________________
Annan ARAMAAANAAAAAANANANAM
માતા કા ઉદય
૨૩ મેં આલય ઔર કમજોરી કે મારે ઉસે ગોદ મેં લે કર ટહલ ન સકતી થી. ઉસે વહ અપની રક્ષા કા ભાર સંભાલને કે યોગ્ય ન સમઝતા થા ઔર નૌકર-ચાકર ઉસે ગોદ મેં લેતે તો ઇતની બેદર્દી સે કિ ઉસકે કમલ અંગે મેં પીડા તેને લગતી થી. કોઈ ઉસે ઉપર ઉછાલ દેતા થા, યહાં તક કિ અબાધ શિશુ કા કલેજા મુંહ કે આ જાતા થા. ઉન સર્ભે સે વહ ડરતા થા. કેવલ માધવી થી જે ઉસકે સ્વભાવ કો સમઝતી થી. વહ જાનતી થી કિ કબ યા કરને સે બાલક પ્રસન હેગા. ઇસી લિયે બાલક કે ભી ઉસસે પ્રેમ થા.
માધવી ને સમઝા થા યહાં કંચન બરસતા હેગા, લેકિન ઉસે યહ દેખ કર કિતના વિસ્મય હુઆ કિ બડી મુશ્કિલ સે મહિને કા ખર્ચ પૂરા પડતા હૈ. નૌકરે સે એક એક પૈસે કા હિસાબ લિયા જાતા થા ઔર બહુધા આવશ્યક વસ્તુઓં ભી ટાલ દી જાતી થીં. એક દિન માધવી ને કહા–બચ્ચે કે લિયે કેાઈ સેજગાડી કર્યો નહી મંગવા દેતી ? ગોદ મેં ઉસકી બાઢ મારી જાતી હોગી. મિસેજ બાગચી ને કુંઠિત હે કર કહા-કહાં સે મંગવા દૂ ? કમ સે કમ ૫૦-૬૦ મેં આએગી. ઇતને રૂપ કહાં હૈ?
માધવી–માહિકન, આપ ભી ઐસા કહતી હૈ !
મિસેજ બાગચી–મૂઠ નહીં કહતી. બાબુજી કી પહલી સ્ત્રી સે પાંચ લડકિયાં ઔર હૈ. સબ ઈસ સમય ઇલાહાબાદ કે એક સ્કૂલ મેં પઢ રહી હૈ. બડી કી ઉમ્ર ૧૫–૧૬ વર્ષ સે કમ ન હોગી. આધા વેતન તો ઉધર હી ચલા જાતા હૈ. ફિર ઉનકી શાદી કી ભી તે ફિક્ર હૈ. પાંચ કે વિવાહ મેં કમ સે કમ ૨૫ હજાર લડેંગે. ઇતને રૂપિયે કહાં સે આયેંગે ? તે ચિંતા કે મારે મરી જાતી દૂ. મુઝે કોઈ દૂસરી બેમારી નહીં હૈ, કેવલ યહી ચિંતા કા રોગ હૈ.
માધવી–ઘૂસ ભી તો મિલતી હૈ.
મિસેજ બાગચી–બૂઢી! ઐસી કમાઈ મેં બરકત નહીં હતી. યહી કર્યો, સચ પૂછો તો ઇસી ઘૂસ ને હમારી યહ દુર્ગતિ કર ૨ખી હૈ. ક્યા જાને ઔરે કે કૈસે હજમ હોતી હૈ. યહાં તો જબ
અસે રૂપએ આતે હૈં તે કોઈ ને કોઈ નુકસાન ભી અવશ્ય હો જાતા હૈ. એક આતા હૈ તો દો લે કર જાતા હૈ. બાર બાર મના કરતી હું, હરામ કી કૌડી ઘર મેં ન લાયા કરો; લેકિન મેરી કૌન સુનતા હૈ!
બાત યહ થી કિ માધવી કે બાલક સે સ્નેહ હતા જાતા થા. ઉસકે અમંગલ કી કલ્પના ભી વહ ન કર સકતી થી. વહ અબ ઉસીકી નિંદ સેતી ઔર ઉસીકી નિંદ જાગતી થી. અપને સર્વનાશ કી બાત યાદ કર કે એક ક્ષણ કે લિયે ઉસે બાગચી પર ક્રોધ તો હે આતા થા ઔર ઘાવ ફિર હેરા હે જાતા થા; પર મન પર કુત્સિત ભાવ કા આધિપત્ય ન થા. ઘાવ ભર રહા થા,
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com