________________
પટને કી આશ્યિલ લાઈબ્રેરી
૫૫
જાં આપ જજ્જ હેા કર ગયે થે, મિલી થીં. ઇનકે અલાવા આકા કુછ ન પ્રાચીન પુસ્તકમાં કી પ્રતિયાં કિસી તરહ પ્રાપ્ત ઢા ગઇ, જો સ્પેન કે સરડાવા વિશ્વવિદ્યાલય મેં સુરક્ષિત થી, ઔર મૂર જાતિ કે સ્પેન સે નિકાલ બાહર કિયે જાને કે સમય નષ્ટ હૈાને સે ખચ ગઇ થી. મેટે તૌર પર આરિયંટલ લાઈબ્રેરી કી પુસ્તકાં કે પ્રાપ્ત હને કા યહી ઇતિહાસ હૈ.
આજ ઈસ પુસ્તકાલય મેં ૫૦૦૦ હસ્તલિપિયાં ક્રા છેક કર પ્રાયઃ ૪૦૦૦ અરખી ઔર ફારસી કી પ્રકાશિત પુસ્તકે મૌજૂદ હૈ. ઇન પુસ્તકાં મેં ચેરપ, મિસર ઔર ભારતવર્ષ કી છપી હુઇ પુસ્તકે હી વિશેષ કર હૈં. અગ્રેજી કી ભી પ્રાયઃ એક લાખ રૂપયે લાગત કી ૨,૫૦૦ પુસ્તકે મૌજૂદ હૈ. અંગ્રેજી પુસ્તાં મેં અધિકતર ઐતિહાસિક, સાહિત્યિક તથા પુરાતત્ત્વપ્રધાન પુસ્તકે હી હૈ.. ઇન પુસ્તકાં મેં ભી ખેાજ કા કામ કરનેવાલેાં ા હી અધિક પુસ્તકે' મિલે‘ગી, ઔર વિશેષતઃ ઉન્હીકે લિયે વે સંગૃહીત ભી કી ગઈ હૈ. ઈન ગ્રંથા મેં ત્રિક્રિય કા અજંટા-કેવ’, મેસી કા ‘સાંચી’ કનિધમ કા ‘ભરદૂત', řગુસન કા ધારવાર' ઔર ટાયલર ‘મસુર’ પ્રકૃતિ વિશેષ ઉલ્લેખનીય હૈં. અરખી ફારસી કી હસ્તલિપિયાં મેં તેા એક સે એક બઢકર પુસ્તકે હૈ. યદિ ઉનકી સૂચિ હી દી જાય, તે એક પૂરી પુસ્તક તૈયાર હૈ। જાય. અસ્તુ. ઉનમે કુછ કે નામ નીચે દિયે જાતે હૈ—
ફા
‘યૂસુફ વ જુલેખા', ‘સફીનત-ઉલ-ઔલિયા', અમીર ખુસરુ કા ‘મસનવી', જહાંગીર બાદશાહ કા આત્મચિત (સે જહાંગીર ને સ્વયં લિખ કર ગાલપુડા કે બાદશાહ કા ભેંટ કિયા થા), હાજિ કા ‘દિવાન’, ગુલબદન બેગમ કે સંસ્મરણ, હિંદુસ્થાન કા ઇતિહાસ (યહ મહારાજ રજિતસિંહ કે લિયે લિખા ગયા થા), મુલ્લા જન્મી કા આત્મચરિત (લેખક કે અપને હાથ કી લિપિબદ્ધ કી હુઈ ઈસ પુસ્તક કે ધ્રુવલ દે। ભાગ હૈ. એક લેનિનગ્રેડ કે રાજકીય પુસ્તકાલય મેં ઔર દૂસરા યહાં), ‘દાસ્તાન-એ-મસીહ' (યહ પુસ્તક વિલક્ષણુ ધર્મસહિષ્ણુ બાદશાહ અકબર કી આજ્ઞા સે જીરાનીને ઝેવિયર નામક પેાગીજ દ્વારા બાબિલ સે અનુવાદ કી ગઈ થી), જાવેરી *ી ચીર-ફાડ-વિષયક હકીમી પુસ્તક ઇત્યાદિ.
ઇનકે અતિરિક્ત પદ્ય મે' ભી એક–સે–એક રત્ન ભરે પડે હૈ. ઈનકી સખ્યા પ્રાયઃ ૫૦૦ હૈ. ઇનમેં બહુતસી પુસ્તકે સચિત્ર તથા સ્વર્ણાંકિત હૈં. સ્વાઁકિત તથા સચિત્ર પુસ્તકમાંં મે ‘તવારીખએ-ખાનદાન–એ–તીમૂર' (ઇસમે ૧૩૩ સ્વર્ણાંકિત પૃષ્ટ હૈ). પાદશાહનામા' (યહ શાહજહાં કે રાજ-કાલ કા ઇતિહાસ હૈ. સિકા અંતિમ ચિત્ર ‘શાહજહાં કી પરલેાકયાત્રા'-શીક હૈ), હુસૈની ફા
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com