Page Text
________________
૪૩
ધરહસ્ય હૈ. યોગસાધન વ્યક્તિગત હૈ. યજ્ઞ કરના, મસ્જિદ મેં બૈઠ કર નમાઝ પઢના, ગિરિજાઘર મેં ઈશપ્રાર્થના કરના આદિ જાતિગત બાતેં હેં; કિંતુ બાત યહ હૈ કિ ભારતવાસિયોં ને અધિકતર, વ્યકિતગત ધર્મ કે હી અપનાયા હૈ. મુસલમાન ઔર ઈસાઈ જાતિગત કી ઓર વિશેષતઃ મૂકે હૈં. સૂકમ દષ્ટિ સે દેખા જાય, તો વ્યક્તિગત ભાવ હી મુખ્ય હૈ. ઈશ્વર કે બારે મેં કુછ જાન લેના પ્રત્યેક વ્યક્તિ કા કામ નહીં. સબ નમાઝી એક-સે ધાર્મિક નહીં હોતે. જ્યોતિષ, ગણિત કે સભી લોગ અધિકારી નહીં હોત. ઇસી પ્રકાર ઈશ્વરજ્ઞાન કે ભી વાસ્તવિક અધિકારી કઈ કઈ હી હોતે હૈ. કહ દેના ઔર અનુકરણ કરના એક બાત હૈ ઔર ઉસીકા અનુભવ કરના દૂસરી બાત હૈ. હાં, સાધારણ દષ્ટિ સે વિચાર કિયા જાય, તો સંસારયાત્રા કે હેતુ જાતિગત ધર્મ અથવા સાંપ્રદાયિક ધર્મ હી બહુત કુછ હે;
કિ દેખાદેખી (લાં ઑફ ઇમીટેશન્સ) ધર્મ કી એર રુચિ ઔર પ્રવૃત્તિ હોતી હૈ. મંદિર મેં મૂર્તિદર્શન કરને જાના, ગંગાસ્નાન આદિ કી ઉપાદેયતા સિદ્ધ હી હૈ. - પ્રથા ઔર રીતિયાં કા ધમ પર બહુત પ્રભાવ પડતા હૈ. હમ આસ્તિક હૈ ઔર મુસલમાન ભી આસ્તિક હં; કિંતુ જૈન ઔર બૌદ્ધ ધર્મ કે નાતે હમસે દૂર હૈ, તો ભી હમ મુસલમાને કે યવન કહ કર ઉનકે નીચાતિનીચ (ની ચાના) માનતે હૈં ઔર વે ભી હમકે કાફિર સમઝતે હૈ. ઇસકા કારણ ક્યા હે ? કેવલ યહી કારણ હૈ કિ જૈન ઔર બોદ્ધોં કા રહન-સહન હમારે સમાન હી હૈ, મુસલમાન કે સમાન નહીં. યદિ ભાષા, કપડે ઔર રીતિપ્રથાઓ કા વિચાર ન હતા, તો યવન કભી કે હિંદૂ હે ગયે હેતે અથવા અનેક મુસલમાન ન બતલા કર મુહમ્મદપંથી બતલાયા કરતે– જૈસા કિ બહુત–સે અપને કબીરપંથી, દાદૂપથી બતલાતે હૈ. મુસલમાનકા–સા આચાર કરનેવાલે સેંકડે હિંદુ વિદ્યમાન હૈ, કિંતુ એક ભાષાભાષી ઔર એક-સે રહન-સહન કે કારણ હમ ઉનકે કદર હિંદૂ હી સમઝતે હૈ. મેરે એક ઇસાઈ મિત્ર કહતે થે કિ ભારતીય કે યોરપપ્રદર્શિત ખ્રિસ્તમત (ક્રિશ્ચિયાનીટી) ઇતના ઉપયુક્ત નહીં જિતના કિ ઇસાપંથ (ભારતીય કે અનુકૂલ ખ્રિસ્ત મત).
પશ્ચિમી પંડિત ને ધર્મ કા સ્ત્રોત વ પ્રારંભ બતાને કા પ્રયત્ન કિયા હૈ. તે કહતે હૈ–ધર્મ કા પ્રારંભ તબ સે હતા હૈ, જબ હમ અપનેકે અપૂર્ણ સમઝને લગતે હૈ, જબસે કિસી વિલક્ષણ કમી કા અનુભવ કરને લગતે હૈ, જબસે અપને કે કિસીકા કૃપાપાત્ર વ આશ્રિત સમઝને લગતે હૈ–આશ્રિત વ કૃપાપાત્ર કિસી મનુષ્ય હી કા નહીં, કિંતુ ઉસસે ભી પરે કિસી અન્ય કા, અસભ્ય જાતિ કા ભી ધર્મ હોતા હૈ. આતિકતા કે ભેદ સે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 035270 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Akhandanand Bhikshu |
| Publisher | Sastu Sahitya Vardhak Karyalay |
| Publication Year | 1931 |
| Total Pages | 640 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 43 MB |