વહ ઉષ્કૃત કરને લાયક હૈ:-~~
અધિકાંશ ફારસી કવિયેાંકી રચના અશ્લીલ ઔર અસાર થી. ઉનકી એર સે ધ્યાન સમેટ કર ઉસ સમય કે એક હિંદૂ કવિ કે કૂચે મેં આતે હી આલમ બદલ જાતા હૈ, કવિતાપ્રેમી કે દિલ કી કલી ખિલ ઉઠતી હૈ. ઇસ વિકી લેખની મે‘
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 035270 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Akhandanand Bhikshu |
| Publisher | Sastu Sahitya Vardhak Karyalay |
| Publication Year | 1931 |
| Total Pages | 640 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 43 MB |