________________
૨૫૬
શુભસંગ્રહ–ભાગ ૭ મા “શાહાશાહનામા” (યહ પુસ્તક સેલહવી શતાબ્દી કે અંતિમ વર્ષો મેં, કુસ્તુનતુનિયાં મેં, લિખી ગઈ થી, ઔર વહીં કે રાજકીય પુસ્તકાલય મેં સુરક્ષિત થી; કિંતુ કિસી ભાંતિ શાહજહાં કે રાજત્વકાલ મેં યહ ભારતવર્ષ પહુંચી. ઈસ પુસ્તક મેં ઔર ઔર લાગે કે સાથ રાજકુમારી જહાનારા કી ભી એક મુહર લગી હૈ. સમસ્ત સંસાર મેં ઇસ પુસ્તક કી યહી એક પ્રતિ હૈ. અતએવ પુસ્તકાલય કી યહ એક બેજોડ નિધિ હૈ. ઇસકે ચિત્ર ભી ન તો ભારતીય ઔર ન ફારસી હી શૈલી પર બને હૈ, ઔર ફિરદૌસી કા “શાહનામા” (ઈસકી દો સ્વર્ણકિત પ્રતિયાં યહાં મૌજૂદ હૈ) આદિ હૈ'. ઈનકે અલાવા ઇસ પુસ્તકાલય મેં વિષ્ણુપુરાણ તથા રામાયણ કી અનુવાદિત પ્રતિયાં ભી સુરક્ષિત હૈં. - પટનારિયંટલ લાઇબ્રેરી મેં હસ્તલિખિત ચાર ચિત્રો કા ભી બડા હી સુંદર સંગ્રહ હૈ. યહાં ભારત, ચીન, ફારસ, મધ્યએશિયા, મિસર, ટક (રપ), સ્પેન આદિ કે કુશલ કારીગરે કે કમનીય ચિત્રો કે કાબિલેદીદ નમૂને મૌજૂદ હૈ. ચિત્ર એક-સે-એક બઢ કર હૈ દેખને હી લાયક હૈ. ઇનમેં રણજિતસિંહ કે સંગ્રહ કે ચિત્ર, મુગલ રાજકીય ચિત્રશાલાઓ કે ચિત્ર તથા લખનઉ, દિલી, આગ્રા એવં હૈદરાબાદ પ્રભૂતિ સ્થાન કે નવાબે ઔર રઇસ સે પ્રાપ્ત અથવા ક્રીત ચિત્ર ભી સંમિલિત હૈ. ઇનકે અતિરિક્ત કુછ ચિત્ર અંગરેજ કર્મચારિયોં દ્વારા ભેટ સ્વરૂપ દિયે હુયે હૈ. ઈન ચિત્ર કે દેખ કર દેખનેવાલે દંગ રહ જાતે હૈં. પ્રસિદ્ધ લલિતકલાવિશારદ મિ. હેવેલ તક ને ઇનકી મુક્તકંઠ સે પ્રશંસા કી હૈ, ઔર
અધિક ક્યા, જિતને દેશ ઔર સમય-સમય કે ચિત્રોં કા યહાં સંગ્રહ હૈ, ઉનકે વિભિન્ન પ્રકાર કે કાગ પર હી એક અછી સી મેટી-તાજી પુસ્તક, ઉનકે વિવરણ તથા વિવેચના પર, લિખી જા સકતી હૈ. અસ્તુ. ઇન ચિત્રોં મેં મુઝે તો બાબૂ કુંઅરસિંહ ક શિકારી ચિત્ર, આરા હાઉસ કા ચિત્ર તથા મુગલ-સમ્રાજ્ઞિયાં કે હી ચિત્ર ન–જાને કર્યો બહુત પસંદ આયે. બાબુ કુંઅરસિંહ કા શિકારી ચિત્ર પ્રાચીન હોને પર ભી બહુત સુંદર, મને મેહક તથા ઐતિહાસિક હોને કે કારણ અપના એક નિરાલા હી સ્થાન રખતા હૈ. આરા-હાઉસ કા ચિત્ર, હતાહ સે ભરે મૈદાન એવં ચીલકૌએ કે શવ-કેલિ કા અચ્છા દિગ્દર્શન કરાતા હૈ. મુગલ–સમ્રારિયોં કે ચિત્ર તે બરબસ હી હદય કે હરે લેતે હૈ. સગ્રાસિયોં કી સ્વર્ગીય રૂ૫-છવિ, નયનાભિરામ વેશભૂષા ઔર સર્વાગીણ રૂ૫સૌષ્ઠવ દેખને, સરાહને ઔર “વાહ-વાહ' કરને લાયક હૈ. સચમુચ ઇન ચિત્રોં કે દેખતે હી ઉન સુંદરિય કે સૌંદર્ય પર “બેશક ઔર ચતુર ચિતારે કે સફલ પ્રયત્ન પર “વાહ !' શબ્દ આપ હી આ૫
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com