________________
શ્રીસીતા કે ચરિત્ર સે આદર્શ શિક્ષા , હદય મેં ધારણ કર કે પતિવ્રતધર્મ કા પાલન કરતી હુઈ વાલ્મીકિ મુનિ કે આશ્રમ મેં રહો.' - લક્ષ્મણ કે ઇન દારુણુ વચને કે સુનતે હી સતા મૂર્ણિતહા કર ગિર પડી. થોડી દેર બાદ હાશ આને પર રો કર વિલાપ કરને લગી ઔર બોલી-“હે લક્ષ્મણ ! વિધાતા ને મેરે શરીર કે દુઃખ ભોગને કે લિયે રચા હૈ. માલૂમ નહીં, મિંને કિતની જેડિયું કે બિછુડાયા થા, જિસસે આજ મૈ શુદ્ધ આચરણવાલી સતી હોને પર ભી ધર્માત્મા પ્રિય પતિ રામ કે દ્વારા ત્યાગી જાતી હૈં. હે લક્ષ્મણ! પૂર્વકાલ મેં જબ મેં વન મેં થી તબ તે સ્વામી કી સેવા કા સૌભાગ્ય મિલને કે કારણ વન કે દુઃખ મેં ભી સુખ માનતી થી, પરંતુ હે સૌમ્ય ! અબ પ્રિયતમ કે વિયોગ મેં મેં આશ્રમ મેં કૈસે રહ સગી ? જન્મ-દુઃખિની મેં અપના દુખડા કિસકે સુનાઉંગી? હે પ્રભો ! મહાત્મા, ઋષિ, મુનિ જબ મુઝે યહ પૂછંગે કી તુઝકો શ્રીરઘુનાથજી ને ક્યાં ત્યાગ દિયા, કયા તુમને કઈ બૂરા કર્મ કિયા થા ? તે મેં ક્યાં જવાબ દંગી ? હે સૌમિ! મેં આજ હી ઇસ ભાગીરથી મેં ડૂબ કર અપના પ્રાણ દે દેતી, પરંતુ મેરે અંદર શ્રીરામ કા વંશબીજ હૈ, યદિ મેં ડૂબ મરું તે મેરે સ્વામી કા વંશ નાશ હો જાયેગા ! ઈસી લિયે મેં મર ભી નહીં સકતી. હે લમણ ! તુમકે રાજાજ્ઞા હૈ તે તુમ મુઝ અભાગિની કે યહીં છોડ કર ચલે જાએ પરંતુ મેરી કુછ બાતેં સુનતે જાઓ.
મેરી ઓર સે મેરી સારી સાસુઓ કા હાથ જોડ કર ચ@– વંદન કરના ઔર ફિર મહારાજ કે મેરા પ્રણામ કહ કર કુશલ પૂછના ! હે લક્ષમણ! સબકે સામને સિર નવા કર મેરા પ્રણામ કહના ઔર ધર્મ મેં સદા સાવધાન રહનેવાલે મહારાજ સે મેરી ઓર સે યહ નિવેદન કરના–
"जानासि च यथा शुद्धा सीता तत्त्वेन राघव । भक्त्या च परया युक्ता हिता च तव नित्यशः ॥ अहं त्यक्ता च ते वीर अयशो भीरुणा जने । यञ्च ते वचनीयं स्यादपवादः समुत्थितः ॥ मया च परिहर्त्तव्यं त्वं हि मे परमा गतिः । वक्तव्यश्चैव नृपतिर्धर्मेण सुसमाहितः ॥ यथा भ्रातृषु वर्तेथास्तथा पौरेषु नित्यदा । परमो ह्येष धर्मस्ते तस्मात्कीर्तिरनुत्तमा ॥ यत्तु पौरजने राजन् धर्मेण समवाप्नुयात् । अहं तु नानुशोचामि स्वशरीरं नरर्षभ । यथाऽपवादः पौराणां तथैव रघुनन्दन । पतिर्हि देवता नार्याः पतिर्बन्धुः पतिर्गुरुः॥
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com